سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به کسب و کار نیوز قبل از راه‌اندازی بازار ثانویه ارز تصمیم بر این بود که قیمت اظهارنامه‌های صادراتی در بورس تعیین شود و البته در این راستا رئیس سازمان بورس نیز اعلام کرد در راستای راه‌اندازی بازار ثانویه نرخ دلار در بورس تعیین می‌شود، اما چیزی نمانده به راه‌اندازی بازار ثانویه این مساله منتفی شد. موضوع انتشار اوراق سکه نیز به همین ترتیب بلاتکلیف باقی مانده است و به نظر می‌آید دولت تصمیمی برای آن نداشته باشد. یک ماه پیش بود که بانک مرکزی اعلام کرد با مذاکراتی که شکل گرفته، قرار است اوراق سکه را در بورس منتشر و معامله کند. ماجرا از این قرار بود که دارندگان سکه‌های پیش‌فروش که از بهمن ماه سال گذشته تا فروردین ماه امسال در این طرح شرکت و اقدام به خرید کرده بودند، می‌توانستند با ورود به بورس این سکه‌ها را در قالب اوراق به فروش رسانده و آن را قبل از سررسید نقد کنند. این در حالیست که سکه‌های پیش‌فروش تا زمان سررسید قابلیت نقدشوندگی نداشتند و مورد معامله قرار نمی‌گرفتند، ولی در اوراق، روال متفاوت بوده و دارنده از امکان معامله آن برخوردار می‌شود. در این حالت فردی که اوراق سکه را خریداری می‌کند، می‌تواند آن را دوباره به فروش رسانده یا اینکه نزد خود نگه داشته و در سررسید آن با مراجعه به شعب بانک ملی سکه پیش‌فروش را به طور فیزیکی دریافت کند. گرچه مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند که از ۱۰ تیر ماه این اوراق در بورس معامله خواهد شد، اما در موعد مقرر چنین اتفاقی نیفتاد و با وجود گذشت بیش از ۱۰ روز از زمان اعلام، خبری از این طرح نیست. گرچه اطلاع‌رسانی شفافی از سوی بانک مرکزی یا سازمان بورس در رابطه با دلیل تعلیق طرح اوراق سکه اعلام نشده است، اما اخبار دریافتی از این حکایت دارد که اختلاف نظرهایی در رابطه با دریافت مالیات از این سکه‌ها و از سوی دیگر آماده نبودن نرم‌افزارهای لازم برای معاملات اوراق سکه از عوامل اصلی عقب افتادن طرح انتشار اوراق سکه است.
اما در کنار موانعی که برای اجرای طرح انتشار اوراق سکه مطرح می‌شود، باید یادآور شد که در مدت اخیر بازار سکه کم‌حاشیه نبوده و مسائلی از جمله چرایی خریدن تعداد بالای سکه ازسوی افرادی که در طرح پیش‌فروش شرکت کرده‌اند، مطرح بود. همچنین برخی نمایندگان مجلس در این رابطه از طرحی برای محدود کردن تحویل سکه‌های پیش‌فروش خبر داده بودند که در نهایت کنار گذاشته شد. مجموع اختلاف‌نظرها درباره سکه‌های پیش‌فروش به نظر می‌رسد اکنون خود عاملی برای توقف طرح اوراق سکه در بازار بورس شده است.
به گفته کارشناسان، ورود به بورس می‌تواند به ایجاد شفافیت بیشتر در دو بازار سکه و ارز منتهی شود، اما متاسفانه کسانی که میلی به شفافیت ندارند از بورس گریزانند.
راه سفته‌بازی در بورس بسته است
مجیدمحمد علیزاده‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه درباره چرایی منتفی شدن برخی از طرح‌ها برای ورود به بورس به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: از سال ۱۳۹۰ به این طرف بحث انجام معاملات ارزی در بورس مطرح است و موضوعاتی را نیز با خود به دنبال داشته، اما این اقدام هنوز به مرحله اجرا درنیامده است. اینکه چه عواملی مانع از داد و ستد ارزی در بورس می‌شود، مبهم است، اما به نظر می‌رسد برخی عوامل مثل سودجویی عده‌ای از عدم شفافیت راه ورود ارز به بورس را بسته باشد. به همین دلیل معاملات ارزی که می‌توانست به صورت شفاف در بورس رخ دهد ازسوی عده‌ای که می‌توان آنها را «سفته‌بازان ارزی» نام نهاد، در جایی دیگر انجام می‌شود و خود می‌تواند به تشدید شرایط بد ارزی دامن بزند. در صورتی که در بورس راه هر گونه سفته‌بازی بسته است.
امتناع معامله‌گران از دادوستدهای شفاف
وی با اشاره به اینکه همین اقدامات خود مسبب نوساناتی برای ارز و همچنین افزایش قیمت ارز می‌شود، ادامه می‌دهد: کسب اطلاعات درست از میزان خرید و فروش ارزی در معاملات بازار آزاد سخت است و البته معامله‌گران به دلیل وجود کدهای معاملاتی در بورس که داد و ستدهای ارزی در بازار سرمایه را شفاف می‌کند از آن گریزانند و همین نوع رفتارها خود به خود برای جامعه و کشورهایی که شفافیت اطلاعاتی وجود ندارد و خلأ زیرساخت‌ها در آن مشهود است، مشکل‌آفرینی می‌کند که نمود آن را در به‌هم ریختگی بازار ارز و سکه دیدیم. از آنجایی که دسترسی به اطلاعات برای همه یکسان نیست و از سویی ورود این طرح‌ها به بورس باعث ایجاد شفافیت می شود، این عوامل می‌تواند باعث نگرانی‌های مجریان این طرح‌ها باشد و به همین دلیل اگرچه در ظاهر پیشنهاداتی در این باره داده می‌شود، اما در واقع به همین دلیل منتفی می‌شود.
