سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، طبق استاندارد جهانی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های رشد و پیشرفت فرهنگی جوامع به میزان ارتباط مردم آن کشورها با کتاب بستگی دارد. در حقیقت میزان شمارگان کتاب، همچنین سرانه مطالعه یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های رشد و ارتقای فرهنگی کشورها به شمار می‌رود و در این میان تمامی جوامع تلاش می‌کنند با استفاده از ابزارهای مختلف حمایتی، تشویقی و رسانه‌ای، مردم را به همراهی هر چه بیشتر با کتاب سوق دهند.
در کشور ما نیز با وجود ارقام و اعداد متفاوتی که نسبت به میزان سرانه مطالعه توسط نهادهای مختلف مخابره می‌شود جمیع مسئولان فرهنگی، کارشناسان و منتقدان بر این مساله اتفاق نظر دارند که میزان همراهی مخاطبان با کتاب با آنچه از جامعه‌ای با پیشینه و تمدن ایرانی انتظار می‌رود فاصله فراوانی دارد. هر چند در این میان به زعم تمامی مسئولان و کارشناسان امر، عوامل متعددی از نگاه اقتصادی گرفته تا ضعف تبلیغات باعث ایجاد این فاصله میان جامعه ۸۰ میلیونی مخاطبان ایران با شمارگان کتاب‌ها و در نهایت رسیدن به سرانه مطالعه مقبول وجود دارد. در این میان موارد فراوانی را می‌توان به عنوان آسیب‌های این مسیر برشمرد.
همزمان با ایام برگزاری بیست و ششمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی با «ایمان کُرد» مدیر امور کتابخانه و ترویج فرهنگ کتابخوانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به گپ و گفت نشستیم تا این بار از زاویه دید این مسئول فرهنگی نسبت به جایگاه کتاب در میان مخاطبان ایرانی و همچنین راه‌های ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه ایرانی گفت‌وگو کنیم. حاصل این گپ و گفت در ادامه از خاطر شما می گذرد.
– ایرنا : امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی، همواره بر این مساله تاکید داشتند که انقلاب ایران پیش از آنکه انقلاب سیاسی باشد، انقلاب فرهنگی است. با توجه به این مساله و همچنین بار مسئولیت بیشتر نهادهای فرهنگی در مسیر رشد و ارتقای سطح فرهنگی جامعه، ارتباط مردم کشورمان با کتاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا جایگاه کتاب در بین مردم با انگاره‌های فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران خوانش دارد یا با آن نقطه ایده‌آل فاصله داریم؟
– کُرد : در پاسخ به این پرسش، اجازه می‌خواهم با استناد به بیان شیوا و ارزشمندی که از امام راحل فرمودید عقب‌تر بروم و به این نکته اشاره کنم که ما صاحبان دینی هستیم که با «اقرا بسم ربک الذی خلق» آغاز شده و رسول این دین با بحث خواندن مبعوث شدند. باز هم پیشتر می‌روم و به نیاکان ایرانی‌مان اشاره می‌کنم که همواره کتابت، نوشتن و خواندن را محترم و گرامی می‌داشتند. با این عقبه وظیفه امروز مسئولان فرهنگی برای تحقق جامعه آرمانی در ارتباط با کتاب و فرهنگ کتابخوانی بسیار سنگین‌تر می‌شود.
ما میراث‌دار فرهنگ اسلامی – ایرانی هستیم که هر دو این فرهنگ‌ها در بطن خود دستور به خواندن دادند و معجزه پیامبر اسلام کتاب است. بر همین اساس است که در این حوزه ما وظیفه فوق‌العاده سنگینی را بر دوش داریم.
در حوزه کتاب که یک سالی است در این مسند خدمتگزاری می‌کنم باید بگویم که قبل از آنکه در این حوزه مستقیما در حوزه کتاب ورود کنم شاید احساس می‌کردم که با این عدد و رقم‌هایی که بالاخره کم و بیش همه ما در خصوص سرانه مطالعه در کشور شنیده‌ایم، کارم را با دیدی ناامیدانه به حوزه نشر کتاب و فرهنگ کتابخوانی آغاز کردم. اما در طی یک سال اخیر که در این حوزه با مردم در ارتباط هستم این نوید را می‌دهم که اتفاقا ما شاهد نسلی هستیم که واقعاً علاقه‌مند به حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی هستند.
با وجود این نسل اگر چند شرط را در حوزه کتاب رعایت کنیم که بخشی از آنها ناظر به اجرا توسط همکاران ما در مجموعه وزارت ارشاد، خانه کتاب و سایر نهادهای متولی است، شاهد ارتقای سطح سرانه مطالعه هم خواهیم بود.
مهم‌ترین اصل، ناظر به این اتفاق مهم است که باید ذائقه مردم را در حوزه کتاب بشناسیم و متناسب با ذائقه مردم کتاب تولید کنیم. کتاب‌هایی که مردم می‌پسندند و دوست دارند. به عنوان مثال وقتی در نمایشگاه کتاب شاهد صف کشیدن مردم برای خریدن برخی از آثار هستیم این همان ایده‌آلی است که شما در پرسش‌تان به آن اشاره کردید. این دست از آثار به ما نشان می‌دهد که اگر بتوانیم ذائقه مردم را شناسایی و متناسب با خواست مردم کتاب تولید کنیم، بی هیچ شکی در رشد سرانه مطالعه و همراهی هر چه بیشتر مردم با یار مهربان موفق خواهیم بود.
** پرهیز از بحث‌های شعاری و آرمان‌گرایانه
– ایرنا : به عنوان مدیر امور کتابخانه و ترویج فرهنگ کتابخوانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران میزان اقبال مخاطبان کتابخانه‌های زیر مجموعه خود را چگونه ارزیانی می‌کنید؟
– کُرد : در حوزه کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در گستره شهر تهران ما ۳۷۲ کتابخانه در اختیار داریم. در طی همین ایام وقتی به عنوان بخشی از کار و وظیفه‌ام به کتابخانه سر می‌زدم کودکان و نوجوانانی را می‌دیدم که مشغول مطالعه بودند. اصلا دوست ندارم در این بحث، شعاری و آرمان‌گرایانه صحبت کنم اما با وجود چنین ظرفیت‌هایی به آینده خوشبینم. اگر اقبال نسل جدید به کتاب و مطالعه به همین صورت تداوم داشته باشد امیدوارم که در آینده نه چندان دور بتوانیم تهران را به عنوان پایتخت کتاب خاورمیانه معرفی کنیم.
** با ایده‌آل فاصله داریم؛ اما مقطعی است
– ایرنا : اما آنچه شواهد نشان می‌دهد با دیدگاه امیدوارانه شما فاصله بسیاری دارد! از شرایط اقتصادی و کم شدن سهم کتاب در سبد فرهنگی خانواده‌ها گرفته تا شمارگان ۳۰۰ یا ۵۰۰ نسخه‌ای کتاب‌ها در مسیر انتشار…
– کُرد : با شرایط مقطعی و وضعیت اقتصادی حال حاضر که اشاره کردید شاهد کم شدن سهم کتاب در سبد خانواده‌ها هستیم، اگر بخواهیم ارتباط مردم با کتاب را به عنوان بخشی از نیاز روزمره بسنجیم باید گفت که با وضعیت ایده‌آل فاصله داریم. اما تحقق دستاوردهایی که گفتم دور از ذهن و دور از انتظار نیست. با درایت مسئولان و دولتمردان بی هیچ شکی شرایط اقتصادی کشور مدیریت خواهد شد و این مساله باعث نخواهد شد که مردم با کتاب و خرید کتاب فاصله بگیرند.
البته کاهش شمارگان کتاب، دلایل متعدد دیگری را همراه خود دارد؛ حجم کتاب‌های صوتی، کتاب‌هایی که در فضای مجازی به صورت «ای بوک» – کتاب الکترونیک – در اختیار مخاطبان قرار گرفته و نظایری از این دست باعث تاثیر در شمارگان کتاب شده است.
مساله دیگر حل شدن قانون حق مالکیت معنوی نویسندگان (کپی رایت) است که هنوز در کشور الزامی به رعایت آن نیست! اگر این قانون حل شود در زمینه تولید کتاب‌های صوتی و در اختیار قرار دادن آنها برای کودکان و نوجوانان به ویژه با استفاده از وسایل ارتباط جمعی، فضای مجازی و دنیای تکنولوژیکی که آنها در ارتباط هستند می‌توانیم به معرفی و توسعه هر چه بیشتر کتاب در بین مخاطبان نسل جدید کمک کنیم.
برای نسل من شاید هنوز کتاب به ما هو کتاب به شکل فیزیکی ارزش و معنای بیشتری داشته باشد تا آن را در دست بگیرم و تورق کنم؛ اما نسل جدید که با دامنه رشد تکنولوژی در حال رشد هستند بیشترین ارتباط با کتاب را در فضای مجازی پیگیری خواهند کرد و در این نکته شکی وحود ندارد.
– ایرنا : برای شما مثالی می زنم… در کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و سوییس، شهرداری‌ها به شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که در زمینه تبلیغ، معرفی و یا چاپ کتاب سرمایه‌گذاری کنند، معافیت‌های متعددی در زمینه عوارض شهرداری اهدا می‌کنند. با وجود سرمایه‌گذاری اندکی که در زمینه کتاب در کشور ما وجود دارد و بیشتر اقتصاد این صنعت در گرو حمالیت‌های دولتی است، آیا چنین طرح‌هایی در شهرداری تهران مطرح و یا اجرایی شده است؟
– کُرد : متاسفانه تاکنون خبری ندارم که امکان اجرای چنین طرحی وجود دارد و نمونه‌های جهانی نیز دارد و گمان نمی‌کنم در شهرداری تهران هم این اتفاق افتاده باشد! ولی مثالی که زدید بسیار قابل توجه است و امکان اجرایی شدن آن نیز وجود دارد. پیشنهاد خوبی است و می‌توان آن را مطرح کرد! حتما با همکارانم در شورای شهر این طرح را مطرح خواهم کرد و فکر می‌کنم در صورت اجرایی شدن آن به همان هم‌افزایی در نگاه کلی تمامی دستگاه‌ها و نهادها برای تحقق آرمان فرهنگی که پیشتر به آنها اشاره کردم نزدیک‌تر خواهیم شد.
** اجرای طرح نمونه در منطقه خاورمیانه
– ایرنا : ایام برگزاری بیست و ششمین هفته کتاب جمهوری اسلامی است، شما و همکارانتان در سازمان فرهنگی – هنری شهرداری تهران برای این ایام چه برنامه‌هایی را در دست اجرا دارید؟
– کُرد: برنامه‌های متعددی را برای این ایام در نظر گرفتیم که اگر بخواهم نگاهی فهرست‌وار به آنها داشته باشم می‌توانم به برنامه‌هایی مانند بازدید از کتابخانه‌ها و کتابخانه‌گردی؛ برگزاری نهمین دوره جشن «کتاب یار» که طی آن از همه کتابداران شهر تهران تجلیل خواهد شد؛ افتتاح کتابخانه «عکسخانه شهر» که نخستین کتابخانه تخصصی عکس در تهران خواهد بود؛ برگزاری مرحله دوم جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان؛ اجرای طرح تهرانگردی ویژه بازدید گروهی مدارس از کتابخانه‌های شهر تهران؛ اجرای طرح ویژه راه‌اندازی، بهسازی و تجهیز کتابخانه زندان‌های تهران؛ برگزاری نخستین جشنواره «کتاب شهر» با محوریت کتاب‌های حوزه شهروندی و زیست شهری؛ همکاری با «خانه کتاب» در برگزاری نشست‌های تخصصی حوزه کتاب در سرای اهل قلم و تجلیل از اهالی قلم از پیشکسوتان گرفته تا قلم اولی‌ها اشاره کنم و البته لازم به یادآوری است که ثبت‌نام در کتابخانه‌های زیر مجموعه شهرداری طی هفته بزرگداشت کتاب جمهوری اسلامی ایران رایگان خواهد بود.
اما اتفاق بزرگ، اجرایی کردن طرح شبکه کتابخانه‌ای در تهران است؛ به موجب این طرح که در خاورمیانه بی نظیر است، هر شهروندی که در یکی از ۳۷۲ کتابخانه شهرداری ثبت‌نام کند به شکل شبکه‌ای با تمام ۳۷۲ کتابخانه در ارتباط است و در حقیقت عضو آن کتابخانه‌ها هم به شمار می‌رود و می‌تواند از آثار موجود در آن کتابخانه‌ها بهره ببرد.
بیست و ششمین هفته کتاب جمهوری اسلامی با شعار «حالِ خوش خواندن» از ۲۴ آبان تا اول آذر ماه با دبیری نیکنام حسینی پور برگزار می‌شود.
فراهنگ**۹۲۶۶** ۱۰۵۵
