“الکل” چه بر سر “سلامت” می‌آورد؟

دکتر یسنا به‌منش در گفت‌وگو با ایسنا، درباره مسمومیت با الکل، با بیان اینکه الکل (اتانول یا الکل اتیلیک) یکی از مهم‌ترین مواد مورد سوءمصرف در جهان است، گفت: اتانول موجود در مشروبات الکلی که به عنوان یک عامل تضعیف‌کننده سیستم عصبی تلقی می‌شود، از تخمیر قند موجود در میوه‌ها و غلات ایجاد می‌شود. بنابراین اگر فردی مقادیر بالایی از الکل را در زمان کوتاهی مصرف کند، ممکن است دچار عوارض حاد مصرف الکل شود که بسته به میزان مصرف و شرایط فیزیکی فرد مصرف‌کننده متفاوت است.

وی افزود: مصرف الکل می‌تواند علایمی چون سرخوشی، اختلال در تکلم، تلوتلو خوردن، خواب آلودگی، استفراغ، اسهال، اختلال در بینایی، افزایش زمان عکس‌العمل‌های فردی، از بین رفتن تفکر منطقی، کاهش سطح هوشیاری، از دست رفتن حافظه، صدمات ناشی از حوادث در اثر عدم هوشیاری مانند تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، نزاع، سوختگی یا غرق شدن را ایجاد کند.

به‌منش با بیان اینکه مصرف طولانی مدت الکل، مشکلات زیادی برای سلامت افراد ایجاد می‌کند، افزود: این مشکلات می‌تواند شامل مواردی مانند بیماری‌های قلبی- عروقی، مشکلات کبدی، بیماری‌های گوارشی، آسیب به سلول‌های عصبی، مشکلات جنسی، کم خونی، ایجاد اختلالات دائمی در عملکرد مغز، سوءتغذیه و سرطان شود.

الکلیسم یا وابستگی به الکل چیست؟

دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو در ادامه صحبت‌هایش به پدیده الکلیسم اشاره و اظهار کرد: الکلیسم یا وابستگی به الکل یک اختلال مغزی در مصرف مزمن الکل است که فرد با وجود آگاهی از عوارض جسمی، روانی و اجتماعی مصرف الکل نمی‌تواند میزان مصرف را کاهش داده و یا آن را قطع کند.

چگونگی بروز مسمومیت با الکل دست‌ساز

به‌منش با بیان اینکه خوردن بیش از حد الکل حتی اگر دست‌ساز نباشد، اثرات مخربی به دنبال خواهد داشت، گفت: این اقدام می‌تواند منجر به عدم هوشیاری، حتی کما و در نهایت مرگ شود. البته این واکنش‌ها در بدن بستگی به میزان مصرف الکل دارد. باید توجه کرد که افزایش بیش از حد الکل در جریان خون، باعث آسیب به بخش‌هایی از مغز می‌شود که کنترل سیستم‌های حیاتی بدن ازجمله سیستم تنفسی و قلبی را برعهده دارند. بنابراین مصرف بیش از حد الکل می‌تواند منجر به گیجی، خواب‌آلودگی، کاهش هوشیاری، استفراغ، تشنج، اختلال تنفس، کاهش ضربان قلب، کاهش دمای بدن، اختلال در تعادل الکترولیت‌های خون و در نهایت مرگ شود.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات تهدیدکننده سلامت ناشی از مصرف الکل، مصرف مشروبات الکلی تقلبی، دست‌ساز و حاوی متانول است، تاکید کرد: مصرف این مواد می‌تواند منجر به بروز مسمومیت‌های شدید منتهی به مرگ و یا کوری دائمی در فرد مصرف‌کننده شود. البته متانول به جز در مشروبات الکلی دست ساز، در مایع شیشه‌شور، برخی از ضد یخ‌های خطوط گاز، مواد دستگاه‌های کپی، حلال‌ها و پاک‌کننده‌های کاربراتورهای ماشین نیز استفاده شده است.

به‌منش در این باره ادامه داد: متانول در بدن به موادی شدیدا سمی تجزیه می‌شود. مسمومیت با متانول اغلب از طریق خوردن الکل دست‌ساز گزارش شده، اما مسمومیت ناشی از این ماده از طریق تنفس و تماس پوستی هم دیده شده است.

دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو درباره نحوه تشخیص مسمومیت با الکل، گفت: باتوجه به اینکه اورژانس بیمارستان‌ها به امکانات آزمایشگاهی برای تعیین سطح متانول دسترسی ندارند، شناسایی فرد مسموم از روی تظاهرات بالینی دارای اهمیت است و انجام اقدامات درمانی سریع، چه بسا می‌تواند جان فرد مسموم را نجات دهد. باید توجه کرد که در مسمومیت‌های خفیف تا متوسط، بیمار به صورت ناگهانی علایم اولیه مسمومیت را در عرض نیم تا چهار ساعت بروز می‌دهد. علائمی چون  تهوع، استفراغ، دردشکمی، سردرد، گیجی و خواب‌آلودگی، عدم تعادل، از بین رفتن خویشتن‌داری، سردرد و اشکال در بینایی. معمولا بیماران در این مرحله به پزشک مراجعه نمی‌کنند.

به‌منش تاکید کرد: این درحالیست که علایم مسمومیت حاد با متانول، ساعت‌ها بعد از مصرف یا تماس فرد با این ماده بروز می‌کند و می‌تواند منجر به از کار افتادن چندین ارگان بدن به طور همزمان شود. علائم اصلی مسمومیت پس از شش تا ۲۴ ساعت آغاز می‌شود. این علایم می‌تواند به صورت افت فشار خون، تغییرات ریتم قلبی، تشنج، کما و التهاب پانکراس دیده شود. علاوه بر این مسمومیت با متانول در چشم منجر به بروز علایمی مانند گشاد شدن مردمک چشم و التهاب عصب بینایی خواهد شد که به شکل تاری دید،   اختلال در شناسایی و تشخص رنگ‌ها، دید برفکی و حتی کوری کامل بروز پیدا می‌کند. محدود شدن زاویه دید، دیدن نقاط و لکه‌ها در پس چشم و کاهش بینایی منتهی به از بین رفتن بافت عصب  بینایی و کوری دائمی خواهد شد. در اصل بعد از گذشت ۲۴ ساعت، وضعیت بالینی بیمار هر ساعت بدتر می‌شود. تشنج و اغما از دیگر علایم مسمومیت با متانول است که می‌تواند منتهی به مرگ شود.

وی با بیان اینکه توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم اولیه، فرد مسموم هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی منتقل و اقدامات درمانی برای رفع سمیت و تثبیت شرایط بیمار انجام شود، افزود: در سال ۱۳۹۵، ۲۶ بیمارستان تخصصی درمان مسمومیت در کشور، آمار مراجعین مسموم خود را به ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم ارسال کردند که بر اساس آمار آنها از بین نزدیک به ۱۰۰هزار مراجعه مسمومیت ثبت شده در این بیمارستان‌ها، پنج درصدشان مربوط به مسمومیت با الکل بوده است.

نگاهی به آمار مسمومیت با الکل در ایران

وی درباره آمار مسمومیت‌های ناشی از مصرف الکل که منجر به فوت شده‌اند، گفت: طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، ‌ آمار دقیقی از تعداد مصرف‌کنندگان الکل و نوع الکل مصرفی توسط آنها وجود ندارد، اما متاسفانه سالانه حدود ۱۰۰ فوت ناشی از مصرف مشروبات الکلی در کشور ما رخ می‌دهد که اغلب این افراد را مردان تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، نقش الکل در وقوع جرائم و حوادث رانندگی بسیار مهم است و موارد مرگ، نه به دلیل مسمومیت با الکل، بلکه در اثر حوادثی مانند نزاع وتصادفات رانندگی نیز رخ می‌دهد که این اتفاقات یکی از تبعات مصرف الکل است.

به‌منش با بیان اینکه بسیاری از مرگ‌های ناشی از مصرف الکل در اثر ناخالصی موجود در الکل دست‌ساز و یا مصرف همزمان الکل با مواد مخدر یا داروهای شبه مخدر رخ می‌دهد، افزود: این ناخالصی‌ها مانند الکل چوب (متانول) بسیار خطرناک و کشنده هستند. ضمن اینکه گاهی این مشروبات الکلی با داروهایی مانند ترامادول، دیازپام و متادون به‌طور همزمان مصرف می‌شود که عوارض تداخل این نوع مصرف منجر به فوت خواهد شد.

تهدید مشروبات الکلی تقلبی و عوارض غیرقابل بازگشت

وی با بیان اینکه متاسفانه عمده گروه اصلی سنی که در جامعه به مصرف مواد مخدر و الکل گرایش دارند، جوانان هستند، گفت: بر اساس یک باور غلط در این گروه، الکل جزء ترکیبات مخدر در نظر گرفته نمی‌شود. درصورتی که مشروبات الکلی یکی از قدیمی‌ترین مخدرها و جزء مواد اعتیادآور است. از طرفی از آنجایی که مصرف الکل در کشورهای اسلامی ممنوع است، مشروبات الکلی به صورت قاچاق و دست‌ساز تهیه می‌شوند. همین عامل باعث می‌شود درصد الکل فرآورده دست‌ساز مشخص نباشد. در عین حال تولید دستی مشروبات الکلی، با مواد سمی آلوده یا تقلبی است و این عوامل سبب تشدید مسمومیت و مرگ خواهد شد.

به‌منش تاکید کرد: به دلیل عوارض غیرقابل بازگشت مسمومیت با متانول و مشروبات الکلی دست‌ساز و به دلیل فرصت کوتاهی که فرد مسموم برای نجات از مرگ یا کوری دائمی دارد، توصیه می‌شود ضمن ممانعت از سوءمصرف این دسته از مواد، فرد مسموم هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی اعزام شود تا اقدامات درمانی و تجویز داروهای لازم سریعا انجام شود.

انتهای پیام