به گزارش کسب و کار نیوز از اعلام روز یکشنبه از بیستوششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نیکنام حسینیپور، با بیان اینکه امیدوارم نتایج مثبتی در حوزه نشر کودک اتفاق بیفتد، ادامه داد: به این دلیل عنوان استانداردسازی را انتخاب کردهایم که این کلمه سابقه بسیاری در تاریخ کشورهای اروپایی دارد و این کشورها به دنبال استانداردسازی در بخشها و حوزههای مختلف بودند.
وی با بیان اینکه ایران در سال ۱۳۷۲ به سازمان جهانی بینالمللی استاندارد کتاب «شابک» پیوست، بیان کرد: ما در حوزه کودک با معضلاتی روبرو هستیم و به نظر میآید که در طراحی جلد، نور، نوع تصاویر و قطع کتاب باید دقت بیشتری شود و استانداردهایی داشته باشیم.
مدیرعامل خانه کتاب تاکید کرد: ضرورت این جلسات این است که ما به یک مفاهیم مشترک در حوزه کودک برسیم و نتیجه این جلسه منجر به این شود که از ظرفیتهای تمامی حوزهها استفاده کنیم چرا که برخی نهادهای مرتبط با این حوزه فعالیتهایی در این زمینه دارند ولی متاسفانه به طور مستقل و جزیرهای عمل کرده و با دیگر نهادها تعاملی ندارند و ما در این جلسات میخواهیم تمامی سازمانها را برای ضرورت یا عدم ضرورت استانداردسازی با یکدیگر وارد گفتگو و تعامل کنیم.
حسینیپور افزود: روش ما همسانسازی نیست. در جامعهای که به این شکل عمل کند خلاقیت از بین میرود بخصوص در حوزه کودک و نوجوان اگر فضای آزاد مهیا نباشد خلاقیت به خطر میافتد و امروزه با حضور و ظهور تکنولوژیها، باید خلاقیتهایی ارائه بدهیم که مفید و موثر واقع شود.
**تشخیص سره از ناسره با استانداردسازی کتاب کودک
در ادامه این جلسه حمیدرضا شاهآبادی، در اولین جلسه «هماندیشی ضرورت یا عدم ضرورت استانداردسازی در حوزه کودک» گفت: در ایران، سطح استقبال از کتاب در سنین پایین بسیار بالاست ولی هر چه سن مردم بالاتر میرود استقبال از کتابها کمتر میشود. استقبال بالا در گروه سنی پایین باعث شده که ناشران متعددی بتوانند در این عرصه فعالیت کنند تا آنجایی که عناوین بسیار زیادی در کتابهای کودک و نوجوان نسبت به تعداد نویسنده، ناشر و مولف خوب وجود دارد.
شاهآبادی ادامه داد: از طرفی دیگر، بیاطلاعی ناشران باعث شدهاست که کتابهایشان حتی از ممیزی هم رد شود ولی در سطح بسیار بالای کیفی قرار نگیرد.
مدیرعامل انتشارات مدرسه خاطرنشان کرد: در کشورهای مختلف از جمله کشور ما فهرستهایی از نهادهای معتبر منتشر میشود که وظیفه آنها نظارت بر کتابهاست و کتابهایی را توصیه میکنند که مورد استفاده عموم مردم قرار بگیرد اما دو موضوع در مورد این فهرستها وجود دارد اول اینکه؛ این فهرستها در برگیرنده حجم زیاد تمامی کتابهایی که منتشر میشود نیست و دوم؛ این فهرستها براحتی در دسترس تمام مردم قرار نمیگیرد.
وی تصریح کرد: تصور من از این جلسه، انتشار موازینی تحت استاندارد حوزه کودک است که بر این اساس نشانی به کتابهای مناسب داده شود که نشان از شرایط خوب انتشار دارد و خواندن آن برای کودکان نه تنها ضرر ندارد بلکه مفید هم هست.
شاهآبادی تاکید کرد: با این هدف، ما به خوانندگان این امکان را میدهیم که سره را از ناسره تشخیص بدهند همچنین بر اساس این استانداردها ناشران هم تلاش کنند که این نشان را کسب کند و ما بتوانیم ارتقای کیفی را در کتابها داشته باشیم و کتابهای مناسب در حد سلیقه و نیاز مخاطبان منتشر کنیم. هدف ما استانداردسازی اختیاری است این که چه کتابی با توجه به اولویتهای خانواده برای کودکان خوب است.
مدیرعامل انتشارات مدرسه در پایان یادآور شد: سعی ما این است که با برگزاری چنین نشستهایی نظرات کارشناسان را اخذ و برای راهاندازی این نهاد با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کنیم. ما به استاندارد کتاب قبل از چاپ تأکید میکنیم که اگر قبل از چاپ معیارهای مناسبی را داشته باشد موثر واقع شود و نشان برتر کتاب را دریافت کند.
** نگران سیطره نگاه دولتی هستم
مهدی حجوانی نویسنده کودک و نوجوان در این نشست گفت: من نگران سیطره نگاه دولتی هستم و با نظارت پیش از چاپ موافق نیستم. سانسور پیش از چاپ باید به نظارت پس از چاپ منتهی شود. من نگران این موضوع هستم که جامعه دچار همسانسازی شده و تمام این موضوعات باعث کنترل و در پایان مانع زیباسازی شود.
وی افزود: اگر موافق استانداردسازی هستیم، باید استانداردسازی معقولی صورت بگیرد. اگر استاندارد در حالت توصیه، تشویق و دیگر مسائل باشد خوب است چرا که جشنوارههای سالانه و دو سالانه نیز خودشان در حال استانداردسازی هستند ما باید به جای تأسیس کارها و نهادهای جدید نهادهای بنیان شده دیگر را تقویت کنیم.
**استاندارد اجباری یا استاندارد اختیاری
سپس علی کاشفی خوانساری، سردبیر فصلنامه نقد کتاب کودک تأکید کرد: استانداردها دو دسته هستند؛ استانداردهای اجباری و استانداردهای اختیاری. مهم این است که ما درباره کدام استاندارد در حوزه کودک صحبت میکنیم.
باید در حوزه کودک، نشانی تحت عنوان نشان منفی همانند نشان زرشک طلایی در سینما داشته باشیم تا کتابهای بد را در کنار کتاب خوب معرفی کنیم.
قانون استاندارد اگر اجباری باشد دیگر دلیلی بر تشکیل یک بروکراسی جدید نیست اما اگر استاندارد اختیاری است دو نهاد خانه کتاب و انتشارات مدرسه ضرورتی ندارد به این حوزه وارد شوند و جنبه مداخله گری پیدا کنند بلکه باید از نهادهای صنفی، مدنی و جشنوارههای جدیدی از رصد کتاب خوب و بد حمایت کنند.
** دنبال موازیکاری نباشیم
سپس علی بوذری مدیرعامل انجمن تصویرگران خاطرنشان کرد: چند درصد از ما میتوانیم مطمئن باشیم که تمامی کتابها مورد ارزیابی قرار میگیرد اگر دیگر نهادها در حال انجام این کار هستند چرا دیگر نهادها را باید دوباره تاسیس کنیم و به دنبال موازیکاری باشیم.
ما باید بتوانیم معیارهای مناسب و درستی را برای استاندارسازی کتابها انتخاب کنیم و توجه نهادهای مرتبط را به معیارهای مناسب جلب کنیم این موضوعات بسیار مهمتر از این است که به دنبال تاسیس نهادهای جدید باشیم.
سپس جمیله سنجری نماینده شورای کتاب کودک ادامه داد: در شورای کتاب کارگروههای بسیاری وجود دارد که هر کارگروه بر اساس حوزه خود معیارهایی را برای سنجش کتابها به ما دادهاند و ما بر اساس این معیارها کتابها را دستهبندی میکنیم که این کار باعث همافزایی میشود ولی چون درآمدی ندارد نمیتواند فهرستها را به شهرستانها بفرستد.
** استانداردسازی سلیقه مخاطب را بالا میبرد
مریم پورعزیز نماینده اداره کل منابع نهاد کتابخانههای عمومی کشور تاکید کرد: اگر حداقل کیفیتها در پیش از چاپ کتاب در نظر گرفته شود سلیقه مخاطب بالا میرود و برای کودکان موثر است. بومیسازی فرهنگها، عدم رعایت قواعد نگارشی در کتابها و بحث گروههای سنی از جمله موضوعاتی است که اگر قبل از انتشار به آن توجه شود بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
پس از آن هادی خورشاهیان نماینده اداره کتاب خاطرنشان کرد: متاسفانه ما نویسنده و ناشر کاذب تولید کردهایم که عمده کتابهایی را که با استانداردها همخوانی ندارند را تولید میکنند و از آنها حمایت میشود و تسهیلاتی در اختیار آنها قرار میگیرد.
** ادبیات کودک بشدت عمیق و مهم است
اعظم بزرگی، مسئول کمیته بررسی و انتخاب کتاب کانون پرورش فکری کودک و نوجوان افزود: توزیع کتابهای کودک در استانها بسیار صدمه دیده و دچار آسیب شده است که باید راهکارهایی برای آن داشته باشیم. ادبیات کودک ادبیات تحقیر شدهای نیست و بشدت عمیق و مهم است.
در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۱۲ کارگروه در حال فعالیت هستند که کتابهای کودکان را سالیانه بررسی میکنند و فهرستی از کتابهای برتر و مناسب منتشر میکنند.
سعید میر محمد صادق ، معاون فرهنگی خانه کتاب در پایان گفت: من از نگاه مصرفکننده میخواهم نظرم را اعلام کنم. برای من که یک مصرفکننده کتاب هستم، نشان کتاب از اعلام فهرستی که به دست همگان هم نمیرسد مهمتر است. اگر تشکیل نهاد استانداردسازی کتاب کودک به نتیجه برسد و نشانی برای کتابهای مناسب با معیارهای قابل قبول تایید بشود ما باید از تمام ظرفیتهای جامعه در کشور استفاده کنیم وگرنه تمامی تلاشها بیهوده است چون با آن نشان میتوان مصرف جامعه را هدفدار کرد.
فراهنگ ** ۱۳۵۵ ** ۱۴۱۸