تحلیل تئاتر نگاه کارشناسی یا سلیقه‌ای

این روزها تئاتر واژه ‌ای آشنا برای خانواده‌های ایرانی است؛ این کالای فرهنگی امروز تفریحی لوکس محسوب می‌شود که می‌تواند ساعتی از اوقات فراغت خانوادگی را در هفته پر کند.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، چند سالی است که تئاتر به عنوان یک کالای فرهنگی در میان عموم مردم رشد یافته و با قرار گرفتن در کنار سینما، تماشاگران بسیاری را به سوی خود می‌خواند.
قدمت این شاخه از هنر تنها در ایران زمین به هزار سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد؛ شاهد این مطلب نقوش بجا مانده بر روی سنگ‌ها و سفالینه‌‌های قدیمی است. این نقش‌ها از تجمعاتی حکایت دارد که پیشینیان بر گرد آتش با گذاشتن نقاب، عده‌ای به شکل حیوانات در می‌آمدند، عده‌ای دیگر شمایل شکارچیان را به خود می‌گرفتند و حرکاتی را اجرا می کردند. پس از آن با رشد جوامع و گسترش شهرها نمایش در مسیر دیگری قرار گرفت تا توانست به شکل امروزی در‌آید.
با وجود اینکه تاریخ آغاز تئاتر در ایران از قرن‌ها پیش آغاز شده اما شاخه کودک و نوجوان نمایش عمر کوتاه‌تری دارد. شکل گیری این شاخه از هنر در جهان از اواخر قرن هجدهم آغاز شد اما تا یک قرن بعد هم از اصول خاصی پیروی نمی‌کرد تا در قرن نوزدهم میلادی با علاقه مند شدن هنرمندان بزرگسال به اجرای نمایش کودک، این شاخه از هنر به آرامی در مسیر رشد خود قرار گرفت.
بر پایه مطالعات علمی این هنر تازه راه یافته به تئاتر می‌تواند تاثیرات روانی و اجتماعی مناسبی بر تربیت کودکان برای آینده‌ای بهتر داشته باشد؛ بر همین اساس داود کیانیان در کتاب «تئاتر کودک و نوجوان» بهبود فعالیت اجتماعی، آموزش پیام گیری و پیام رسانی، آشنایی با ادبیات و انواع قصه، تقویت قدرت تفکر و ایجاد خلّاقیت، ظهور توانایی‌ها و ناتوانی‌ها، رشد استعدادهای ویژه را از کاربردهای تئاتر کودک و نوجوان می‌داند. همچنین دیویی چمبرز نیز در کتاب «قصه گویی و نمایش خلاق» بر تاثیر تئاتر کودک و نوجوان بر ایجاد و تقویت مهارت‌هایی چون تحلیل ادبی، گوش کردن، زبان محاوره، اندیشیدن خلاق، برنامه ریزی و ارزیابی موثر در کودکان یاد کرده است.
با فراگیری حتی چند شاخه از این توانمندی‌ها افراد در بزرگسالی با تحلیل مناسب یک نمایش به عمق گفتار آن پی می‌برند و می‌توانند با تاثیرپذیری مناسب تاثیرگذاری بیشتری بر جامعه داشته باشند.
حمیدرضا نعیمی، کارگردان و نمایشنامه نویس با بیان اینکه در ایران تئاتر گسترده و وسیعی در حوزه کودک و نوجوان نداریم، گفت: تئاتر توانایی تاثیر گذاری بر اندیشه افراد را دارد به همین دلیل برای داشتن جامعه سالم باید نمایش خوب به صحنه ببریم.
وی با بیان این که تماشاگر با دیدن تئاتر درک عمیقی از مشکلات و مسائل به دست می آورد، افزود: برای فهم بهتر تئاتر از سوی تماشاگر، امروز باید تمام توان خود را معطوف به تئاتر کودک و نوجوان کنیم، جامعه باید از سنین کم فرزندان را به تماشای تئاتر ترغیب کند.
کارگردان نمایش «شوایک؛ یک سرباز ساده دل» تاکید کرد: افراد بعد از سال‌ها همراهی با نمایش تبدیل به فردی متخصص و صاحب نظر در حوزه هنرهای نمایشی می‌شوند که توان بازشناختن تئاتر خوب را از بد دارد؛ در حالی که تماشاگری که تنها برای گذران وقت به سالن می آید نمی‌تواند درکی از نمایش ارائه دهد و فقط با نگاهی سطحی نام خوب و بد بر یک اثر هنری می‌گذارد.
وی اظهار داشت: نگاه سطحی فردی که به تازگی تماشای تئاتر را انتخاب کرده نمی‌تواند به تئاتر کمک کند اما تماشاگری که از کودکی با جنس نمایش آشنا شده با دیدن یک تئاتر خوب، در مسیر اصلاح جامعه گام برمی دارد.
آموزش و پرورش به عنوان متولی تربیت کودکان از سنین پایین می‌تواند یکی از اساسی ترین پایه‌های جذب کودکان به سمت نمایش باشد و با صدور مجوز اجرای تئاتر در مدارس نقش موثری را ایفا کند.
افسانه زمانی کارگردان و نمایشنامه نویس تئاتر خردسال با انتقاد از وزارت آموزش و پرورش که هیچ حمایتی از نمایش خردسال نمی‌کند، اظهار داشت: تئاتر در مدارس برای این گروه سنی اهمیت زیادی دارد و می‌توان از نمایش برای این قشر بهره آموزشی برد بنابراین ورود آموزش و پرورش به این بخش یک ضرورت محسوب می‌شود.
کودک، ذهنی آماده برای فراگیری دارد و در همان سنین کم نیز پذیرای آموزش است. اگر دولت و خانواده‌ها در کنار یکدیگر به مقوله نمایش کودک و نوجوان نگاه جدی‌تری داشته باشند کشور در آینده فرزندانی خواهد داشت که به سرعت می‌توانند یک نمایش را تحلیل کنند، بر مبنای آن تاثیر پذیرند و بر جامعه تاثیر بگذارند اما رها شدن این شاخه هنر امروز تئاتر را به یک کالای لوکس فرهنگی محدود کرده است، تفریحی که تنها می‌تواند ساعاتی از اوقات فراغت یک خانواده را پر کند.