شایلی قرایی
در همین رابطه در برخی بازارها، تولیدکنندگان و فروشندگان دست به اقدامات متقابل زدهاند و در بازار پوشاک، آجیل و… شاهد فروش کالا به دلار هستیم. این شرایطی است که اقتصاد برای تولیدکننده و فروشنده رقم زده و برای کنترل آن راه سختی پیش روی مسئولان است. جایگزینی دلار به جای ریال و تومان در بازارهای فروش کالا جای شگفتی که دارد هیچ، جای تاسف دارد که در کشور خودمان باید بنا به دلایل بسیار زیادی از واحد پول کشوری دیگر استفاده کنیم. آیا آنقدر باید وابسته به واردات باشیم که تبعات آن فروش کالا به دلار باشد؟
بسیاری معتقدند که این کار نوعی خیانت محسوب شده و فضا برای خرید مردم تنگتر میشود. به گفته آنها، بسیاری از فروشندگان حتی اجناسی که با ارز ارزانتر نیز خریدهاند را گران میکنند که از انصاف به دور است. عده دیگر معتقدند که فروشندهها کار درستی انجام میدهند و این کار نوعی اعتراض به نوسانات ارز در ایران است. کاربران بسیاری عنوان کردند که بسیاری از کالاها در ایران که بیربط به ارز است و تولید داخلی است نیز گران شده است. به گفته آنها، این اتفاق از بیتدبیری مسئولان و بیرحمی مردم نسبت بههم نشأت گرفته است. در کنار فروش کالا به دلار و برچسبهایی که با علامت اختصاری دلار وجود دارد در بازار اجارهبها هم تغییراتی دیده میشود. مالکان برای موجران خط و نشانهای جدید کشیدهاند و قراردادهای خود را به سکه و دلار تنظیم میکنند. این روال بیشتر در شمال پایتخت وجود دارد و جنوب پایتخت به دلیل شرایطی که دارد، از این اتفاق تاثیر نپذیرفته است. حجم معاملات واقعا کم شده و متاسفانه مستاجران زیادی هستند که دیگر توانایی اجاره خانه ندارند. حتی به برخی از صاحبخانهها هم گفته شده که قیمت پایینتری برای اجاره بگذارند، چون خانهشان اجاره نمیرود، اما کوتاه نمیآیند و حتی برخی ارقام سرسامآوری برای اجاره خانهشان پیشنهاد میدهند. برخی هم دلار و سکه را پیشنهاد میدهند. براساس نتایج گذشته انتظار میرود اجارهبها متناسب با قیمت مسکن باشد و براساس مبانی نظری اقتصاد مسکن نیز قیمت و اجاره مسکن رابطهای ساختاری با یکدیگر دارند، به گونهای که افزایش یک طرف میتواند موجب افزایش طرف دیگر شود تا نسبت مورد نظر به تعادل برسد. ابوالحسن رامینفر، فعال حوزه ساختوساز با بیان اینکه رابطه بازار مسکن با اجاره یک رابطه ریاضیگونه است، گفت: باید اجارهبها به شکلی باشد که قیمت کل مسکن طی ۱۲ سال توسط اجارهبها پرداخت شود. وی افزود: این فرمول با کسر پول رهن فشار کمی بر دوش مستاجران وارد میکند، اما متاسفانه موجران هیچگاه تابع این فرمولهای قانونی نیستند. این فعال ساختمانی با اشاره به اینکه بدون تردید با افزایش نرخ ارز قیمت اجاره نیز با رشد روبهرو خواهد شد، خاطرنشان کرد: وقتی بازاری فاقد رگلاتوری باشد هر کسی با کسری جیب خود بر اجاره قیمت خواهد گذاشت. رامینفر درنهایت گفت: به هر حال اقتصاد کشور ما وابستگی کاملی به نرخ ارز دارد. بنابراین انتظار افزایش قیمت در همه حیطههای اقتصادی دور از انتظار نیست.
قیمتها رشد بیشتری خواهند داشت
مصطفی احمدی، رئیس اتحادیه فروشندگان خشکبار و آجیل تهران
طی سال جاری سرمازدگی از یک طرف و نوسانات ارزی از سوی دیگر بازار آجیل و خشکبار را به آشفتگی رسانده است. همین امر موجب شد تا به دلیل ناتوانی در تامین نیاز بازار از طریق محصولات داخلی، واردات بیشتر شود و نرخ ارز در این بین تعیینکننده بوده است. نرخ ارز افزایش زیادی پیدا کرد و واردات را هم تحتتاثیر خود قرار داد. در بازار شاهد هستیم که قیمتها افزایش پیدا کرده، چراکه افزایش نرخ دلار و سودجویی عدهای از بازار را داشتهایم. بازار در شرایطی به سر میبرد که تمام اقلام وارداتی آجیل به میزان افزایش نرخ دلار بیش از ۳۰۰ درصد گران شده است.
دولت با بهکارگیری برخی تمهیدات در بحث دلار و ارز باید بتواند قیمتها را در سطح پایین نگه دارد. در غیر این صورت احتمال افزایش مجدد قیمت در بازار دور از انتظار نیست و سودجویان و دلالان میتوانند بیشتر از گذشته جیبهای خود را پر کنند. در توضیح این مطلب باید اشاره شود که با اینکه این روزها فصل مصرف آجیل و خشکبار نبوده، باز هم افزایش قیمتها بسیار زیاد است و مشتری آنچنانی در بازار داخلی وجود ندارد. بنابراین اگر در پیک مصرف آجیل و خشکبار که عموما آبان و آذرماه است روال فعلی ادامه پیدا کند، قیمتها رشد بیشتری خواهند داشت.
برخی از فروشندگان امروز در بازار آجیل و خشکبار را با قیمت روز دلار محاسبه میکنند و به فروش میرسانند که علت آن هم مشخص است. متاسفانه مغازهداران به دلیل اینکه باید جنس خود را دوباره با نرخ بالاتر خریداری کنند، محصولات موجود در مغازههای خود را با قیمت دلار روز به فروش میرسانند. حتی ممکن است در برخی فروشگاهها به دلار برچسب قیمت داشته باشند که باید در این زمینه نظارت بیشتری وجود داشته باشد.
خرید و فروش به دلار اجتنابناپذیر است
ابراهیم علینیا، فعال بازار کیف و کفش
در بازارها و پاساژهایی در پایتخت شاهد هستیم که برچسب قیمتها در ویترین و داخل فروشگاهها به دلار زده شده و برای مشتریان این مناطق که اغلب در نقاط شمالی و شمال غربی پایتخت زندگی میکنند خیلی تعجبآور نیست. این موضوع در برخی فروشگاهها و بازارهای تبریز نیز گویی اتفاق افتاده است. به عنوان فعال بازار کیف و کفش، اخباری در این رابطه شنیدهام، اما چون در تبریز حضور ندارم نمیتوانم بیشتر در این رابطه صحبت کنم، اما مراکز خرید در پایتخت وجود دارند که دست به این حرکت زدهاند.
شرایطی که بر بازار حاکم شده شرایط بسیار دور از انتظاری نبود. ما فعالان بازار و تولیدکنندگان کالا از سال گذشته به این هشدار رسیده بودیم. مواد اولیه کمتری میتوانستیم تهیه کنیم و تولید را کاهش داده بودیم. بنابراین برای ما دور از انتظار نبود. هرچند انتظار ما این مقدار افزایش قیمت دلار هم نبوده است و افزایش قیمت لحظهای نرخ ارز موجب شده این مراکز خرید و صاحبان فروشگاهها دست به این کار بزنند و با دلار معامله کنند. همانطور در بازار اجارهبها هم دریافت اجاره به دلار مرسوم شده و مالکان قراردادهای خود را با دلار تنظیم میکنند. این وضعیت در بازار نگرانکننده شده و نمیتوان آینده را پیشبینی کرد. اگر این روال ادامه پیدا کند و مواد اولیه در اختیار تولیدکننده قرار نگیرد خرید و فروش به دلار را نمیتوان اجتنابناپذیر دانست.