سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
این در حالیست که افزایش لحظه‌ای هزینه‌ها ارزش پول ملی را با افت شدیدی مواجه کرده و سود بانکی نیز با توجه به کاهش ارزش پول انگیزه‌ای برای سپرده‌گذاری باقی نمی‌گذارد. هر چند بسیاری از بانک ها سودهای بالاتر از نرخ مصوب به مشتریان پرداخت می کنند. این شکاف که به عقیده برخی کارشناسان به سرگردانی سرمایه‌های خرد و سپرده‌های مردم دامن می‌زند، روز به روز بیشتر می‌شود و در صورت تداوم آن باید شاهد التهابات بیشتری دربازارهای موازی مانند سکه و ارز بود.
به گفته برخی از کارشناسان اگرچه راهکار افزایش نرخ سود از نظر اقتصادی گرهی از مشکلات نمی‌گشاید اما در هر صورت می‌توان از آن به صورت ابزاری مقطعی برای آرامش بازار بهره جست. هدف کارشناسان از طرح ایده در اختیار گذاشتن یک فرصت بهتر برای دولت است که برای تلاطمات فعلی بازار چاره‌اندیشی کند. با این حال بسیاری دیگر از کارشناسان بر این عقیده‌اند که نرخ سود فعلی همگام با تورم در بانک‌ها افزایش پیدا کرده وبانک ها نرخ سود مصوب را رعایت نمی کنند. بنابر این فاصله فعلی بین نرخ سود و تورم صوری و ظاهری است. باید در نظر داشت طی سال‌های گذشته پرداخت سودهای بالا به سپرده گذاران یکی از عوامل مهم رشد نقدینگی بوده و شبکه بانکی در بحران نقدینگی سهمی مهم داشته است. با توجه به اینکه پرداخت سودهای بالا به سپرده‌گذاران کلان هنوز هم به این بحران دامن می‌زند، از افزایش نرخ سود باید به عنوان یک ابزار مقطعی و مسکن یاد کرد نه یک راهکار بلندمدت.
افزایش نرخ سود اقتصاد را نامتعادل می‌کند
مرتضی عزتی، کارشناس اقتصادی در این رابطه به «کسب‌وکار» می‌گوید: اینکه گمان کنیم به محض افزایش تورم، نرخ سود نیز باید افزایش پیدا کند، توجیهی منطقی ندارد. کما اینکه در ادبیات اقتصادی نیز بر این امر تاکید نشده است. بنابراین با این دید که بین این دو حتما باید نسبتی باشد نباید به مساله نگاه کرد، بلکه باید دید تغییر این متغیرها تا چه اندازه اقتصاد را از حالت اعتدال خارج می‌کند. در همین راستا باید تاکید کرد که اگر متغیر نرخ سود را به تناسب تورم تغییر دهیم، اقتصاد نامتعادل می‌شود. از طرفی نرخ تورم، نرخ سود، نرخ دستمزد و نرخ ارز متغیرهایی است که همزمان تعیین می‌شود و نمی‌شود مثلا بگذاریم چند متغیر از این متغیرها دچار تغییر شود و سپس دست به تغییر مابقی بزنیم.
از آنجایی که پرداخت سود به پس‌انداز‌کننده به نوعی حکم پاداش به سپرده‌گذاری دارد، از یک سوی دیگر به افزایش هزینه‌های تامین مالی تولیدکننده منتهی می‌شود. به همین دلیل با بهانه افزایش سپرده‌گذاری و تقویت منابع بانکی نباید به افزایش نرخ سود دامن زد. کما اینکه در حال حاضر بانک‌های کشور بالاتر از نرخ ۱۵درصدی به سپرده‌گذاران خود سود می‌پردازند.
نباید وارد دور باطل نرخ سود شد
وی با اشاره به اینکه نباید وارد دور باطل افزایش نرخ سود شد، ادامه می‌دهد: اگرچه افزایش نرخ سود به طور مقطعی سرمایه‌های سرگردان را به بانک‌ها بر می‌گرداند، اما در حل واقعی صورت‌مساله اثر ملموسی نخواهد داشت.
از هر زاویه که به موضوع افزایش نرخ سود نگاه کنیم، به زیان اقتصاد کشور خواهد بود، اما آنچه در حال حاضر در بانک‌ها مشاهده می‌شود، افزایش نرخ سود بالای ۱۵ درصد است؛ یعنی بانک‌ها پیشاپیش به استقبال نرخ‌های سود بالا رفته‌اند و قبل از آن که دولت مصوبه‌ای برای افزایش داشته باشد، نرخ سود را بالا کشیده‌اند.عزتی با بیان این نکته که لازم است منابع بانکی به بانک‌های خارجی وصل شود تا از این طریق ذخایر بانک‌ها افزایش پیدا کند، می‌گوید: در حال حاضر راه‌حل کمک به شبکه بانکی جذب بیشتر منابع داخلی نیست، چراکه این کار خود به افزایش نرخ تورم دامن می‌زند، به طوری که باید گفت در شرایط فعلی افزایش نرخ سود سهم بزرگی در افزایش نرخ تورم داشته و به عبارتی عامل آن است. بنابراین بهترین راه‌حل تقویت بانک‌ها با منابع ارزان‌تر و همچنین اتصال آنها به بانک‌ها و منابع خارجی است وگرنه افزایش نرخ سود هزینه‌های تولید را بالا می‌برد و بر مشکلات فعلی اقتصاد کشور می‌افزاید.
