۱۵دستاورد پنجساله کشاورزی؛ از خودکفایی شکر تا طرح های آبی

به گزارش سه شنبه تارنمای وزارت کشاورزی، در پنج سال گذشته با شناسایی و فعال سازی ظرفیت های موجود کشور روش های سازگار با اقلیم از جمله ارتقای بهره‌وری آب از طریق سیستم‌های نوین آبیاری، توسعه گلخانه‌ها، انتقال فصل کشت از بهار به پاییز و کشت نشایی صورت گرفت.
توسعه مکانیزاسیون، تغییر الگوی کشت، پرورش ماهی در قفس، احیای دشت خوزستان و ایلام و انتقال آب دشت سیستان و بلوچستان از دیگر اقدام های این دوره بود.
خودکفایی در گندم و شکر، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، انتقال فناوری های نوین به مزارع، استفاده از بذور پربازده و همچنین مقابله با ریزگردها سرلوحه برنامه های وزارت جهاد کشاورزی بود.
با اجرای برنامه های وزارت جهاد کشاورزی بهره‌وری آب سالیانه ۶ درصد و در مجموع ۳۰ درصد افزایش یافت؛ زیرا در سال ۱۳۹۲ به ازای مصرف هر مترمکعب آب حدود ۹۲۰ گرم محصول تولید می‌شد که این میزان با ۴۰۰ گرم افزایش به یک هزار و ۳۲۰ کیلوگرم به ازای مصرف هر مترمکعب آب رسید.
یکی از روش های بهره وری آب، توسعه سامانه های نوین آبیاری است که با پرداخت بلاعوض ۸۵ درصد از هزینه های اجرای این سامانه ها، سطح اراضی تجهیز شده از یک میلیون و ۲۹۰ هزار هکتار در سال ۱۳۹۲ با افزایش ۵۳۴ هزار هکتاری به یک میلیون و ۸۲۴ هزار هکتار رسید و براساس برنامه تا پایان امسال به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار افزایش می یابد.

** حجم گلخانه های کشور به ۱۳ هزار و ۵۵۹ هکتار رسید
توسعه گلخانه‌ها از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی برای انتقال مکان کشت از فضای باز به فضای مدیریت شده به منظور افزایش بهره وری تولید و کاهش مصرف آب است تا ضمن مدیریت آفات و بیماری ها، مصرف آب در مقایسه با فضای باز تا ۹۰ درصد کاهش و میزان تولید تا ۱۰ برابر افزایش یابد.
طبق آمارها در سال ۱۳۹۲ سطح گلخانه‌های کشور هشت هزار و ۸۰۰ هکتار بود که این میزان اکنون به ۱۳ هزار و ۵۵۹ هکتار رسیده و ساخت گلخانه در سطح ۲ هزار و ۷۶۳ هکتار برای امسال پیش‌بینی شده است.
در سه‌ماهه نخست امسال ۷۳۶ هکتار گلخانه در کشور ساختته شده است که با احداث هر هکتار گلخانه ۱۰ اشتغال مستقیم به ویژه برای متخصصان رشته های کشاورزی ایجاد می شود.
بنابراین با چهار هزار و ۷۵۹ هکتار گلخانه ساخته شده در پنج سال گذشته در واقع برای بیش از ۴۷ هزار نفر اشتغالزایی شده است.

** ۳۵۵ هزار هکتار از طرح احیای دشت خوزستان و ایلام تحویل بهره برداران شد
بزرگ ترین طرح تاریخ کشاورزی کشور در دولت تدبیر و امید با عنوان طرح احیا و توسعه ۵۵۰ هزار هکتار اراضی خوزستان و ایلام در فاز اول در سطح ۳۵۵ هزار هکتار به پایان رسید و به بهره برداران تحویل داده شد.
مقدمات آغاز مرحله دوم این طرح در دست اقدام است.

** ۲۷ هزار هکتار از طرح انتقال آب سیستان عملیاتی شد
اجرای طرح تامین و انتقال آب با لوله به ۴۶ هزار هکتار از اراضی دشت سیستان از دیگر طرح های شاخص حوزه آب و خاک در دولت یازدهم بود که تاکنون در سطح ۲۷ هزار هکتار شبکه شامل شبکه‌های اصلی و فرعی به اتمام رسیده و از ۱۷ ایستگاه پمپاژ نیز ۱۴ ایستگاه اجرای و آماده بهره‌برداری شده است.
همچنین اجرای عملیات احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در استان‌های غرب کشور از دیگر طرح های حوزه آب و خاک در دولت تدبیر و امید است.
این عملیات در ۱۰ استان و به وسعت ۲۲۷ هزار هکتار در دست اجراست و تاکنون ۱۱۶ هزار هکتار آن آماده بهره‌برداری شده که ۳۸ هزار هکتار از این اراضی زیر کشت رفته است و بقیه پیش از پایان سال به اتمام می رسد.

** اجرای ۸۰۰ هزار هکتار آبخیزداری و آبخوانداری
آبخیزداری و آبخوانداری را از بهترین شیوه های حفاظت خاک، ارتقاء پوشش گیاهی و تقویت سفره‌های زیرزمینی و آبخوان‌ها است که در سال ۹۲ عملیات آبخیزداری در سطح ۳۹۰ هزار هکتار انجام‌ شد و در سال ۹۶ با اجرای طرح اقتصاد مقاومتی به ۸۰۰ هزار هکتار یعنی دو برابر رسید.
برای اجرای این طرح در سال ۹۷ نیز برای اولین بار ۲۰۰ میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای این امر اختصاص یافته است.

** خرید ۹ میلیون تن گندم و خودکفایی در تولید شکر
با اقدامات فنی و انتقال یافته های نوین کشاورزی به مزارع، امسال با وجود کاهش ۲۲ درصدی بارندگی در مقایسه با پارسال و تداوم خشکسالی، خرید تضمینی گندم نسبت به سال زراعی قبل افزایش یافت.
تاکنون ۹ میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شده و کشور همچنان از واردات این محصول اساسی بی نیاز است.
در بحث تولید شکر نیز با توسعه کشت پاییزه و نشایی چغندرقند و همچنین بکارگیری بذور مقاوم و پربازده، ضمن کاهش سطح زیرکشت،با افزایش تولید و کاهش سه برابری مصرف آب، تولید شکر از ۱٫۲ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ به ۲ میلیون تن در امسال رسیده و این تولید تا مرز خودکفایی رفته است.

** رشد ضریب خوداتکایی کشور در تولید روغن به ۱۸ درصد
کاهش وابستگی کشور به روغن از دیگر برنامه های راهبردی وزارت جهاد کشاورزی است.
با تمهیدات اندیشیده شده، تولید دانه‌های روغنی در سه سال اخیر به بیش از نیم میلیون تن افزایش یافت و تولید دانه روغنی کلزا در سه سال گذشته با دستیابی به ۳۴۰ هزار تن بیش از هفت برابر شد.
همچنین با حمایت از توسعه کشت دانه های روغنی، ضریب خوداتکایی کشور در روغن از ۶ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۱۸ درصد افزایش یافته است.
در افق ۱۴۰۴ این میزان از خوداتکایی باید به ۷۰ درصد برسد.

** نصب ۴۷۵ قفس پرورش ماهی در دریاهای شمال و جنوب کشور
طبق سیاست انتقال کشت آبزیان از خشکی به دریا برای سازگاری با اقلیم، ظرفیت پرورش یک میلیون تن ماهی در دریا وجود دارد که این میزان معادل مجموع صید و پرورش آبزیان فعلی کشور است.
بنابراین برای اجرای طرح آبزی پروری دریایی، تاکنون ۴۷۵ قفس در دریای شمال و جنوب و آب‌های داخلی با ظرفیت ۳۰ هزار تن نصب شده و پیش‌بینی می‌شود این ظرفیت امسال به حدود ۵۰ هزار تن برسد.
در پنج سال گذشته تولید میگو از ۱۲ هزار تن در سال ۱۳۹۲ به بیش از ۳۲ هزار تن در سال ۱۳۹۶ افزایش یافت که ۲٫۵ برابر افزایش تولید را نشان می دهد و امسال پیش بینی می شود این میزان به ۴۰ هزار تن برسد.

** تخصیص ۷۲ هزار میلیارد ریال اعتبار برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی
از ابتدای دولت یازدهم تاکنون برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی ۶ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است که با ایجاد ۶ خط اعتباری ۷۲ هزار میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه مکانیزاسیون فراهم و در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
تاکنون بیش از ۹۰ هزار دستگاه انواع تراکتور و کمباین و ۲۰۰ هزار دستگاه انواع ادوات کشاورزی تحویل کشاورزان شده تا جایی که ضریب نفوذ مکانیزاسیون کشاورزی از ۱٫۱۸ اسب بخار در ابتدای سال ۱۳۹۲ به ۱٫۶۲ اسب بخار در حال حاضر افزایش یافته است.
امسال با تامین ۲۰ هزار میلیارد ریال (۱۲۳۰۰ میلیارد ریال از محل تسهیلات خط اعتباری و ۷۷۰۰ میلیارد ریال تسهیلات ارزان‌قیمت توسعه اشتغال روستایی) ضریب مکانیزاسیون به ۱٫۷۲ اسب بخار برسد.

**۷۰۰ شرکت دانش بنیان در بخش کشاورزی ایجاد شد
در دولت یازدهم با واگذاری یافته های تحقیقاتی به بخش خصوصی، شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی از ۲۶۳ مورد در سال ۱۳۹۲ به ۵۸۳ شرکت در سال۱۳۹۶ افزایش یافت.
این میزان اکنون به ۷۰۰ شرکت رسیده است.

**افزایش ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی به ۵۴ میلیون تن
یکی از مشکلات بخش کشاورزی فرآوری محصولات است اما ظرفیت جذب مواد خام صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از ۳۲ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ به ۵۴ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ رسید.
در ابتدای سال۱۳۹۲ تعداد ۴۴۰ واحد سردخانه با ظرفیت ۸۴۰ هزار تن ساخته شده بود که تاکنون این میزان به ۹۹۸ واحد و ظرفیت ۲ میلیون و ۴۴۰ هزار تن رسید.
به عبارت دیگر، این میزان سه برابر افزایش یافت.

** مقابله با ریزگردها در ۳۲۰ هزار هکتار از زمین های خوزستان
برای اجرای طرح مقابله با ریزگردها ۳۲۰ هزار هکتار در قالب هفت کانون بحرانی در استان خوزستان انتخاب شد و با ساخت کانال انتقال آب به مناطق فوق بحرانی به طول ۶۰ کیلومتر، بیش از ۲۰ هزار هکتار نهالکاری تا پایان فروردین‌ماه امسال به پایان رسید.
همچنین در ۱۵ هزار هکتار عملیات مالچ پاشی اجرا و در بیش از هفت هزار هکتار اراضی منطقه هور منصوری عملیات مرطوب سازی انجام شد.
ایجاد ایستگاه پمپاژ اضطراری روی رودخانه کارون با ظرفیت ۱۲٫۵ مترمکعب بر ثانیه، بهره برداری از بیش از ۷۰ سازه و عبور از جاده های اصلی و روستایی، خطوط لوله های نفت، گاز و لوله های آب، ساخت ۱۴۰ کیلومتر کانال های فرعی و ایستگاهای پمپاژ مورد نیاز و همچنین احداث کانال انتقال به رودخانه جراحی به طول ۲۳ کیلومتر برای آبیاری نخیلات شادگان از دیگر اقدامات وزارت جهاد کشاورزی برای مقابله با ریزگردها در خوزستان است.
امسال علاوه بر نگهداری سطح کشت‌شده، توسعه کشت در دستکم ۲۰ هزار هکتار و ادامه مرطوب‌سازی زمین ها و همچنین تکمیل کانال ساخته ‌شده برای آبرسانی به مناطق جدید کشت‌شده در نظر گرفته شده است.

اقتصام**۹۱۸۶*۱۹۶۱*