بی‌اعتمادی به چرخه عرضه کالا

گروه ساخت ایران 

 طبق بررسی‌های موجود، شرایط کنونی بازار و تقاضای کاذب نشان می‌دهد عده‌ای برای کاهش هزینه‌های ناشی از افزایش قیمت کالاهای ضروری اقدام به خرید آن با حجم زیاد کرده‌اند تا حداقل تا چند ماه آینده از تورم ناشی از آن در امان بمانند. اگرچه این احتکارهای خانگی بیشتر درباره کالاهای ضروری‌ است که تاریخ انقضای طولانی‌تری دارد، اما باید گفت همین عامل در برخی موارد باعث نایاب شدن و افزایش بی‌رویه قیمت کالاهای اساسی است.
به گزارش مهر، دولت البته سعی دارد با بسته‌های حمایتی که به گفته کارشناسان، در قالب کوپن، ارائه سبدهای غذایی و و همچنین کارت‌های اعتباری می‌تواند باشد، تاثیر مستقیم تورم بر گروه‌های پایین دست را کاهش بدهد. با این حال به عقیده کارشناسان رویکرد‌های حمایتی از اقشار ضعیف باید تا زمانی که نرخ تورم به روند افزایشی خود ادامه می‌دهد، تداوم پیدا ‌کند.
طبق بررسی‌های موجود قدرت خرید خانواده‌های ایرانی بیش از ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است و این امر خطر ریزش طبقات متوسط به ضعیف و فرودست را تشدید می‌کند. کارشناسان برخلاف آمارهای رسمی تورم فعلی افزایش قیمت بسیاری از کالاهای اساسی را بالای صد درصد می‌دانند.
اخبار احتکار و کمبود برخی اقلام مصرفی، این روزها برخی از مردم را نگران کرده است. این نگرانی بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، ناشی از جو بی‌اعتمادی و توجه به شایعاتی است که حول فقدان کالا در ماه‌های آتی شکل گرفته و بسیاری از خانوارها را روانه فروشگاه‌ها کرده است تا ذخیره مناسبی از مایحتاجی که احتمال می‌دهند شاید با کمبود آن در ماه‌های پیش رو مواجه باشند را تامین کنند؛ در حالی که تجربه نشان داده که چنین تصوری عموما اشتباه است و رفتارهای هیجانی مردم برای خرید کالاها، گاه در کنار بی‌برنامگی و عدم مدیریت صحیح دولت، کمبودها را تشدید کرده و در نهایت نیز، زیان آن به خود مردم باز می گردد.
یکی از خریداران کالاهای اساسی که برای خرید به فروشگاه مراجعه کرده است، ، ضمن گلایه از وضعیت عرضه کالاها و محدودیت‌هایی که فروشگاه‌ها برای خرید کالاهای اساسی و مواد شوینده پیش روی آنها قرار داده‌اند، می‌گوید: فروشگاه‌ها برای کالاهای مورد استقبال مردم، سهمیه قرار داده‌اند؛ به نحوی که هر فرد در مراجعه به فروشگاه‌های بزرگ، حق خرید سه صابون، یا سه عدد دستمال کاغذی یا مایحتاج دیگر سلولزی را دارد و بنا بر دستور مدیریت فروشگاه، این محدودیت را پیش روی خود می‌بیند.
وی رفتار کنونی مصرف‌کنندگان در بازار را ناشی از بی‌اعتمادی به آینده بازار می‌داند و می‌گوید: این بی‌اعتمادی در دو جهت تامین به موقع کالاها و قیمت است که مردم را روانه خریدهای کلان کرده است. اکنون مردم بیش از حد نیاز خود، به بازار مراجعه و خرید می‌کنند؛ به نحوی که خانه‌ها انبارهای کوچک ذخیره‌سازی کالاهای اساسی و مواد اولیه مورد نیاز شده است.

خانه‌ها، انبارهای کوچک کالاهای اساسی
یکی دیگر از خریداران می‌گوید: هجوم مردم و بی‌اعتمادی آنها نسبت به خرید کالاهای اساسی، تنها درباره برخی از کالاهایی دیده می‌شود که زمزمه کمبود آنها در بازار پیچیده است، به این معنا که شما درباره کالاهای اساسی همچون برنج، روغن، شکر، لبنیات یا حتی گوشت و مرغ نیز، به دلیل اینکه شایعه کمبودی در بازار وجود ندارد، هجومی هم از سوی مردم مشاهده نمی‌کنید، در حالی که برای خرید دستمال کاغذی و سایر محصولات سلولزی که شاید استفاده کمتری نسبت به برنج و روغن و گوشت دارند، به دلیل شایعاتی که وجود دارد، استقبال مردم آنقدر زیاد است که عملا به کمبود کالا در بازار دامن زده است.
وی اظهار داشت: در فروشگاه‌ها اکنون معضل محصولات سلولزی بیش از هر چیزی به چشم می‌خورد، در حالی که تولیدکنندگان نیز با بالا بردن قیمت‌ها، جانب مردم را در شرایط کنونی اقتصاد که ارزش پول ملی بسیار کم شده است، رعایت نکرده و فقط به دنبال سودآوری خود هستند.

اعتماد عمومی به سیستم عرضه کم‌رنگ شده است
آرمان خالقی، عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه اعتماد عمومی به سیستم عرضه کم‌رنگ شده است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: با توجه به برخی سوء مدیریت‌ها در عرضه کالا، وضعیت فعلی قابل پیش‌بینی بود، به طوری که می‌شد حدود دو ماه پیش پیش‌بینی کرد که احتکار خانگی کالاهای اساسی رخ می‌دهد و برخی از کالاها در ظاهر نایاب می‌شود.

سهمیه‌بندی کالا جواب نمی‌دهد
وی با اشاره به افق پیش‌ رویی که در شرایط نایاب شدن کالا و کمبود آن وجود دارد، ادامه می‌دهد: در این شرایط افزایش قیمت کالا می‌تواند هم معلول افزایش تقاضا و هم عامل آن باشد و این امر نتیجه شرایط کنونی اقتصاد کشور است. مردم از ترس افت قدرت خرید خود ناگزیر از خرید کالاهای اساسی شده‌اند و این مساله نه صرفا درباره مواد غذایی و خوراکی، بلکه در رابطه با کالاهایی مثل خودرو و مسکن دیده شده است. طبیعتا آنهایی که قادر به خرید مسکن و خودرو نیستند از اقلام کم‌قیمت‌تر شروع می‌کنند که درباره برخی کالاها مثل برنج، لوبیا و همچنین مواد مشابه این احتکار شروع شده است. از آنجایی که سیاست‌های کوپنی و سهمیه‌بندی کالا خطر ایجاد بازار سیاه را به همراه دارد، حمایت دولت از اقشار ضعیف نباید تجربه بد سیاست‌هایی مثل این یا یارانه‌ها را تکرار کند، بلکه اطمینان دادن به مردم درباره عرضه کافی کالاهای اساسی و اینکه این کالاها کمیاب نمی‌شود و افزایش قیمت پیدا نمی‌کند، در کاهش تقاضای کاذب موثر خواهد بود. مردم باید به آینده مطمئن باشد.