گروه بازار فناوری اطلاعات
اطلاعات امروز به ارزشمندترین موضوع در دنیای تکنولوژی تبدیل شده است، چراکه غولهای فناوری و افرادی پیدا شدهاند که با فروش اطلاعات خصوصی کاربران درآمدزایی میکنند. متاسفانه اخباری در این رابطه منتشر شده است که بر سر حراج اطلاعات کاربران مزایده گذاشته میشود و شرکتهای خواهان باید مبالغ هنگفتی را برای در اختیار داشتن آن پرداخت کنند. البته جمعآوری داده در اصل عمل خطرناکی محسوب نمیشود. وبسایتها برای بهبود محصولات خود و فروش تبلیغاتی که به سرپا ماندن آنها کمک میکند، نیازمند دادهها هستند. با این حال، در دنیای امروز کاربران باید درباره اینکه چه اطلاعاتی را در اختیار چه کسی قرار میدهند، جوانب احتیاط را رعایت کنند.
بسیاری از رازهای کوچک و بزرگ ما مدتهاست که در جایی از دنیا و در سروری ذخیره شده است. حالا فیسبوک باشد یا گوگل و آمازون و مایکروسافت در نهایت اهمیتی ندارد. دیر یا زود تمام این اطلاعات در اختیار کسی قرار میگیرد که به نفع خودش از آن استفاده خواهد کرد. به عنوان مثال طی چند ماه گذشته فیسبوک دو رسوایی بزرگ به بار آورد؛ اول فروش اطلاعات کاربران به شرکت کمبریجآنالیتیکا و بهاشتراکگذاری پستهای خصوصی کاربران به صورت عمومی.
ادوارد اسنودن، مامور سابق اطلاعاتی آمریکا با انتشار توئیتی به افشاگری درباره نقض حریم خصوصی کاربران از سوی فیسبوک دست زده و میگوید: فیسبوک با فروش اطلاعات خصوصی میلیونها کاربر به کسب درآمد هنگفت از این طریق مبادرت میکند.
به گفته اسنودن، شبکه اجتماعی فیسبوک کاملا تبدیل به یک «شرکت اطلاعاتی» شده است. به اعتقاد این کارمند پیشین سازمانهای اطلاعاتی ایالات متحده، فیسبوک بهواسطه تبادل اطلاعات درآمد هنگفتی دارد. اسنودن در یکی از توئیتهایش مینویسد: «فیسبوک درآمد زیادی از فروش اطلاعات خصوصی میلیونها نفر از اعضای این شبکه اجتماعی دارد و این فروش اطلاعات فراتر از انتظارات و پیشبینیهای شماست.» این واکنش از سوی اسنودن آمریکایی که بسیاری او را قهرمان مبارزه با نقض حریم خصوصی افراد در جهان میدانند پس از جنجالهای مربوط به شرکت کمبریجآنالیتیکا مورد توجه قرار گرفت. این شرکت متهم به استفاده بدون اجازه از اطلاعات خصوصی میلیونها نفر است. این شرکت اطلاعات خصوصی افراد را بدون اجازه آنها در جهت منافع دونالد ترامپ در دوران انتخابات ریاستجمهوری آمریکا استفاده کرده است. یکی از مهمترین منابع اصلی این شرکت، شبکه اجتماعی فیسبوک بوده است. به گفته ادوارد اسنودن، نام شرکتهایی که در گذشته کار جمعآوری اطلاعات خصوصی افراد را بر عهده داشتند «شرکتهای اطلاعاتی» میگذاشتند و امروز فیسبوک در همین مسیر حرکت میکند.
شرکت آمازون زیر ذرهبین کنگره قرار گرفت
سناتورهای ایالات متحده از جف بزوس، مدیرعامل آمازون درخواست کردند تا درباره افشای اطلاعات شخصی کاربران با دستیار صوتی آمازون جوابگو باشد. شکایتهای متعددی درباره دستیار صوتی آمازون مطرح شده است. این شکایتها اغلب بدون پیگیری باقی ماندهاند، اما به نظر میرسد سناتورهای ایالات متحده قصد دارند وضعیت را تغییر دهند.
طی ماههای اخیر قانونگذاران در ایالات متحده علاقه زیادی به سوال پیچ کردن و مچگیری شرکتهای فناوری نشان دادهاند، اما بیشتر تمرکزشان روی فیسبوک و گوگل بود، اما به نظر میرسد نوبتی هم که باشد، نوبت به جف بزوس رسیده که پاسخگو باشد. بر همین اساس نیز سناتورهای ایالات متحده فهرستی بلندبالا از سوالات خود را درباره نگرانیهای امنیتی درباره «آمازون اکو» به جف بزوس، مدیرعامل آمازون ارسال کردهاند. این نامه ازسوی اعضای کمیته قضایی مجلس سنا امضا شده است و بر همین اساس ارزش قضایی و قانونی بالایی دارد. شاید نقطه شروع نگرانیها درباره دستیارهای صوتی آمازون به جایی باز میگردد که یک زن و شوهر ساکن پورتلند اذعان کردند که دستگاه هوشمندشان، اقدام به ضبط مکالمات خصوصی آنان و ارسالش به یکی از مخاطبان سیستمشان کرده است. آمازون پس از این گزارش اعلام کرد علت این ماجرا همزمانی ارسال چند فرمان همزمان بوده و نوعی سوءتفاهم رخ داده است. بنابراین جای نگرانی نیست، اما به نظر میرسد سناتوررها در این زمینه چندان بیاطلاع نیستند، چراکه پرسیدهاند چرا آمازون نمیتواند کلمات را تشخیص دهد و متوجه منظور مخاطب نشود؟ در ضمن سناتورها در فهرست سوالات خود این موضوع را هم مورد پرسش قرار دادهاند که اساسا چرا آمازون اکو بدون هیچ فرمانی قادر به شنود و ضبط مخفیانه مکالمات افراد است؟ موضوع توانایی دسترسی شخص ثالث به اطلاعات آمازون اکو نیز جزو نگرانیهای سناتورهاست. اگرچه سناتورها برای جف بزوس فرصت یا مهلت مشخص پاسخدهی تعیین نکردهاند، اما به هر ترتیب جف بزوس موظف است سوالات پرشمار سناتورها را در اسرع وقت پاسخ دهد.
داشتن رویکرد پدافند غیرعامل در فضای مجازی
الیاس مرادی، کارشناس فناوری اطلاعات
با پیشرفت تکنولوژی و استفاده فراگیر از فناوری و به دنبال آن اینترنت که به یک ویژگی پرطرفدار تبدیل شد، تهدیدهایی نیز در کنار مزایای تکنولوژی کاربران را تهدید کرده و میکند. برای مثال چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فیسبوک اطلاعات میلیونها کاربر را در اختیار شرکتهای مختلف قرار داده و به اصطلاح اطلاعاتفروشی کرده است. همچنین در سالهای گذشته این خبر را شنیدیم که شبکه پیامرسان ویچت اطلاعات کاربران را در اختیار دولتهایشان قرار میدهد و این موضوع در دنیای امروز برای همه آشکار شده است. بدینترتیب چطور میتوان به غولهای فناوری که همواره امنیت اپلیکیشنها و سایتهای خود را تضمین و تبلیغ میکنند، اطمینان کرد؟ در رابطه با افشای اطلاعات کاربران فیسبوک شاهد بودیم که بخش عمدهای از اطلاعات کاربران فروخته شده و موسس آن نیز در دادگاهی محاکمه شده است، اما به نظر نمیرسد این راهحلی مناسب برای این موضوع باشد که در آینده شاهد این قبیل اتفاقات نباشیم. بنابراین تهدیدی که امروز در فضای مجازی و اینترنت کاربران را در تمام جهان تهدید میکند قیمتگذاری روی اطلاعاتشان است.
اینکه برخی از کاربران عقیده دارند که اطلاعات خاصی در اینترنت ندارند و در پیامرسانهایی که فعالیت میکنند اطلاعاتی خاص رد و بدل نمیشود و فقط گروههای خانوادگی و فامیلی ایجاد شده که به عنوان مثال مختص آشپزی و خانهداری است، کاملا اشتباه است. در نتیجه اینکه گاهی بیان میشود دادههای یک کاربر عادی اهمیت خاصی ندارد و بر همین اساس افراد نسبت به در اختیار قرار گرفتن دادههایشان حساسیت خاصی ندارند، به طور آشکار اشتباه است، چراکه آنچه مهم است در کنار هم قرار گرفتن همین دادههای بیاهمیت است نه محتوای تکتک پیامها یا دادههای شخصی یک فرد. بنابراین در عینحالی که داده یک کاربر میتواند اهمیت چندانی نداشته باشد، اما هنگامی که در کنار میلیونها کاربر درگیر قرار گیرد، معنادار بوده و میتواند اطلاعات مهمی را در اختیار تحلیلگران قرار دهد. بنابراین باید به راهحل درست و منطقی در این رابطه دست پیدا کرد و برای آن چارهای اندیشید که نه راه را بر استفاده از تکنولوژی ببندد و نه تهدیدی برای اطلاعات کاربران باشد. ما باید درک کنیم که در یک دنیای جدید و در یک دنیای دیجیتال زندگی میکنیم که در آن اطلاعات یک کالاست و همینطور هم خواهد ماند. پدافند غیرعامل شاید بتواند راهحلی برای این مشکلات باشد. پدافند غیرعامل مجموعهای از اقدامات دفاعی غیرمسلحانه است که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی میشود. بنابراین داشتن رویکرد پدافند غیرعامل در فضای مجازی ضروری است.