راهبرد نوین توسعه تعاونی های روستایی و کشاورزی در مناطق مرزی

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از روابط عمومی دکتر حسین شیرزاد مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در اجلاس منطقه ای برررسی مسائل تعاونی های روستایی و کشاورزی مناطق مرزی کشور گفت: تجارب چارچوب عملیاتی توسعهتعاونی های روستایی و کشاورزی در مناطق مرزی، در مجموع، بر کلیات نظری و کاربست عناصر تاثیرگذار بر توسعه منطقه ای استوار است. توسعه و آمایش مناطق مرزی مستلزم درک پیچیدگی های فضایی، کالبدی، تعادل منطقه ای و ابعاد متنوع دخیل در این مناطق می باشد. از آنجایی که مناطق مرزی با مناطق مرکزی متفاوت است عدم تعادل بین امکانات تعاونی های روستایی مستقر در مناطق مرزی و مناطق مرکزی مشهود و شاخص است . باید بپذیریم که کارکردهای مرز به دلیل پاره از ویژگیهای خاص مانند دوری از مرکز؛ انزوای جغرافیایی؛ ناپایداری سکونت و جابجایی مداوم جمیعت؛ تبادلهای غیرقانونی مرزی؛، تفاوتهای فرهنگی، قومی و مذهبی با مناطق داخلی کشور؛ ضدیت سیستمی؛ تهدیدات خارجی و اختلاف سطح توسعه بین مناطق مرکز -مرزی و بغرنجیهای عدالت سرزمینی همواره از پیچیدگی های آمایشی خاصی برخوردار بوده است. مولفه های مذکور، تأثیرات مستقیمی حتی بر روند توسعه تعاونی های تولید کشاورزی این مناطق نیزگذاشته است و چنانچه این ویژگیها مورد توجه قرار نگیرد، تأثیراتی منفی بر روند توسعه تعاونی های کشاورزی و روستایی دراین مناطق میگذارد و به عنوان تهدیدی در برابر توسعه تعاونی های روستایی مناطق مرزی عمل خواهد کرد اما اگر مورد توجه قرار گیرد و در فرایند برنامه ریزی توسعه بازار محور –صادرات گرا و آمایش آن مناطق، به کار گرفته شود، اثرات مثبتی از خود به جای می گذارند و از تهدید به فرصت تبدیل می شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد، ضروری بودن تأکید بر تقسیم کار سلسله مراتبی بین تعاونی های روستایی مناطق مرکزی و تعاونی های روستایی مناطق مرزی ؛ و پاسخگویی به بخشی از مشکلات امنیتی از طریق بکارگیری راه حلهای غیرنظامی( تغییر کارکرد امنیتی مرز به کارکرد تجاری بازاری مرز)، و بازار محوری تجاری میتواند در اولویت سیاستها قرار گیرد. نباید بگذاریم نهادهای تولیدی کشاورزی حالا چه تعاونیهای تولید یا شرکتهای سهامی زراعی مستقر در مناطق مرزی به عنوان منطقه ای حاشیه ای و توسعه نیافته باقی بماند. گرچه حاشیه ایی بودن میتواند معلول شرایط جغرافیایی این مناطق باشد، اما پدیده مرزی بودن، بسیاری از امکانات و فعالیتهای آن منطقه را تحت تاثیر خود قرار می دهد. علت پس افتادگی این تعاونی های کشاورزی مرزی نیز حاشیه ای شدن آنها است. در برنامه ریزی توسعه تعاونی های روستایی و کشاورزی در مناطق مرزی باید ضرورت درک پیچیدگی، گستردگی و تنوع متغیرها و تأثیرات آنها در مناطق مرزی؛ لزوم تأمین شرایط و زیرساخت های توسعه تعاونی های روستایی مناطق مرزی؛ ضرورت خروج از انزوا ی بازاری و گسترش ارتباطات با استانهای مجاور و خارج؛ لزوم پیوستگی تعاونی های روستایی مناطق مرزی با باراندازها و بازارهای مرکز؛ و لزوم حمایت و پشتیبانی های ویژه سازمان مرکزی تعاون روستایی از این مناطق جهت خروج از محدودیت های باراندازی ، پایانه ای و تسهیل جریانات کالایی محصولی و پولی –اطلاعاتی و ارتباطی باید مورد توجه جدی مدیران تعاونی های روستایی استانهای مناطق مرزی قرار گیرد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: تعاونی های روستایی استانهای مرزی کشور ویژگیهای مثبتی هم دارند از جمله آن که توسعه فعالیتهای تجاری و تولیدی در مناطق مرزی، به دلیل شعاع نفوذی که در کشورهای مجاور پیدا میکند، بیشتر از مناطق مرکزی است و این پدیده میتواند در فرایند توسعه مناطق مرزی و تراز صادرات کل کشور مفید واقع شود. ثانیا، سرمایه گذاری در تعاونی های روستایی مناطق مرزی نسبت به تعاونی های روستایی مناطق داخلی به دلیل معافیتهای مالیاتی سود آوری بیشتری به دست کشاورزان می دهد. سازمان مرکزی تعاون روستایی جهت جبران توسعه نیافتگی زیربناها و کمبود زیرساختهای مالی- پولی تعاونی های روستایی و ضعف بنیان های اقتصادی آنها ، و ایجاد رابطه ای قوی و مستحکم بین عوامل تولیدی- تجاری کشاورزی،با پارامترهای امنیتی و دفاعی؛ برنامه جامعی در دست تهیه دارد. در این برنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی با در نظر داشتن تراکم اندک جمعیت و پراکندگی آن در نواحی نزدیک به مرز؛ افزایش میزان مهاجرت روستاییان ساکن اطراف مرز به داخل شهرها و مراکز استان های همجوار مرزی برای پیدا کردن شغل و حتی مهاجرت به متروپل ها و مسئله تثبیت جمعیت در جدار مرزهای بین المللی به منظور کاهش اثرات امنیتی منفی ناشی از تخلیه جمعیت نواحی مرزی از سکنه دائمی. سعی دارد چارچوب عملی برای شناخت نظامات بهره برداری، تحلیل و ارتقای سطح تولیدی –تجاری این مناطق با ایجاد نظام تصمیمگیری منسجم، هماهنگ و کارامد تعاونی های روستایی و کشاورزی در تعاونی های روستایی مستقر در مناطق مرزی فراهم سازد.
دکتر شیرزاد، یکی از دلایل کندی روند پیشرفت ایجاد و تاسیس تعاونی های تولید و شرکتهای سهامی زراعی در این مناطق را وجود شکاف اجتماعی، مسایل مذهبی قومی و فرهنگی؛ حضور مسلط خرده فرهنگ های دهقانی و در نهایت فقدان اعتماد نسبی ،کاهش مشارکتها و سرمایه اجتماعی در میان مرزنشینان؛ و فرهنگ جغرافیایی مسلط یا ژئو کالچر منطقه عنوان نمود. وی عنوان نمود، سنت تاریخی و هویت های طایفه ای نقش مهمی در تعیین نظام های بهره برداری آتی این مناطق دارند ؛ از سوی دیگر متغیرهای ژئواکونومی با ترکیب سه عنصر جغرافیای منطقه ، قدرت و اقتصاد؛ شیوه تولید کشاورزی را تحت تاثیر خویش قرار داده بنابراین ثبات تعاونی های روستایی و ایجاد تشکل های تولیدی و نهادسازی در این مناطق به توازن ناپایدار میان جماعتهای محلی در بطن نظامات بهره برداری تولیدی که ما در حال طراحی و تاسیس آنها میباشیم، و برنامه‌ریزی توسعه پایدار و یکپارچه جامعه محلی بستگی خواهد داشت.