برنامه‌ریزی‌ها در باتلاق آزمون و خطا/خروج از بحران‌ها با علم مدل‌سازی

به گزارش کسب و کار نیوز، در رابطه با وضعیت تولید علم و فناوری در کشور عنوان کرد: متاسفانه ما در داخل کشور گاها با پدیده‌ای با عنوان شبه علم و ضد علم مواجهیم؛ مساله‌ای که در اروپا مثلا از یکی از آنان به عنوان فراسایکولوژی یاد می‌شود. شبه علم‌گراها به کسانی گفته می‌شود که از معقولات علمی استفاده کرده و حرف خود را می‌زنند، حرف‌هایی که ربطی به علم ندارد.

وی با انتقاد از اینکه علم در کشور ما یک مساله فردی است، عنوان کرد: متاسفانه در کشور ما اقتصاد ما اصولا وابسته به رشد علم نیست، چراکه برای رشد و توسعه به صنعت نفت وابسته است. کشور ما مثل ژاپن نبوده که اگر تکنولوژی نباشد، گرسنه بمانند و همین مساله رشد تکنولوژی و تبدیل علومی مانند نانو به فناوری را در کشور با موانع جدی روبرو کرده است.

انتقاد از عدم نیازسنجی در رابطه با علم و فناوری در کشور

وی وجود تفکرات نادرست درباره تولید فناوری در کشور را معضل بعدی دانست و گفت: متاسفانه در جامعه نیازسنجی در رابطه با علم و فناوری صورت نگرفته و بیشتر بخش‌ها حتی در سازمان‌های دولتی نیاز خود را از طریق محصولات خارجی و گاها فاقد کیفیت لازم برطرف می‌کنند.

تبدیل علم به صنعت و تکنولوژی در کشور با مشکل روبروست

این فیزیکدان برجسته با اشاره به پیشرفت علم کشور در اکثر حوزه‌ها، عنوان کرد: جامعه دانشگاهی ما در بیشتر علوم رشد چشمگیری داشته، به عنوان نمونه علم رباتیک از نانو جلوتر است تا جایی‌که ربات‌های جراح با کاربری در علوم پزشکی را می‌توان در داخل کشور طراحی کرد ولی به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح و نیازسنجی، تبدیل علم به صنعت و تکنولوژی با مشکل روبروست. آنجایی هم که تبدیل می‌شود، مهندسی معکوس است؛ یعنی مثلا یک باتری خارجی وارد کشور شده و نمونه داخلی آن ساخته می‌شود.

اساساً دانش جدیدی در شرکت‌های دانش‌بنیان تولید نمی‌شود!

وی با اشاره به فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه‌ها، اظهار کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از مناسبترین حوزه‌ها برای تبدیل علم به فناوری و تکنولوژی محسوب می‌شوند، در حالی‌که در ایران تنها محصولات را کپی کرده و اساساً دانش جدیدی توسط آنها تولید نمی‌شود.

دکتر رفیعی‌تبار با تاکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان باید محصولاتی تولید کنند که دنیا به آن وابسته شده و در آن حوزه خط جهانی راه‌اندازی کنند، تصریح کرد: اکثر شرکت‌های تولید فناوری و تکنولوژی در دنیا به صورت مشترک فعالیت می‌کنند. به عنوان نمونه یک موبایل را در نظر بگیرید ۲۰ کشور مختلف در تولید آن شرکت کرده‌اند، یک قطعه در تایوان، یک قطعه ساخت کره و همینطور کشورهای دیگر. ای کاش ما هم در کشور ساخت یک قطعه کوچک آن را برعهده می‌گرفتیم و تمام دنیا را وابسته به همان قطعه می‌کردیم. البته این کارها به سرمایه‌گذاری زیادی احتیاج دارد، ولی در صورت تحقق ره‌آورد مالی بالایی به دنبال خواهد داشت. جهانی شدن تولید یعنی همین، اینکه همه جهان در تولید یک محصول واحد با هم مشارکت می‌کنند.

شرکت‌های دانش‌بنیان باید با تولید فناوری در اقتصاد جهانی شریک شوند

وی با اشاره به فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در داخل کشور، تصریح کرد: این شرکت‌ها الان هم بد کار نمی‌کنند ولی کارهایی مثل ارتقای بازدهی لوله نفت و امثال آن ما را در اقتصاد جهانی شریک نمی‌کند، بلکه باید بتوانیم در صنایع نوین سهمی داشته و دنیا را محتاج خود کنیم. به عنوان نمونه یک سنسور با عمق نفوذ بالا در تجهیزات پزشکی MRI تولید کنیم و با عرضه آن در بخشی از تکنولوژی MRI زیمنس سهیم شویم، یا مثلا ضریب تفکیک میکروسکوپ‌های الکترونی فعلی را تا ۱۰ برابر افزایش دهیم.

تولیدات داخلی با کیفیت تشویق و حمایت شوند

وی با بیان اینکه تشویق تولیدات داخلی با کیفیت نیز یکی از راهکارهای تقویت تولید فناوری در کشور محسوب می‌شود، عنوان کرد: به عنوان نمونه سیستم شتابگر خطی پزشکی یک دستگاه کوچک برای از بین بردن تومورهای سرطانی است که چندی پیش با کیفیت و کارایی مطلوب توسط محققان دانشگاه صنعتی شریف طراحی شد؛ ولی قبل از عرضه به بازار، چندین دستگاه مشابه خارجی توسط وزارت بهداشت وارد کشور شد و تمامی زحمات اولیه این تولیدکنندگان داخلی خنثی شد. حمایت از تولیدات داخلی به صورت صرفا گفتمانی محقق نمی‌شود، بلکه با حمایت و تشویق تولیدات باکیفیت داخلی می‌توان به این شعار جامه عمل پوشاند.

دکتر رفیعی‌تبار با اشاره به تولید فیبر نوری و فولاد با کیفیت در داخل کشور، گفت: مثلا الان در بحث تحریم خیلی از کشورها نگران تهیه فولاد ایران برای رفع نیاز خود هستند؛ چراکه دنیا به این تکنولوژی وابسته است. بنابراین باید با تقویت اینگونه محصولات و رقابت با کشورهایی همچون ژاپن، کره، هند و غیره، جایگاه خود را در آسیا ارتقا دهیم؛ وگرنه اول شدن در منطقه اهمیت چندانی ندارد.

ضرورت جایگزینی فرهنگ مدل‌سازی با فرهنگ خطا و آزمون در کشور

این استاد و پژوهشگر دانشگاهی در بخش پایانی این گفت‌وگو، جایگزینی فرهنگ مدل‌سازی با فرهنگ آزمون و خطا در کشور را یک ضرورت اساسی مطرح کرد و گفت: بسیاری از مسایل و بحران‌های داخل کشور با استفاده از علم مدل‌سازی حل می‌شود، فقط باید فرهنگ مربوط به آن اصلاح شود. سال‌ها قبل نمی‌توانستیم در کشور حرفی از مدل‌سازی بزنیم، چون امکانات آن را نداشتیم؛ اما الان که امکاناتش در سطح سایر کشورهای پیشرفته و حتی بالاتر فراهم شده و باید فرهنگ استفاده از آن را نیز توسعه دهیم.

دکتر رفیعی‌تبار توجه به توسعه پایدار در امور اقتصادی را مساله اساسی بعدی عنوان کرد و با بیان اینکه متاسفانه هم‌اکنون برنامه‌های ما برمبنای توسعه پایدار نبوده و بسیار متغیر و متزلزل است، گفت: تمامی این مسایل با تقویت و توسعه فرهنگ همگرایی علوم در دانشگاه‌ها و فرهنگ مدل‌سازی در تمام امور و سطوح جامعه، حل و فصل می‌شود.

انتهای پیام