شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، برای راهاندازی یک کافیشاپ با حداقل متراژ لازم برای این شغل که ۲۰ متر مصوب شده، باید سرمایهای در حدود ۲۰۰ میلیون تومان داشت، اما از آنجایی که در کلانشهری مثل تهران کافیشاپ ۲۰ متری مورد استقبال واقع نخواهد شد و حداقل باید یک کافیشاپ ۱۰۰ متری با تعداد معقولی میز و صندلی داشت، باید به فکر سرمایهای یک میلیاردی بود. کافیشاپها یکی از کسبوکارهای دنیای مدرن هستند که مانند بسیاری از کسبوکارهای دیگر به صورت وارداتی به اقتصاد کشورمان وارد شده و بسیاری از بخشهای فرهنگ و اجتماع را تحتتاثیر قرار دادهاند. این واحدها برخلاف قهوهخانههای سنتی محلی برای خوردن چای یا کشیدن قلیان نیست. کافهها محلی برای دورهم بودن و گپ و گفتهای دوستانه است. خیابانهای محدوده انقلاب تا ولیعصر، فردوسی، ولیعصر شمال، خیابان بهشتی، میرداماد، ظفر، فلسطین و ماندلا بیشترین تعداد کافیشاپ را در خود جای دادهاند.
بهترین مکانها هم برای کافیشاپها حوالی پارکهای شلوغ، خیابانهای نزدیک دانشگاهها، لابی هتلها، سالنهای مراکز فرهنگی مانند سالنهای تئاتر و سینما و مراکز تجاری شلوغ است، اما راهاندازی یک کافه به همین موارد ختم نمیشود. به هر حال دردسرها و دور زدنهای قانون خودش را هم دارد. مجوزهای اماکن و بهداشت معمولا به این راحتیها نیست، اماکن معمولا به نکاتی مانند «نزدیک چهارراه بودن، نزدیک دبیرستان دخترانه یا آرایشگاه زنانه بودن» ایراد میگیرد و بهداشت هم روی نکاتی مانند نحوه نگهداری مواد اولیه در یخچال، داشتن کفشور، جدا بودن بخش آشپزخانه از محل نشستن مشتریها و سرامیک بودن کف آشپزخانه اصرار دارد.
درباره تهدیدهای موجود در این بازار هم میتوان به مواردی نظیر تغییر در قیمت مواد اولیه، سفرهخانههایی که قهوه، بستنی و دسرهای مختلف سرو میکنند یا کافیشاپهایی که با توجه به ممنوع بودن قلیان در منوی کافیشاپها آن را به مشتریان ارائه میدهند، همینطور نگاه نسبتا منفی برخی از نهادها و فضای اجتماعی به این شغل اشاره کرد.
شرایطی هم که برای راهاندازی کافیشاپ لازم است، عبارتند از: حداقل مساحت برای محل کسب کافیشاپ ۲۰ متر و برای بستنی و آبمیوهفروشی ۱۴ متر است. بانوانی که قصد راهاندازی کافیشاپ را دارند، باید فردی را نیز به عنوان مباشر به اتحادیه معرفی کنند. محل کسب معرفیشده باید دارای سند مالکیت یا اجارهنامه عادی و محضری باشد تا صدور پروانه کسب به جریان بیفتد. محدودیت صنفی برای متقاضیان وجود ندارد. در صورتی که خانمها برای پروانه کسب درخواست ارائه کنند، حتما باید فرد ذکوری را نیز به عنوان مباشر معرفی کنند، چراکه طبق قانون خانمها اجازه ایستادن پشت کانتر در کافیشاپ را ندارند. در قانون آمده است: متقاضیان راهاندازی کافیشاپ نباید مکانهایی را که در نزدیکی مدارس و دانشگاههای دخترانه قرار دارند، به عنوان محل کسب معرفیکنند.
افزایش تخلف و تقلب با رشد تقاضا
اسکندر آزموده، رئیس اتحادیه بستنی، آبمیوه و کافیشاپ تهران
کافیشاپها امروز به اماکنی دنج برای گفتگو و دورهمیها تبدیل شدهاند و بسیاری از جلسات کاری و خانوادگی در این اماکن برگزار میشود. این شغلی است که در هیچ زمانی بدون مشتری نمیماند و از جوانان گرفته تا افراد میانسال از این محیطها استقبال میکنند. به عبارتی این شغل تعطیلیبردار نیست و در گرما و سرما مشتریان خود را دارد. این شغل مدل جدیدی از کسبوکار را ارائه و خواهان بسیاری پیدا کرده است، به طوری که امروز در پایتخت شاهد وجود تعداد بسیار زیادی از کافیشاپها هستیم. این رده شغلی به دلایلی که یکی از مهمترین آنها استقبال مردم از آنهاست، طرفداران بسیاری داشته و شاهد هستیم عدهای هم از این موضوع سوءاستفاده کرده و واحدهای غیرمجاز راهاندازی کردهاند. کافیشاپهای غیرمجاز در حال حاضر درآمدهای زیادی از قبال منوهای آنچنانی خود دارند و در مناطق شمال تهران هم تعدادشان بسیار زیاد است.
به عبارتی متاسفانه با بالا رفتن استقبال و افزایش تقاضا، امکان تخلف و تقلب نیز تشدید میشود و با توجه به تغییر روحیه جوانان و نوجوانان در مقایسه با گذشته، استقبال از چنین مراکزی افزایش یافته است، اما هماکنون قریب به ۵۰ درصد از کافیشاپهای فعال در شهر تهران بدون مجوز و به صورت غیرقانونی مشغول فعالیت هستند و حتی برخی از این واحدها به اخذ مالیات بر ارزشافزوده از مشتریان و حتی سرویس مبادرت میورزند که این اقدام در اصل غیرقانونی و تخلف است. البته به دلیل اینکه سایز ظروف و کیفیت خدمات ارائهشده در کافیشاپها متنوع است نرخ برای کافیشاپها اعلام نمیشود. برای اقلام موجود در آبمیوهفروشیها و نیز کافیشاپها نمیتوان قیمت تعیین کرد، زیرا بخش عمدهای از مواد مصرفی آنها وارداتی است. در قیمتگذاری کالاها این اتحادیه جزو اولویت سوم محسوب شده و بر این اساس هیچ نرخی برای واحدهای آن مصوب نمیشود.
نباید از این واقعیت تلخ چشم پوشید که متاسفانه برخی از کافیشاپداران، نرخهای بسیار سنگین و نجومی برای ارائه خدمات در نظر میگیرند که بسیار فراتر از عرف و قاعده به نظر میرسد. اعمال قیمتهای سلیقهای در کافیشاپهای غیرمجاز بهویژه در کلانشهرها به مشکل تبدیل شده است. متصدی کافیشاپ مسئول نرخگذاری است و باید نرخهای عادلانه تعیین کند، اما در صورت شکایت از واحد صنفی، بازرس موضوع را بررسی و با متخلف برخورد میکند. از سوی دیگر برخی هم فقط ظاهر کافه را درست میکنند و به بهداشت توجهی ندارند یا برخی اقلام ممنوعه را در فهرست دارند و خیلی موارد دیگر که تمامی آن توسط بازرسان اتحادیه رصد و کنترل میشود.