شفیعی کدکنی در درون خود به گفت و گو با اندیشه می نشیند

به گزارش روز پنجشنبه خبرنگار فرهنگی، مراسم رونمایی از کتاب «رسوم دارالخلافه: نقش آیین‌های ایرانی در نظام خلافت اسلامی» تازه ترین ترجمه استاد محمدرضا شفیعی کدکنی شامگاه گذشته (چهارشنبه ۳۰ آبان ماه)، در قالب سلسله نشست‌های «پنج شب، پنج کتاب، پنج شخصیت» به مناسبت بیست و ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در موزه کتاب و میراث مستند ایران برگزار شد.
هادی خانیکی، استاد دانشگاه گفت: یک طرف کسانی که شفیعی می‌ستاید، ریشه در حوزه‌های علمیه دارند و یک طرف دیدگاه‌های بسیار روشنفکر است. دنیای شفیعی با دنیای روتین و کلاسیک ما متفاوت است، او معتقد است کسی که شعر را نشناسد، قادر به ارتباط با جامعه خودش نیست، شفیعی کدکنی جامعه‌شناس‌ترین، جامعه ‌شناس ایرانی است و ما اگر این کاهش فاصله‌ها را که او ایجاد کرده بشناسیم، می‌توانیم حرف بزنیم.
وی افزود: شفیعی برای مصدق شعر می‌گوید و آن را در مجله سخن پرویز ناتل خانلری چاپ می‌کند. او در درس نقد فرمالیسم روسی مطرح می‌کند، چرا فرهنگ ما زاینده است؟ آنچه فرهنگ ما را در اوج شکوفایی نگه می‌داشت و هنر و ادبیات و باقی بخش‌ها را سامان می‌داد، آزادی خرد بوده است. باید بدانیم چه در ادبیات و چه در عرفان، ساختار ساختارها شکوفایی عقلانی بود و زمانی که یقین به گمان تبدیل شد، تفکر مردم و خلاقیت از میان رفت. شفیعی ، چه در سیاست، چه در حوزه علوم اجتماعی، چه در شعر و چه در جهان همیشه از سطحی نگری پرهیز می‌کند.
در ادامه فرهاد طاهری، استاد تاریخ، با خواندن بخش‌هایی از خاطرات خود، اندیشه و آثار ایشان را گرامی داشت.

** ترجمه رسوم دارالخلافه کاری دشوار است
علی بهرامیان، ضمن یاد کردن از مرحوم محمد زهرایی، مدیر نشر کارنامه و جایگاه او در پیشرفت نشر ایران گفت: درباره کتاب و اهمیت آن برای تاریخ و فرهنگ ایران اگر با دوره ساسانی آشنا باشید، می‌دانید که قسمت عمده‌ای از این تاریخ متکی بر کتاب‌هایی معروف به تاج‌نامه یا آیین‌نامه است که در دسته سیاست‌نامه قرار می‌گیرد و در واقع روابط بین رعیت و پادشاه با یکدیگر و نشان‌دهنده ساختار حکومت به ویژه در دوره ساسانی است، بسیاری از اطلاعات تاریخی از این روایت‌ها برآمده است.
وی افزود: زمانی که اعراب به ایران حمله کردند، به دلیل آنکه در امور اداری هیچ آگاهی نداشتند، این نکات را از ایران گرفتند، در دولت عباسی دیوان‌سالاران دیوان‌‌ها را از فارسی به عربی برگرداندند و از عربی به فارسی برگرداندند. به خاطر فعالیت این دیوان‌سالاران، خلافت عباسی سعی می‌کرد خود را میراث‌دار ساسانیان بداند.
بهرامیان ادامه داد: مولف کتاب رسوم دارالخلافه، از خاندان دیوان سالاران که در میانه عمر مسلمان شده است، از این نظر که دیوان‌سالاران در فن ادبیات عربی زبردست بوده است و تلاش می‌کردند که ادبی بنویسند، تا جایی که دره النادره عربی نامفهومی دارد. به همین دلیل معتقدم که ترجمه این کتاب به شدت سخت بوده و این کیفیت در ترجمه تنها از آقای شفیعی برمی‌آمده است. من به همه کسانی که می‌خواهند تاریخ بخوانند می‌گویم که باید عربی بدانند، چرا که بخشی از تاریخ ما به زبان عربی نوشته شده است.

** دیپلماسی فرهنگی توانایی جایگزینی دیپلماسی سیاسی را داراست
اشرف بروجردی ریی کتابخانه ملی، در پایان مراسم «پنج شب، پنج کتاب، پنج شخصیت» با بیان آنکه فرهنگ می‌تواند جامعه را سالم نگه دارد، گفت: ما باور داریم دیپلماسی فرهنگی می‌تواند جایگزین دیپلماسی سیاسی باشد و زبان گفت‌وگوی ما در همه کشور فرهنگی باشد.
وی افزود: این نشست‌ها ادامه پیدا خواهد کرد، بهانه ما برای این شب‌ها هفته کتاب بود، اما مساله ما مباحثات علمی درباره کتاب است و می خواهیم هر اندیشمندی نظرات خود را به گفت‌وگو بگذارد و هم‌اندیشی صورت بگیرد. اینجا خانه شما اهالی کتاب است و همه کسانی که در پی آن باشند که برای فرهنگ کاری کنند و انتشار آن بر عهده کسانی بود که می‌توانند آن را رواج بدهند.
بروجردی ادامه داد: ما باید دست در دست هم آزاداندیشی را رواج بدهیم و نگران نباشیم که این اندیشه، آسیب می بزند و آرامش فکری ما را به هم بزند، همه باید بتوانند آزادانه حرف بزنند و اندیشه‌شان را ارائه بدهند.
در پایان برنامه مستند زندگی‌نامه استاد محمدرضا شفیعی کدکنی، ساخته میرجواد هاشمی به نمایش درآمد.
مراسم رونمایی از کتاب رسوم دارالخلافه: نقش آیین‌های ایرانی در نظام خلافت اسلامی نوشته «محمدرضا شفیعی کدکنی»، آخرین شب از برنامه ویژه کتابخانه ملی با عنوان «پنج شب، پنج کتاب، پنج شخصیت» بود.
بیست و ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی به دبیری دکتر نیکنام حسینی پور از ۲۴ آبان ماه تا اول آذر در سراسر کشور برگزار می شود.
فراهنگ**م.ز**۹۲۶۶**