سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
موضوع افزایش تقاضای ارز برای مسافرت‌های خارجی همواره یکی از دلایل مهم کارشناسان برای نوسانات نرخ ارز بوده است؛ ازاین‌رو طی چند ماه اخیر و با اوج‌گیری التهابات ارزی، قوانین مختلفی درباره عرضه ارز مسافرتی تدوین شد. بعد از اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز از سوی دولت و قاچاق اعلام شدن خرید و فروش ارز دولت تصمیم گرفت به مسافران برای سفر به کشورهای نزدیک ۵۰۰ یورو و برای سفر به کشورهای دورتر هزار یورو آن هم یک‌بار در سال اختصاص دهد. البته از سوی دیگر دولت اعلام کرده بود خروج ارز در هر سفر بیش از ۵ هزار یورو ممنوع است و مسافران نمی‌توانند رقمی بیش از آن را که از هر منبعی اعم از رسمی یا غیررسمی تامین کرده باشند، از کشور خارج کنند. تا اینکه بعد از مدتی و براساس بسته ارزی رئیس جدید بانک مرکزی، ارز یارانه‌ای برای مسافران حذف شد و صرافی‌ها مجاز به عرضه ارز مسافرتی شدند و در کنار آن برخی از بانک‌ها چنین مسئولیتی را بر عهده گرفتند.
با این حال قیمت ارز مسافرتی عرضه‌شده در صرافی‌ها و بانک‌ها با هم اختلاف دارد، تا جایی که گاهی این اختلاف نرخ بین بازار و بانک تا ۱۲۰۰ تومان در هر یورو هم رسیده بود، اما مساله اینجاست که مسافران با توجه به امتناع صرافی‌ها از فروش ارز برای بالا نگه داشتن قیمت و همچنین عدم عرضه بانک‌ها با چالش روبه‌رو هستند.
به گفته کارشناسان، دلالان در تاخیر عرضه ارز نقش دارند و هدف آنها بالا نگه داشتن نرخ ارز است.
در حال حاضر بانک ها مجازند از محل ارزهای خریداری‌شده و با تامین اسکناس از محل منابع خود، نسبت به فروش و پرداخت ارز مسافرتی به نرخ بازار در سطح شعب داخل شهر با اخذ مدارک مثبته از قبیل گذرنامه معتبر ج. ا.ا، بلیت مسافرت هوایی، ویزای کشور مقصدـ در مورد کشورهایی که نیاز به ویزا دارند، اقدام کنند. همچنین لازم است مدارک مزبور به منظور نظارت بازرسان بانک در سوابق نگهداری شود.
ارز مسافرتی از ابتدای سال جاری تاکنون بارها دچار نوسان شده است؛ به طوری که در ۲۰ فروردین و در سیاست ارزی جدید مسافران می‌توانستند با مراجعه به شعب بانک‌ها حداکثر تا هزار یورو دریافت کرده، اما نرخ آن حدود ۴۲۰۰ تومان در هر دلار و تا مرز ۵۰۰۰ تومان برای هر یورو بود. در ادامه و با توجه به اختلاف قیمتی که با بازار آزاد وجود داشت و مسائلی که به وجود آمد، در بسته ارزی جدید، پرداخت ارز مسافرتی به صرافی‌ها محول شد؛ ازاین‌رو صرافی‌ها می‌توانستند براساس ارز خریداری‌شده به مسافران پاسخگو باشند. پس از آن بانک مرکزی بانک‌ها را برای عرضه ارز مجاز کرد.
بی نظمی و بلاتکلیفی در عرضه ارز
کمیل طیبی، کارشناس اقتصادی
یکی از عواملی که باعث شده مسافران در تهیه ارز از بانک‌ها با مشکل روبه‌رو شوند مقاومت بانک‌ها و همچنین صرافی‌ها در برابر کاهش قیمت ارز است. بانک‌ها از یک طرف و به ویژه صرافی‌ها از این جهت که سود خود را در بالا نگه داشتن قیمت با عرضه‌های محدود می‌دانند، به این کار دست می‌زنند. البته ممکن است روند عرضه ارز مسافرتی از ناحیه دولت نیز به درستی مدیریت نشود و همین عامل در توزیع ارز مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین در شرایط به‌وجودآمده و با توجه به تلاشی که از سوی سودجویان برای بالا بردن نرخ ارز وجود دارد، مهم است که منبع عرضه‌کننده ارز که دولت و بانک مرکزی است، به طور سیستماتیک کار عرضه ارز را انجام دهد، اما شرایط حاضر نشان می‌دهد منابع عرضه ارز در بانک‌ها و صرافی‌ها هماهنگی لازم را با بانک مرکزی ندارد که البته دست‌های دلال‌گونه در این امر دخالت دارد و باعث تاخیر عرضه ارز مسافرتی بین متقاضیان شده است. به این صورت که دلالان تقاضای کاذب ایجاد می‌کنند و این تقاضای زیاد متناسب با منابع ارزی نیست. بنابراین در حالی که بانک ملی به عنوان مهم‌ترین عامل در عرضه ارز، آن را به مسافران عرضه می‌کند سایر شعبه‌ها و بانک‌ها از این کار سر باز می‌زنند. این سیر تقاضا بعضا نیز شکل مجازی دارد و باعث بی‌نظمی و بلاتکلیفی در بازار است. این بلاتکلیفی را بانک مرکزی و مبهم بودن شرایط عرضه ارز باعث شده است که باید هرچه زودتر برای آن اقدام کرد. هدف دلال‌ها این است که قیمت بالا‌تر برود و چسبندگی قیمتی شکل بگیرد؛ درست مثل کالای اساسی که این چسبندگی باعث شد با وجود کاهش نرخ ارز، قیمت کالا در بازار کاهش پیدا نکند.
