محمد جوادی قاضیانی
حوزههایی مثل فروشگاههای اینترنتی، تاکسیهای اینترنتی، دیجیتالمارکتینگ و… حوزههای خوبی هستند که افرادی در زمان درست و به سبب نیازی که در این حوزهها وجود داشته است به این حوزهها ورود پیدا کردهاند و توانستهاند به موفقیت هم دست پیدا کنند. موفقیتهایی که جذابیتشان باعث جذب افراد مختلف برای ورود به این حوزهها شده است. ورودهای تکراری که نمونههای موفق هم در آنها دیده میشود و نمیتوانیم بگوییم همه آنها ناموفق بودهاند، اما بهتر است این نیروی جوان و مشتاق استارتآپی و کارآفرینی در کشور به سمت حوزههایی (حوزههایی مثل انرژی، ورزش، دریایی، اینترنت اشیا، مدیریت پسماند و…) که قابلیت بیشتری هم برای موفقیت و رشد دارند، هدایت شوند و در آن حوزهها به کارآفرینی بپردازند تا ضمن کمک به رشد و توسعه کشور، خودشان هم دستاوردهای بهتری داشته باشند. همانطور که عنوان شد، یکی از حوزههای خوب برای ایدهپردازی حوزه اینترنت اشیا یا IOT است که با توجه به نیاز صنایع مختلف به این حوزه، ورود به آن میتواند بهتر و پربازدهتر از ایدههای روتین و تکراری استارتآپی باشد، اما اینترنت اشیا چیست و چه مزیتها و خطراتی میتواند داشته
باشد؟
تعریف اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IOT) مفهومی است که به سختی میتوان تعریف دقیقی از آن ارائه کرد و تعریفهای متعددی از آن میشود، اما نقطه مشترک همه این تعاریف در این مفهوم نهفته است که در تعریف اولیه از اینترنت، دادهها مقولاتی بودند که کاربران تولید میکردند، اما در تعریف جدید، دادهها تولید اشیا هستند. اینترنت اشیا، سیستمی از کامپیوترها، ماشینهای محاسبه، دستگاههای دیجیتال و مکانیکی، انسانها و حیوانات است که هر کدام با یک کد مستقل و به عنوان یک وسیله متمایز، در شبکه حضور دارند و سهم قابل توجهی از تبادل اطلاعات و رفتار و رابطه میان آنها، بدون دخالت و نظارت مستقیم انسان انجام
میشود.
IOT چه میزان ظرفیت دارد؟
کامپیوترها دیگر الزاما به آن شکل سنتی که ما میشناسیم (صفحهکلید و کیس و مانیتور) نیستند. آنها در قالب قطعات کوچک، میکروکنترلرها، تراشههای الکترونیکی و مودمها، در خانه و ابزارهای زندگی و محیط ما جاسازی شدهاند. امروز، اینترنت را بیش از آنکه بتوان اینترنت کامپیوترها دانست، باید اینترنت اشیا نامید. براساس پیشبینی موسسه گارتنر، در سال ۲۰۱۷ میلادی، حدود ۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون وسیله به اینترنت متصل بودند. عددی که نسبت به سال ۲۰۱۶، حدود ۳۰ درصد افزایش نشان میدهد. همچنین این موسسه پیشبینی میکند که Internet of Things که به صورت مخفف IoT هم نامیده میشود، در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۰ میلیارد وسیله را پوشش دهد. اگرچه به تدریج، تحلیلهای جدیدتری مطرح شده که بر این باور هستند که تعداد وسایل متصل به یکدیگر در سال ۲۰۲۰، حدود ۵۰ میلیارد دستگاه خواهد بود و به نظر این عدد دور از ذهن هم نیست.
مزیتهای کارآفرینی در اینترنت اشیا
۱٫ مهمترین مزیتی که با توجه به شرایط کارآفرینی و استارتآپها در ایران مطرح میشود بحث تازه بودن این حوزه در ایران و وجود ظرفیتهای پاسخ دادهنشده این حوزه در ایران و حتی کشورهای منطقه است که میتواند راهحلی برای رفع چالش ایدههای تکراری باشد و پتانسیلها و ظرفیتهای خوب استارتآپی را جذب
کند.
۲٫ با توجه به ارتباط اینترنت اشیا با حوزههای دیگر و چند بعدی بودن آن، این حوزه میتواند ظرفیتهای دائمی را برای افراد علاقهمند ایجاد کند، به طوری که فعالان این حوزه میتوانند بازارهای هدف خود را راحتتر انتخاب کنند و مذاکرات خود برای جذب مشتری را زودتر از همیشه استارت بزنند.
۳٫ مزیت جذاب دیگری که برای اینترنت اشیا مطرح میشود بحث توانایی رقابت جهانی است. با توجه به فاصله رقبای جهانی با ایران، رقابت در حوزههای روتین استارتآپی همچون تاکسیهای اینترنتی، فروشگاه اینترنتی و… محدود به داخل کشور خواهد بود، اما با توجه به قدیمی نبودن اینترنت اشیا در جهان، استارتآپها و کارآفرینان واردشده به این حوزه میتوانند نیمنگاهی هم به رقابت پایاپای در بازارهای جهانی داشته باشند و مطرح شوند.
۴٫ بیشتر سیگنالهایی که از بخشهای دولتی و حمایتی استارتآپها دریافت میشوند، نوید حمایت ویژه از این حوزه را میدهند، به طوری که بسیاری از پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد سوبسیدها و طرحهای ویژهای را برای صاحبان ایده در این حوزه در نظر گرفتهاند.
معایب اینترنت اشیا
بیشتر معایبی که برای این حوزه مطرح میشوند مربوط به مصرفکنندگان و به نوعی مشتریان اینترنت اشیا هستند که میتوانند کارآفرینان این حوزه را نیز تحتتاثیر قرار دهند. شبیه شدن فرهنگها و چالشهای هویتی، جریان عظیم اطلاعات و تشویش ذهنی، نقض حریم خصوصی؛ از جاسوسی تا باجگیری، ذائقهسازی و حذف اختیار کاربران از چالشهای پیش رو برای اینترنت اشیا هستند. هرچند که اینترنت اشیا برای خدمت به انسان و بهبود شرایط زندگی آمده است، اما قطعا در کنار تمامی فرصتهایی که برای سهولت در زندگی در آن وجود دارد تهدیداتی نیز بر آن متصور است، اینکه شما بدانید همه فعالیتهایی که قرار است با اینترنت اشیا بر آن نظارت کنید غیر از خودتان چشمان دیگری نیز بر این کارها تسلط دارد میتواند خطرناک باشد و شبهه نقض حریم خصوصی را نیز در ذهن به وجود آورد. با شیوع اینترنت اشیا بسیاری از ابزارها با کارکردهای سنتی و فرهنگی جای خود را به ابزار نوین خواهند داد و این یکسان شدن موجب میشود مرزهای جغرافیایی از بین رفته و عملا فرهنگها نیز با چالش مواجه شوند. از سوی دیگر حجم بالای اطلاعات موجب تشویش اذهان شده و اضطراب را افزایش میدهند. راهکار اندیشمندان در حوزه سواد مجازی محدود کردن استفاده از اینترنت است، اما مطمئنا این معایب مطرحشده نمیتوانند جلوی توسعه و جا افتادن اینترنت اشیا را بگیرند و کارآفرینان باید فرصت را مغتنم بشمارند و وارد چنین حوزههایی شوند.