فرصت طلبی پتروشیمی ها در بازار آشفته کشور

ثمانه نادری

به کسب و کار نیوز شاید اگر حجم این سوءاستفاده‌ها و وضعیت فعلی برای ما روشن بود، از هر کاری برای ممانعت از راه‌اندازی نیما نیز دریغ نمی‌کردیم. با این حال در شرایط فعلی نیز سعی ما بر جلوگیری از این سوءاستفاده‌هاست که متاسفانه دولت آنطور که باید، نسبت به آن اقدام نکرده است. البته باید شرایط تحریمی و تبعات آن را نیز در نظر گرفت و سیاست‌های فعلی را با توجه به وضعیت تحریمی تحلیل کرد.

یک دلار از ارز پتروشیمی‌ها خارج از نیما معامله نشد
احمد مهدوی درباره شایعاتی که از رانت‌های ارزی شرکت‌های پتروشیمی به گوش می‌رسد، به «کسب‌وکار» توضیح داد: ۹۰ درصد این شرکت‌ها، شرکت‌های بورسی هستند و معاملات آنها ثبت می‌شود. به جرات باید بگویم حتی یک دلار هم از این صنایع خارج از سامانه معامله نشده است. همه این معاملات تحت حسابرسی قرار می‌گیرند و خروج از آن با هیچ واسطه‌ای ممکن نیست. بنابراین میزان ارز و میزان صادرات این صنایع مشخص بوده و آمار آن موجود است.

آمار گمرک با ارز واقعی پتروشیمی‌ها متفاوت است
مهدوی با ذکر مقایسه‌ای بین آمارهای پتروشیمی در گمرک و آنچه در واقعیت درباره ارز پتروشیمی وجود دارد، بیان می‌کند: آمار گمرک از ارز پتروشیمی با آمار ارز شرکت‌های پتروشیمی تفاوت بسیاری دارد. آنچه در گمرک در این رابطه برای سال ۹۵ ذکر شده چیزی حدود ۴۲ میلیون تن صادرات پتروشیمی به ارزش ۱۶ میلیارد دلار است، در حالی که شرکت‌های پتروشیمی ۴۲ میلیون تن صادر نکرده‌اند. شرکت‌های پتروشیمی در این سال ۲۰ میلیون تن صادر کرده‌اند و آمار آن نیز وجود دارد و قابل دسترس است.
بنابراین آمار گمرک دقیقا مشابه آمار شرکت‌های پتروشیمی نیست، چراکه در اینها اطلاعات و کدهایی وجود دارد که مشترک است و به اسم پتروشیمی کد می‌شود. بنابراین وقتی گمرک می‌گوید میزان ارز پتروشیمی‌ها در کل ۳٫۵ میلیارد دلار در سه ماهه اول بوده است و از آنها آن را مطالبه می‌کند، باید گفت نیما تنها ۴۵ روز است که فعال شده، چطور آمار ۴۵ روزه نیما را با آمار صادرات پتروشیمی‌ها مقایسه می‌کنیم؟ این آمارها یا اشتباه است یا متحمل یک‌سری دستکاری‌ها می‌شود. براساس آمارها، شرکت‌های پتروشیمی در سه ماهه اول تقریبا ۳ میلیارد دلار صادر کردند و این اصلا به این معنا نیست که این ۳ میلیارد باید پایان خرداد ماه وصول شود، چراکه فرایند صادرات و وصول مشخص است و به این سادگی ممکن نیست.
مهدوی با بیان اینکه با دستور دولت، شرکت‌های پتروشیمی تاکنون یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار را در سامانه نیما عرضه کرده‌اند، تصریح کرد: این عرضه در حد فاصل ۱۵ اردیبهشت تا ۳۱ خرداد ماه امسال انجام شده است. حال اگر ابهامی در این زمینه وجود دارد باید پرسید مابقی ارزهای خارج از صنایع پتروشیمی کجا رفته است؟دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی با یادآوری اینکه علاوه بر این با دستور معاون اول رئیس‌جمهوری هم پیش از راه‌اندازی سامانه نیما حدود ۲۵۰ میلیون دلار با ارز ۴۲۰۰ تومانی توسط شرکت‌های پتروشیمی در بازار داخلی عرضه شده است، اظهار داشت: از سوی دیگر از اول تا ۲۰ فروردین پیش از ابلاغ سیاست‌های جدید ارزی دولت هم حدود ۲۶۰ میلیون دلار توسط پتروشیمی‌ها در بازار داخلی عرضه شده است. وی با بیان اینکه در مجموع در طول سه ماهه نخست امسال حدود یک میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلار ارز توسط پتروشیمی‌ها در بازار داخلی عرضه شده است، تاکید کرد: با توجه به‌شدت گرفتن تحریم‌ها، شرکت‌های پتروشیمی از هم‌اکنون خرید انواع کاتالیست، قطعات یدکی، تجهیزات و… را شدت داده تا در دوره تحریم با مشکلات تامین کالا، قطعه و مواد شیمیایی مورد نیاز مواجه نشویم که افزایش خرید کالا ارز بر است.
احتمال افزایش زیرمیزی‌ها با سامانه نیما
وی در پایان با اشاره به تاثیر سیاست‌های ارزی و راه‌اندازی نیما در افزایش زیرمیزی‌ها نیز به «کسب‌وکار» گفت: تنها نگرانی ما درباره سوءاستفاده‌های ارزی توسط پتروشیمی‌ها این است که یک کارمند مثلا پتروشیمی با یک صرافی معامله کند و در حالی که ارز با قیمت ۴۲۰۰ تومان در ظاهر میان آنها معامله می‌شود، اما در واقع مابه‌التفاوت آن به صورت زیرمیزی به طرف کارمند پرداخت شود. این همان زنگ خطری است که ما به دولت دادیم. دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی همچنین از قاچاق گسترده محصولات پتروشیمی ازسوی دلالان بورس خبر داد و گفت: در طول سه ماهه نخست امسال یک میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلار ارز حاصل از صادرات پتروشیمی در بازار داخلی عرضه شده است. وی با اشاره به افزایش بی‌سابقه تقاضا برای محصولات پتروشیمی و پلیمری در بورس همزمان با افزایش قیمت ارز در کشور، گفت: در چهار ماهه نخست سال ۹۶ تقاضا برای محصولات پلیمری در بورس حدود یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن بوده که این تقاضا برای چهار ماهه نخست امسال به رقم بی‌سابقه ۴ میلیون و ۵۷۳ هزار تن رسیده است. دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی با بیان اینکه میزان تقاضا برای محصولات پلیمری در چهار ماهه نخست امسال به بیش از دو برابر افزایش یافته است، تصریح کرد: این درحالیست که در طول یک سال گذشته تاکنون ساخت و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی در کشور دو برابر نشده است. وی با اعلام اینکه هم‌اکنون بخشی از محصولات پلیمری خریداری‌شده در بورس توسط دلالان و واسطه‌ها به کشورهای همجوار همچون ترکیه، افغانستان، عراق و… قاچاق می‌شود، افزود: دلالان محصولات را با دلار ۴۲۰۰ تومانی از بورس خریداری می‌کنند و پس از قاچاق به کشورهای همسایه ارز حاصل از قاچاق محصولات را ۸۰۰۰ تومان در بازار داخلی می‌فروشند. مهدوی با بیان اینکه قاچاق محصولات پتروشیمی علاوه بر این مشکلاتی برای صنایع تکمیلی پتروشیمی کشور ایجاد، کرده است، یادآور شد: به دلیل قاچاق، برخی از کشورهای همسایه برای محصولات پتروشیمی و پلیمری صادراتی ایران سیاست و تعرفه‌های جدید تعیین کرده اند و این موضوع صادرات را مشکل کرده است.