آدرس نامعلوم هزینه کرد ارزهای صادراتی

ثمانه نادری

موضوع تزریق قطره‌چکانی ارزهای صادراتی به بازار چیز تازه‌ای نیست، اما مساله اینجاست که پتروشیمی‌ها که براساس آمارهای گمرک، بیش از ۳۰ درصد از ارزش کل صادرات ایران را در اختیار دارند، همچنان از عرضه ارز به نیما طفره می‌روند و با ارائه آمار و ارقامی، سعی در تغییر ذهنیت عمومی نسبت به خود دارند، اما واقعیت بازار در بحث کمبود مواد اولیه، کاهش عرضه ارز در سامانه نیما و همچنین ۲۰ میلیارد دلاری که اخیرا از آنها در بازار سلیمانیه و هرات سر درآورده؛ چیز دیگری می‌گوید. براساس برخی از گزارش‌ها، فرار راحت پتروشیمی‌ها از عرضه ارز تنها نشان از رانت‌های طلایی و قدرت مافیایی آنها دارد وگرنه چطور می‌شود در حالی که ارز در بازار به میزان بسیار کمی عرضه می‌شود، آمار و ارقام ارائه‌شده از سوی پتروشیمی‌ها حاوی مطالب متناقض دیگری باشد؟
براساس آمارهای موجود، از ابتدای امسال تا پایان شهریور ۲۴ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته‌ایم که شرکت‌های پتروشیمی و فولاد تنها ۴ میلیارد دلار به سامانه نیما تزریق کرده‌اند.
همچنین براساس آمار گمرک، میزان صادرات غیرنفتی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزن ۲ درصد کاهش و از لحاظ ارزش دلاری ۱۳٫۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد، در حالی که هیچ اثر ملموسی از این ارزآوری بر اقتصاد کشور و بازار ملتهب ارزنیست.
اما بهانه برخی از شرکت‌های پتروشیمی برای وضعیت فعلی این است که خوراک ارزان همچنان به برخی از شرکت‌های پتروشیمی تحویل داده نمی‌شود.
برخی از این شرکت‌ها نیز با تاکید بر اینکه مشکل مواد اولیه دارند و افزایش نرخ ارز هزینه واردات را برای آنها بالا برده، می‌گویند که با ظرفیت حداقلی فعالیت می‌کنند.
البته واقعیت امر نیز نشان می‌دهد بین شرکت‌های پتروشیمی وابسته به دولت و شرکت‌های خصوصی از نظر بهره‌مندی از تخفیف‌های دولتی فاصله است.
با این اوصاف باید حساب شرکت‌های پتروشیمی کاملا خصوصی را از سایرین جدا کرد.

تخریب اقتصادی با هیجان زدگی
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران
ارزهای صادراتی اگرچه رشد داشته، اما هنوز به کشور نیامده تا شاهد تاثیر آن در رونق فضای کسب‌وکارباشیم. ارزی به صادرکنندگان تخصیص داده نشده است، متاسفانه فضای کنونی اقتصاد کشور بیش از آنکه تحت‌تاثیر واقعیت‌ها باشد، متاثر از شایعاتی است که بعضی‌ها به خاطر منافع خود به آن دامن می‌زنند. اینگونه کوتاهی‌ها ازسوی مسئولان گمرک هم دیده می‌شود. متاسفانه خیلی‌ها هیجانی و احساسی به موضوعات اقتصادی نگاه می‌کنند و از آنجایی که رسانه‌ها نیز سراغ واقعیت‌ها نمی‌روند، شایعات پررنگ شده است. تخریب اقتصادی بر اثر همین هیجان‌زدگی‌ها رخ می‌دهد، مدت‌زمان دریافت ارز و حواله آن حداقل ۳۰ روز طول می‌کشد. در شرایط تحریمی به ویژه حواله ارزی بیش از این زمان نیز طول خواهد کشید. بنابراین اگرچه شواهد و آمارها حاکی از رشد ارز‌های صادراتی است، اما در عمل این میزان به اقتصاد برنگشته و به دست صادرکننده نرسیدهاست. به دلیل همین شرایط بود که صادرکنندگان تا مرداد ماه در بلاتکلیفی به سر می‌بردند و عرضه ارز در سامانه‌های نیما، سنا و… با خلأ بزرگی مواجه شده بود. اما شورایعالی هماهنگی اقتصادی مقرر کرده این سازوکار در اختیار خود فعالان اقتصادی باشد. در این صورت از این پس شاهد تاثیر ارزهای صادراتی بر اقتصاد کشور خواهیم بود، اما این تاثیر نیز در چند ماه آینده خود رانشان می‌دهد. از ۲۱ فروردین تا اواخر خرداد ماه چند صرافی مجاز به حواله ارزی بودند، اما حالا کلیه صرافی‌ها مجاز به این کار شده‌اند که برآیند آن را باید حداقل در دو ماه آینده دید.در همین سامانه سنا تقاضایی برای ارز نیست و واردکنندگان حاضر به خرید ارز نیستند، چراکه از نظر آنها این نرخ گران است. این نشان می‌دهد توقف عرضه تنها از سمت صادرکنندگان نیست، بلکه واردکنندگان نیز به دلیل توقف تولید از تقاضای ارز صرف‌نظر کرده‌اند. با این حال بسیاری از تولید‌کنندگان می‌گویند با وجود افزایش قیمت ارز در بازار ثانویه نیز، عرضه ناچیز است و خریدار به ارز مورد نیاز دسترسی پیدا نمی‌کند.