کم آبی و کاهش ۵۰ درصدی تولید زیتون

شایلی قرایی

به گزارش کسب و کار نیوز،  این در حالیست که به گفته مسئولان، در حال حاضر به دلیل کمبود تولیدات روغن زیتون در کشور واردات این محصول بسیار زیاد شده و عمده نیاز مصرف‌کنندگان ایرانی را واردات تامین می‌کند. فرانسه، پرتغال و ترکیه بهترین و باکیفیت‌ترین روغن‌های زیتون در دنیا را دارا هستند و متاسفانه در ایران به علت بی‌دقتی در نحوه برداشت زیتون، این محصول از کیفیت خیلی بالا برخوردار نیست، اما واردات از ۳ کشور فوق، از لحاظ کیفی مناسب و متناسب با طبع ایرانی است.
کارشناسان بر این باورند که کاهش هزینه تولید و افزایش تولید روغن زیتون و سایر روغن‌های گیاهی عواملی برای کاهش واردات روغن به شمار می‌آید. می‌توان با یک برنامه‌ریزی تولیدمحور در راستای افزایش میزان روغن تلاش کرد.
بهترین حرکت اقتصادی برای جلوگیری از واردات به کشور، کاهش هزینه‌های تولید است،زیرا زمانی که هزینه تولید پایین باشد تولیدکننده خارجی واردات را مقرون‌به‌صرفه نمی‌داند.
زمانی که هزینه و نرخ محصول داخلی از خارجی پایین‌تر باشد بدیهی است که به هیچ‌وجه شاهد ورود محصول به کشور نخواهیم بود و این درحالیست که ما باید در زمینه هزینه برداشت و نگهداری به کشاورز کمک کنیم که هزینه‌ها را کاهش دهد.
نباید از واردات محصولات کشاورزی هراس داشته باشیم؛ بلکه باید مدیریت بهینه داشت و به طور مثال می‌توانیم با افزایش تولید و نرخ مناسب برای تولید از واردات محصولاتی همچون زیتون یا مرکبات در کشور به نحو مطلوب جلوگیری کرد. در حال حاضر میزان تولید زیتون در کشور با مقایسه با بازار جهانی بالا نیست و فرهنگ‌سازی در مصرف زیتون از موضوعاتی است که باید در فرهنگ تغذیه کشاورزی لحاظ شود. تاکنون عمده مصرف روغن زیتون کشور از طریق واردات تامین می‌شد که ترکیه یکی از کشورهای تامین‌کننده است.‌
این در حالیست که کارشناسان از قاچاق بودن نیمی از روغن زیتون وارداتی به کشور خبر داده‌اند و خواستارند که‌ ناظران دستگاه‌های متولی بر روند واردات روغن زیتون بیشتر نظارتکنند.

روغن زیتون‌های غیراصل از ترکیه وارد می‌شود
علی مشکین، کارشناس بازار
زیتون و روغن آن به لحاظ ارزش غذایی بالا بسیار مورد توجه قرار دارند و کشورها سعی در افزایش تولید آن و صادرات به کشورهای دیگر کرده‌اند. ارزآوری این دانه‌ها بسیار زیاد است و برای ایران که می‌تواند از پتانسیل‌های کشاورزی خود استفاده کند به عنوان یک محصول استراتژیک شناخته می‌شود. متاسفانه در سال جاری مشکلات بسیاری در تولید زیتون و روغن آن داریم که کم‌آبی مهم‌ترین آن است. اگر ظرفیت منابع آبی داشته باشیم، برداشت زیتون توسعه می‌یابد.
سرمای فصل بهار و گرمای شدید تابستان و همچنین آفت‌های این گیاه که امسال بیشتر شده‌اند اجازه افزایش برداشت این محصول را نداد. زیتون و روغن آن با ادامه این روند از سفره خانوار حذف خواهند شد و این در حالیست که در تمام دنیا به لحاظ خاصیت‌های پزشکی فراوانی که دارد، بسیار مورد توجه قرار دارند. روغن زیتون از آن دسته محصولاتی است که واردات آن به کشور زیاد است و عمده نیاز بازار را واردات تامین می‌کند. روغن زیتون‌های غیراصل از ترکیه وارد می‌شود که نسبت به زیتون‌های محلی قیمت کمتری دارد که این امر سبب کاهش تقاضای روغن زیتون‌های محلی و اصلی شده است. زیتون تولیدشده در ترکیه ارزان‌تر است و به تبع آن قیمت روغن زیتون آنها نیز پایین‌تر خواهد بود و این تفاوت قیمت حدود ۵۰ درصد بوده است. این حجم از واردات به زیان تولیدکنندگان داخلی و باغداران زیتون کشور است و نابودی را برای تولیدکننده و باغدار ایرانی به ارمغان خواهد آورد.
تشکیل کارگروه‌های مکانیزاسیون، آموزش و ترویج، صنایع تبدیلی و تکمیلی، بازار و صندوق ملی توسعه زیتون اقدامی در راستای سیاست اقتصاد مقاومتی و افزایش تولید روغن زیتون است. همچنین از طریق فناوری‌ها، ماشین‌های پیشرفته و متناسب با شرایط کشور به‌ویژه در اراضی شیب‌دار و همچنین با ایجاد تغییراتی در ماشین‌های موجود توسط صنعتگران داخلی می‌توان ضریب مکانیزاسیون را در باغ‌های زیتون افزایش داد.
از طرف دیگر افزایش تورم، نوسان نرخ ارز و تبدیل ارز مبادله‌ای واردات به آزاد، شوکی به بازار روغن زیتون وارد کرد، به طوری که افزایش قیمت، اثر سوء در کاهش مصرف گذاشت.

عمده روغن زیتون مورد نیاز از طریق واردات تامین می‌شود
نادر جلالت، عضو شورای ملی زیتون
با توجه به فصل بسیار گرمی که در آن قرار داریم و همچنین شیوع آفت مگس زیتون متاسفانه باید اعلام کنیم که تولید زیتون نسبت به سال گذشته تا ۵۰ درصد کاهش خواهد داشت. همچنین باید به سالی که در آن قرار داریم به عنوان «سال ناآور» زیتون یاد کنیم، چراکه عوامل دیگری نیز در کاهش تولید دخالت دارند. سرمای بهاره، کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا، شیوع افت مگس زیتون و مهم‌تر از همه کم‌آبی موجب شده تا حداقل محصول از باغات زیتون جمع‌آوری شود. کم‌آبی تهدید بزرگی برای ادامه بقای باغات زیتون است و اگر فکری برای آن نکنیم، این ۵۰ درصد باقیمانده هم از بین خواهد رفت. ظرفیت‌های خوبی برای تولید زیتون در کشور وجود دارد که متاسفانه دلایلی که ذکر شد، اجازه برداشت‌های موفق را نمی‌دهد.
به همین دلیل تولید روغن زیتون نیز تحت‌تاثیر کاهش تولید زیتون قرار خواهد گرفت. در حال حاضر عمده روغن زیتون مورد نیاز از طریق واردات تامین می‌شود و با توجه به سالی که در پیش‌رو داریم و با کاهش تولید زیتون این آمار افزایش خواهد داشت. از سوی دیگر تغییرات نرخ ارز و نگاه دولت به این محصول به عنوان کالای لوکس و تجملی موجب شده تا روغن زیتون از سر سفره خانوارها حذف شود. دولت با اختصاص ارز مبادله‌ای یا تعدیل تعرفه باید از افزایش قیمت روغن زیتون ناشی از نوسان نرخ دلار جلوگیری می‌کرد، چراکه کاهش مصرف روغن زیتون ناشی از نگاه دولت به این محصول به عنوان کالای لوکس زنگ خطری در کشور به شمار می‌رود.