به گزارش کسب و کار نیوز از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزن فرهنگی ایران در ازبکستان در دیدار با رییس دپارتمان موسیقی شرقی دانشگاه موسیقی ازبکستان و رییس مرکز موسیقی مقامی این کشور، دو طرف چگونگی همکاری و حضور هنرمندان و صاحبنظران موسیقی مقامی ایران در «جشنواره بینالمللی موسیقی مقامی ازبکستان» را بررسی و در نهایت مقرر شد تا شهریورماه سال جاری این جشنواره با حضور هنرمندان موسیقی کشور در شهر سبز استان قشقه دریا در ازبکستان برگزار شود.
در این دیدار که در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان برگزار شد، صاحبجان بیگ متاوف و محسن پورمحسنی ضمن ابراز خشنودی از گسترش روابط فرهنگی و هنری بین دو کشور، خواستار برقراری تعاملات بیشتر بین هنرمندان و مدیران مراکز هنری دو کشور شدند.
متاوف که با حکم مستقیم رییس جمهور ازبکستان، عهدهدار مسئولیت برگزاری این جشنواره است، اظهار کرد: با وجود دعوت از هنرمندان کشورهای مختلف جهان برای شرکت در این رویداد مهم هنری، بر این باور هستیم که محور اصلی این جشنواره بینالمللی هنرمندان کشورهای شرقی به ویژه ایران خواهد بود و انتظار است مراکز موسیقی ایران با توجه به اهمیت این جشنواره و قرابتی که در حوزه موسیقی مقامی بین دو کشور وجود دارد، حضوری مناسب و جدی داشته باشند.
در ادامه رایزنی فرهنگی کشورمان گفت: رایزنی فرهنگی ایران تلاش خود را برای برگزاری شایسته این جشنواره انجام خواهد داد و زمینه حضور بهترینهای موسیقی مقامی ایران در این رخداد مهم هنری را فراهم خواهد کرد.
محسن پورمحسنی افزود: این جشنواره فرصت مغتنمی است برای هنرمندان و مراکز موسیقی دو کشور تا با آخرین تحولات علمی و تجربی در حوزه هنر موسیقی به ویژه موسیقی مقامی هم آشنا شوند و میتواند زمینهساز آغاز روابط و تبادل بین مراکز موسیقی دو کشور باشد.
به گزارش کسب و کار نیوز، قرار است جمهوری اسلامی ایران در سه سطح صاحبنظران موسیقی مقامی، داوری برنامههای جشنواره و اعزام یک گروه فاخر از هنرمندان کشور در موسیقی مقامی، در این جشنواره شرکت کنند.
سال ۱۳۹۴ نیز استان خراسان شمالی میزبان برگزاری فستیوال بینالمللی موسیقی مقامی با حضور پنج کشور آسیای میانه بود.
کشورهای ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و افغانستان در این جشنواره شرکت و به اجرای برنامه های متنوع موسقایی پرداختند.
اکثر کارشناسان و مسئولان حوزه موسیقی کشورهای مختلف، هدف از برگزاری اینگونه جشنواره ها و فستیوال ها را تقویت ارتباط نسل امروز با موسیقی مقامی، زمینهسازی برای مطرح کردن استانهای مختلف و نواحی آنها در زمینه موسیقی مقامی، جلوگیری از انزوای هنری و تقویت بخش گردشگری آن کشورها عنوان می کنند.
البته همزمان با برگزاری هفته ها و روزهای فرهنگی ایران و ازبکستان در دو کشور نیز اجرای برنامه های موسیقایی محلی، مقامی و سنتی و … نیز همواره در دستور کار این رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری بوده که بعضا با حضور مقامات و شخصیت های فرهنگی و هنری دو کشور برگزار شده است.
** نگاهی به موسیقی مقامی ازبکستان
ششمقام موسیقی سنتی فرارود (بیشتر تاجیکستان و ازبکستان) است. ترانهٔ این موسیقی دربارهٔ عشق عرفانی است. سازهای به کار رفته در این موسیقی عبارت اند از: بربط، دایره، دف و تنبور. ششمقام از مقامهای بزرگ، راست، نوا، دوگاه، سهگاه و عراق تشکیل شده است. یونسکو در سال ۲۰۰۰ میلادی، ششمقام را در فهرست کهنترین سبکهای موسیقی و همچنین سرمایههای غیرمادی به ثبت رساند.
** مقام در موسیقی
مقام یک نوع طبقهبندی موسیقی است که در دورهها مختلف تاریخ از جمله دوران معاصر، برای طبقهبندی موسیقی ایرانی، ترکی، عربی و آذربایجانی به کار میرفتهاست یا میرود.
ماهیت و تقسیمبندی مقامها در طول تاریخ ثابت نبوده، و بین موسیقی ایرانی، ترکی و عربی نیز کاملاً مطابقت ندارد اگر چه اشتراکات زیادی بین آنها وجود دارد.
در معتبرترین متون، تعداد مقامهای اصلی در موسیقی ایرانی ۱۲، در موسیقی ترکی ۱۳، و در موسیقی عربی تا ۱۴عدد ذکر شده است.
تحولاتی که در تئوری موسیقی مناطق مختلف خاورمیانه در سدههای هجدهم تا بیستم میلادی رخ داده، منجر به طبقهبندیهای مختلف برای مقامها، و شکلگیری روشهای مختلفی برای نتنویسی مقامها شده است.
در موسیقی عربی و ترکی این تحولات با بازآرایی مقامها در گروههای جدیدتر همراه بوده، و در موسیقی ایرانی مفهوم مقام با مفهوم دستگاه جایگزین شدهاست.
** ازبکستان در یک نگاه
ازبکستان کشوری در آسیای مرکزی و دارای مرز مشترک با کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، و قزاقستان است. پایتخت این کشور شهر تاشکند است. مساحت خاک ازبکستان ۴۴۷٬۴۰۰ کیلومتر مربع است (پنجاه و ششمین کشور از نظر وسعت) و جمعیت آن در سال ۲۰۱۷ میلادی نزدیک به ۳۳ میلیون نفر برآورد شد. ازبکستان پرجمعیتترین کشور در میان کشورهای آسیای مرکزی است. واحد پول این کشور سوم ازبکستان نام دارد.
زبان رسمی ازبکستان زبان ازبکی است که با خط لاتین نوشته میشود. واژه ازبکستان از دو بخش ازبک و ـستان تشکیل شده که به معنای «سرزمین ازبکها» است. مسلمانان ۷۹ درصد از جمعیت ازبکستان را تشکیل میدهند. ۵ درصد از جمعیت این کشور نیز پیروی مسیحیت ارتدکس روسی میباشند. ۱۶ درصد نیز پیرو دیگر ادیان یا بیدین هستند. نظام حکومتی این کشور سکولار است. زبان روسی همچنان استفاده زیادی در این کشور دارد و رایجترین زبان آموزشی در مدارس این کشور است.
ازبکستان در آسیای مرکزی و در کنار جاده ابریشم، شامل شهرهای باستانی و تاریخی زیادی است و سمرقند، بخارا، خیوه از مهمترین و قدیمیترین شهرها این سرزمین هستند.
منطقه کنونی ازبکستان از مناطق باستانی ایرانیزبان بود که بعدها با کوچ فزاینده ترکتباران زبانهای ترکی در آن رایج شد.
فراهنگ ** ۱۳۵۵ **۱۴۱۸