کار درست برای محقق، تنها روایت کردن است

به گزارش کسب و کار نیوز، پورجوادی شامگاه سه‌شنبه درباره کتاب قوت دل و نوش جان گفت: این کتاب آخرین اثر من است که تا این لحظه منتشر شده اما برخی از مقالات آن قدیمی‌تر است، کارهای من همه درباره اسلام‌پژوهی است.
وی با توضیح اینکه سه گونه اسلام پژوهی داریم، بیان داشت: گونه نخست آن که کتابی برای متقاعد کردن دیگران می‌نویسد، دوم آنکه در دهه هفتاد با شریعتی آغاز شد و آغاز روشنفکری بود، گونه‌ای از اصلاح‌طلبی در اسلام که برای مبارزه به کار بیاید و سوم اسلام‌شناسی پدیدارشناسانه که من آن را برگزیدم.
این اسلام پژوه با اشاره به اینکه هر سه دیدگاه محققانه است و نگاه علمی دارد، افزود: در حالت سوم علم و تحقیق قوی‌تر است، من به اسلام و عرفان سمپاتی دارم اما محقق باید تلاش کند که دخالتی صورت نگیرد، اینجا مساله رد یا قبول نیست، باید قضاوتی صورت نگیرد و تنها روایت باشد.
پورجوادی آغاز کارش را گذشته اندیشه عرفانی دانست و گفت: اولین کتابم درباره سلسله نعمت الهی بود اما از شاه نعمت‌الله ولی تا منصور حلاج رفتم و احساس کردم که چقدر قرن سوم عجیب است اما امروز می‌دانم که مسائل نظری و فکری ما در قرن پانزدهم (امروز)، از قرن دوم به وجود آمده است.
وی خاطرنشان کرد: شاید توجه‌تان را باید به این نکته جلب کنم که امام زمان (عج) در نیمه قرن سوم به دنیا آمده است و این خود عطف قرن سوم است، ما در قرن سوم با احیای تفکرات دینی مواجه شدیم.

کیانفر: پورجوادی یکی از چهره‌های تاریخ‌ساز فرهنگی است
رئیس اسبق گنجینه کتابخانه ملی نیز در این مراسم با بیان مسئولیت‌های مهم پورجوادی، او را چهره ای تاریخ‌ساز دانست و گفت: چهل سال پیش در شرایط خاصی، مسئولیت بررسی کتاب‌های درسی که اوضاع خوبی نداشت به آقای پورجوادی دادند، پس از آن در انقلاب فرهنگی، در روزهایی که همه مراکز فرهنگی، مثل دانشگاه‌ها و فرهنگستان‌ها بسته شده بودند، ایشان مرکز نشر دانشگاهی را به راه انداخت و آثار با ارزشی را چاپ کرد.
جمشید کیانفر افزود: در دوره‌ای که اهل علم معتقد بودند زبان فارسی، زبان علمی نیست و باید کتاب‌ها به زبان خودشان خوانده شوند، پورجوادی در نشر دانشگاهی، سی عنوان کتاب تنها در علم محض به زبان فارسی منتشر کرد و حدود چهل واژه‌نامه توسط ایشان تالیف یا با همکاری ایشان منتشر شده است. وی یادآور شد: پورجوادی، ۲۲ سال نشر دانشگاهی را داشت و ۱۵۰۰ جلد کتاب با ارزش برای جامعه علمی به ارمغان آورد که کار بسیار بزرگی است، او با این کار علم و فرهنگ را زنده نگه داشت.
کیانفر به نشریه «نشر دانش» اشاره کرد و ادامه داد: با این حتی امروز هم نقد در ایران پا نگرفته است، پورجوادی از سومین شماره این نشریه، نقدهای بسیار خوبی می‌نوشت، در زمانه‌ای که کسی شجاعت حرف زدن نداشت، او با قدرت نقد می کرد و نقد او هم کاملا علمی بود،«نشر دانش» برای اهالی علم مثل آب خوش گوارایی بود.
وی عنوان کرد: پورجوادی یکی از چهره‌های تاریخ‌ساز فرهنگی است، حدود ۴۰ کتاب تالیف کرده که در حقیقت یک عنوان است، چون پیوستگی موضوع و دغدغه‌ اش از اولین کتاب تا به امروز حفظ شده، این کتاب‌ها جاودانه هستند و عنوان هر یک می‌تواند دلیل کار علمی دیگری شود.

خرمشاهی: پورجوادی جسارت علمی کم‌نظیر دارد
بهاالدین خرمشاهی، قرآن‌پژوه نیز با اشاره سابقه قدیمی دوستی‌اش با نصرالله پورجوادی گفت: ما از زمانی که هنوز اثر منتشر شده‌ای نداشتیم، با هم آشنا هستیم، همسایه بوده‌ایم و پیوندی عمیق داریم. من روزهایی که به یاد می‌آورم که در آغاز انقلاب وقتی کار او شروع شد، نگذاشتند ادامه بدهد، در حالی که بیت الحکمه ایشان سابقه نداشته است.
وی افزود: کارهای سنگین پورجوادی در دانشنامه جهان اسلام و مرکز نشر دانشگاهی، بسیار ارزشمند است، او هزار شماره نشریه علمی، منتشر کرده که همه می‌دانیم چقدر این کار سخت است، کارهایش ستودنی است و جسارت علمی کم نظیر دارد.

پاکتچی: دانش پورجوادی، راه تازه‌ای در اندیشه اسلامی می‌گشاید
احمد پاکتچی، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق (ع) نیز در این مراسم، روش‌شناسی بر آثار پورجوادی مسلط دانست و بیان کرد: روش‌شناسی ایشان، در همه کارهایشان جا افتاده و حرکت فرهنگی‌شان، علاوه بر جنبه‌های مدیریتی، حرکتی آوانگارد (پیشرو) بوده است، با زبان انتقادی حرف زدن دشوار است اما پورجوادی آن را به خوبی می‌شناسد، آثارش در حوزه عرفان کلان اثر محسوب می‌شود و مرجعیت دارد.
این استاد دانشگاه افزود: کسی که کار علمی انجام می‌دهد بین دلدادگی و علم چالش دارد، نه از نظر مدح و ستایش از این رو که به سراغ موضوع دلخواه خود می‌رود اما در مورد دکتر پورجوادی معتقدم که فرمول خاص خود را دارد، او بسیار متفکر است، روش‌ و روش‌شناسی خاص خود را دارد اما ویژگی بسیار مهم کارهایش، احاطه بر منابع است. اگر عمر کسی قدر بدهد که این همه منبع را ببیند، من حیرت می‌کنم. اگر این تسلط پورجوادی بر منابع نبود اصلا این آثار تولید نمی‌شد.
پاکتچی با اشاره به پنجاه سال کار علمی پورجوادی، ادامه داد: پژوهشگر تنها نباید بخواند، بلکه باید بفهمد. حجم اثر اهمیت ندارد، عمق آن مهم است، آنچه در آثار پورجوادی از همان دهه پنجاه مشهود بوده، نگرش تاریخ اندیشی است که هر تفکر را بررسی تاریخی کرده است و معتقدم وقوف علمی عمیق پورجوادی، بر حوزه‌های علوم انسانی و در کنار آن روش‌شناسی می‌تواند راه‌های تازه‌ای در اندیشه بگشاید.

موسوی بجنوردی: قوت دل و نوش جان، مثل همه کارهای پورجوادی شاهکار است
رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی نیز در این برنامه به همکاری بیست و دو ساله پورجوادی با این مجموعه اشاره کرد و گفت: کتاب قوت دل و نوش جان مثل هر اثر دیگر دکتر پورجوادی، شاهکار است، در این کتاب با مباحثی مثل شاهدبازی، کرامات و مساله روح و غذای روح مواجه می‌شویم.
سید کاظم موسوی بجنوردی ادامه داد: اصل جریان بر دو محور است؛ یکی بینش اساسی وحدت وجودی و دیگری تقرب الی الله. این تقرب به چه صورت است؟ وی توضیح داد: گاهی برخی افراط حلولی می‌شوند و آن را با نظریه وحدت وجود جمع می‌کنند، برخی از عرفا عشق را عشق حضوری می‌دانند، من خودم معتقدم که عشق حضور دائم است، ما از خود غافل می‌شویم اما از معشوق غافل نمی‌شویم.
بجنوردی افزود: بهترین سلوک برای تقرب به خدا، مبارزه با ظلم و ستمکار است، نه نظریه‌های مراد و مریدی اما بخش عظیمی از فرهنگ و ادبیات ما بر این مبتنی است که در این کتاب پورجوادی، این نگاه بررسی شده است. برخی از رفتارهای صوفیه، فرهنگ مردم ماست، به شکل خیلی وسیعی در فرهنگ ما جا باز کرده و مساله مهمی شده است.
وی با بیان اینکه به موضوع کرامات معتقد نیست، گفت: مساله دیگری که در کتاب «قوت دل و نوش جان»، کرامات است، من هنوز نمی‌دانم چگونه باید با کرامات مشایخ صوفیه کنار بیایم. این هم فرهنگی است که جا افتاده و نمی‌دانم پورجوادی باور دارد یا نه، اما کتابش از این نظر ارزشمند است و همه می‌توانند استفاده کنند. ما «اختیار» را هم مثل «کرامات» نمی‌توانم بگشاییم، اختیار هم نه بر اساس قانون علیت، نه بر اساس دانش الهی است، پس این ابهامات همیشه باقی می‌ماند.
رونمایی آخرین روز از این مجموعه برنامه، فردا شب چهارشنبه ۳۰ آبان ماه به کتاب رسوم دارالخلافه: نقش آیین‌های ایرانی در نظام خلافت اسلامی نوشته «محمدرضا شفیعی کدکنی» اختصاص خواهد داشت که با سخنرانی سیدعلی موسوی گرمارودی، هادی خانیکی، علی بهرامیان و فرهاد طاهری در موزه کتاب و میراث مکتوب برگزار خواهد شد.
فراهنگ**م.ز** ۱۰۵۵