افزایش شدید تقاضای ارز

ثمانه نادری

به گزارش کسب و کار نیوز،  به عقیده کارشناسان، این شکاف قیمتی ریشه در عرضه قطره‌چکانی در بازار ثانویه و برعکس تمایل صادرکنندگان به بازار آزاد دارد. همان‌طور که از ابتدای تدوین بسته ارزی جدید هم بیان شد، هدف از تقویت بازار ثانویه تسهیل فرایند عرضه و تقاضا برای ارز بود. بنا به تصوری که فعالان بخش خصوصی از بازار ثانویه داشتند، این بازار می‌توانست پاسخگوی نیاز ارزی آنها باشد، اما از آنجایی که الزامی به عرضه ارز از طریق بازار ثانویه وجود ندارد، صادرکنندگان کماکان از عرضه طفره می‌روند و درست مثل همیشه برخی از گروه‌ها مثل پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها پیشتاز کوتاهی در عرضه هستند. اخیرا البته دولت تصمیم گرفته است دست فعالان بخش خصوصی را در موضوع تامین ارز بازتر کند، به طوری که بانک مرکزی برای ایجاد شفافیت در فرایند فروش ارز حاصل از صادرات و تامین ارز واردات فعالان بخش خصوصی برای ایجاد دسترسی آنها به سامانه نیما اعلام آمادگی کرده است. فعالان بخش خصوصی اما عقیده دارند ریشه همه گرفتاری‌ها به چند نرخی بودن ارز در بازار و به ویژه ارز ۴۲۰۰ تومانی بر می‌گردد که نتیجه‌ای جز رانت در بر نداشته است. به گفته آنها، آزادسازی نرخ ارز شاید تا حدودی به وضعیت بلاتکلیف عرضه و تقاضا در بازار ارز سامان ببخشد. براساس آمارهای موجود، فاصله بین نرخ ارز در بازار آزاد و بازار ثانویه چیزی حدود ۶ هزار تومان است. نرخ ارز در بازار ثانویه ۹ هزار تومان و در بازار آزاد ۱۵ هزار تومان است. به گزارش مهر، مجموع معاملات فروش ارز حاصل از صادرات از تاریخ ۱۶ مرداد ماه تا پایان معاملات روز دوم مهر در سامانه نیما به ۲ میلیارد و ۲۰۶ میلیون یورو رسیده است. تنها در روز دوم مهر ماه مجموع فروش ارز حاصل از صادرات به حدود ۵۶ میلیون یورو رسید.
همچنین مجموع تامین ارز برای واردات از تاریخ ۱۶ مرداد ماه تا پایان معاملات روز دوم مهر ماه به یک میلیارد و ۷۹۴ میلیون یورو رسید. براساس این گزارش، مجموع تامین ارز برای واردات در روز دوم مهر ماه به حدود ۳۹ میلیون یورو رسید.
در همین حال نرخ فروش یورو در بازار ثانویه روز دوشنبه دوم مهر ماه به میزان ۹ هزار و ۶۱۳ تومان و نرخ سنا که برآیند نرخ نقدی اسکناس در صرافی‌ها و سامانه نیماست در این روز به ازای هر یورو ۱۰ هزار و ۴۵۹ توماندرج شد.
براساس آمارهای موجود، میزان صادرات غیرنفتی کشور از ابتدای امسال تا ۲۳ شهریورماه، معادل ۲۲٫۷ میلیارد دلار بوده است. در حالی که مجموع فروش ارز حاصل از صادرات (بدون احتساب حدود ۱٫۵ میلیارد دلاری که تا پیش از بسته ارزی جدید دولت در شانزدهم مردادماه به سامانه نیما ارائه شده است)، ۲ میلیارد و ۲۰۶ میلیون یورو بوده است. آمار روزانه سامانه نیما نشان می‌دهد از تاریخ اجرایی شدن بسته ارزی جدید بانک مرکزی یعنی شانزدهم مرداد تا ۱۹ شهریورماه، حجم کل ارز صادراتی فروش‌رفته حدود ۱٫۵ میلیارد یورو و حجم کل ارز خریداری‌شده نیز بیش از ۱٫۲ میلیارد یورو بوده است. عرضه و تقاضای روزانه ارز طی مدت مذکور، روند نوسانی داشته است، به نحوی که بیشترین حجم عرضه ارز مربوط به ۱۸ شهریورماه و معادل ۲۱۰٫۳ میلیون یورو بوده و کمترین حجم عرضه ارز نیز مربوط به ۲۵ مردادماه و معادل ۳٫۹ میلیون یورو بوده است. آنگونه که آمار مرکز بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد، طی بازه زمانی مذکور حجم کل فروش ارز معادل ۱٫۴۷ میلیارد یورو بوده و بیشترین حجم تقاضای ارز نیز در سامانه نیما مربوط به ۱۸ و ۱۳ شهریورماه و معادل ۹۲ میلیون یورو بوده و کمترین حجم تقاضا نیز در تاریخ هشتم شهریورماه ثبت شده که معادل ۲۰۰ هزار یورو بوده است.