سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
به گزارش کسب و کار نیوز، استارت‌آپ‌ها در ایران بیش از آنکه به خلاقیت و پردازش ایده‌های خود بپردازند، بیش از ۹۰ درصد زمان خود را صرف نگرانی‌های حاصل از فیلتر شدن یا سایر درگیری‌های کسب‌وکاری می‌کنند و فرصت نوآوری و خلاقیت را از دست می‌دهند. از همه مهم‌تر اینکه مراحل اخذ مجوز برای شروع فعالیت استارت‌آپ‌ها متاسفانه متولیان بسیاری دارد.
کارشناسان بر این باورند که قوانین خیلی عقب‌تر از چالش‌هایی هستند که استارت‌آپ‌ها با آن برخورد می‌کنند. در حوزه‌های زیادی مثل مجوز، بیمه، عوارض و… پیش‌بینی این نوع نیاز وجود ندارد. استارت‌آپ‌ها از یک بی‌نظمی به نظم جدید رسیده‌اند و کارشان را جلو می‌برند. نهادهای قانون‌گذار هم باید حداقل به اندازه چند درصد از سرعت رشد استارت‌آپ‌ها به روند کارشان شتاب بدهند و خودشان را با نیازهای روز هماهنگ کنند. در این رابطه مثال ساده تاکسی‌های اینترنتی را یادآور شده‌اند که قانون چندین سال قبل می‌گوید حمل‌ونقل مسافر با خودروهای شخصی ممنوع است، اما در شرایط فعلی، کشور نیاز به تغییر قوانین برای اساس نیازهای جدید کسب‌وکارهای نوپا دارد.
همچنین یکی از مشکلاتی که استارت‌آپ‌ها دارند، ناآگاهی مسئولان از مفاهیم و مدل‌های کسب‌وکار در دنیای جدید است. تفکر سنتی در این رابطه باعث می‌شود تا بسیاری از مقام‌های دولتی متوجه خواست‌ها و نیازهای فعالان این حوزه نشوند. به طور کلی هر فعالیت اقتصادی نیازمند چارچوب و قوانین خاص خود است. فعالیت استارت‌آپ‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیست و با رشد روزافزون این شرکت‌های نوپا، نیاز به قوانین جدید فضای استارت‌آپی بیش از پیش احساس می‌شود. برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند زیرساخت‌های قانونی فعلی به میزان کافی هست و نیازی به تصویب قوانین دیگر وجود ندارد، اما فعالان این حوزه مواردی را پیدا کرده‌اند که وضع قانون جدید برای‌شان الزامی به نظر می‌رسد. امروز عدم درک تجارت نوین و الزامات آن موجب می‌شود خلاقیت جوانان استارت‌آپی در پیچ و خم سختگیری‌های نامعقول از میان برود.
نبود یک نگاه مشترک در مسئولان برای فعالیت استارت‌آپ‌ها
ابوذر متکی، کارشناس استارت‌آپ
هنگامی که به مزایای متعدد راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها فکر می‌کنیم، وجود این همه مشکل و چالش واقعا جای تامل بسیار دارد. مسئولان باید بکوشند تا موانع را از سر راه این کسب‌وکارها بردارند نه اینکه با مشکل‌تراشی و ایجاد بروکراسی در اخذ مجوزها موجب انصراف ایده‌های نو و خلاقانه از ادامه راه شوند. مشکل عمده استارت‌آپ‌ها در ایران این است که زیرساخت‌های مناسب برای پذیرش استارت‌آپ فراهم نشده و بروکراسی پیچیده برای گرفتن مجوزهای متعدد از دستگاه‌ها و سازمان‌های متعدد دشوار و گاهی ناممکن است. همچنین مهم‌ترین چالش پیش‌روی استارت‌آپ‌های ایرانی نگاه سنتی حاکم بر مسئولان کشور است. با وجود برخی اقدامات مفید صورت‌گرفته ازسوی معاونت علمی ریاست‌جمهوری، مسئولان هنوز به یک نگاه مشترک و آینده‌نگر در ارتباط با فعالیت استارت‌آپ‌ها دست نیافته‌اند. بنابراین یک انتقاد شدید اینجا لازم است و آن هم لزوم دریافت مجوزهای متعدد از دستگاه‌های دولتی و خصوصی برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوپا و استارت‌آپ‌هاست. به طور کلی متاسفانه در کشور ساختار و الگوی مناسبی برای راه‌اندازی این نوع کسب‌وکارها وجود ندارد.
در ایران بروکراسی در اخذ مجوزهای مختلف از سازمان‌های مرتبط و غیرمرتبط نیروهای تازه‌نفس را از ادامه راه پرپیچ‌وخم باز می‌دارد. مشکلات دیگری هم بر سر راه این کسب‌وکارهای نوپا وجود دارد. هر سازمانی که استارت‌آپ مورد نظر کارش به آن بیفتد برای مشکل‌تراشی سنگ تمام می‌گذارد. مسئولان البته بر این موضوع واقفند که ایده و صاحبان ایده در کشور برای راه‌اندازی این نوع کسب‌وکارها و ایجاد حجم زیادی فرصت شغلی، وجود دارد، اما مزاحمت‌هایی که برای متقاضیان وجود دارد (از جمله تعدد دریافت مجوز از دستگاه‌های مختلف برای راه‌اندازی یک استارت‌آپ)، زمینه را برای ایده‌فروشی، سپردن پیاده‌سازی طرح‌ها به شرکت‌های خارجی و مهاجرت صاحبان ایده به خارج از کشور فراهم کرده است. در این ارتباط، موارد بسیاری هستند که به دلیل عدم حمایت، مهاجرت کردند. این زنگ خطری برای مسئولان است که نشان می‌دهد با بی‌توجهی به ظرفیت چشمگیر اشتغالزایی در حوزه استارت‌آپ‌ها، این فرصت‌ها چگونه از دست می‌رود.
دخالت سلیقه‌ای بسیاری از نهادها برای صدور مجوز استارت‌آپ‌ها
علی محمدی، قائم‌مقام کمیسیون تجارت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای
استارت‌آپ‌ها در دیگر کشورها و به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته با ورود به دهه چندم آغاز به کارشان پیشرفت‌های بسیاری را رقم زده‌اند و اقتصاد را وابسته به خود کرده‌اند. در ایران همان‌طور که بارها صحبت شده، مشکلات بسیاری بر سر راه راه‌اندازی و فعالیت ابتدایی کسب‌وکارهای نوپا وجود دارد. مهم‌ترین مشکل استارت‌آپ‌ها به اخذ مجوزها باز می‌گردد. استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوین برای شروع فعالیت با دخالت سلیقه‌ای بسیاری از نهادها مواجه هستند و هر دستگاه یا نهادی مدعی می‌شود که باید از آنها مجوز اخذ کند و یکی از مشکلاتی که کسب‌وکارهای نوین با آن مواجه هستند، دخالت دستگاه‌ها و نهادهای مختلف است.
به عبارت بهتر یکی از مشکلات کسب‌وکارهای نوین این است که دخالت زیادی در این زمینه وجود دارد و به همین دلیل مرکز ملی فضای مجازی و مجلس در حال بررسی روی آن هستند تا قانونی مدون برای تعیین نهادهای مجاز برای صدور مجوز در زمینه کسب‌وکارهای نوین تعیین شود و در حال حاضر خلأ قانونی در این زمینه وجود دارد. دولت بر ایجاد شغل در کسب‌وکارهای نوین تاکید دارد. بنابراین باید فضایی فراهم شود که روند فعالیت این دسته از فعالیت‌ها با اخلال مواجه نشود. البته دولت نیز محدودیت‌هایی دارد و قادر نیست از اخلالی که نهادها و دستگاه‌های مختلف در مسیر فعالیت کسب‌وکارها ایجاد می‌کنند، جلوگیری کند.
