سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، فاطمه میرمحمد حسینی مجری طرح، آلودگی‌های گسترده فراورده‌های نفتی در بسیاری از مناطق را امری اجتناب ناپذیر دانست و گفت: به دلیل تنوع و گستردگی کاربردهای نفت گاز و یا گازوئیل، این فراورده نفتی بیشترین سهم را در آلودگی مناطق دارد؛ چرا که به دلیل ماندگاری و عدم امکان خروج مواد آلاینده به ترازهای پایین در ساختگاه‌های چسبنده و ریزدانه، بیشترین مسایل و مشکلات ناشی از آلایندگی در لایه‌های سطحی این نواحی بوجود می‌آید.
وی پاکسازی و رفع این آلودگی را امری دشوار، پرهزینه و بعضا غیرممکن عنوان کرد و ادامه داد: در چنین شرایطی نحوه و میزان اثرات آلودگی بر خواص شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی لایه‌های سطحی همواره دغدغه اصلی و مهم کارشناسان و فعالان این حوزه بوده است، اهمیت این موضوع زمانی بیشتر آشکار می‌شود که بدانیم هر نوع ساخت و ساز و احداث تاسیسات مختلف و یا موجود در این مناطق موجب اعمال طیف وسیعی از انواع بارهای استاتیکی و دینامیکی بر روی زمین خواهد شد.
به گفته این محقق به عنوان مثال سرریز و نشت مخازن گازوئیل بسیاری از موتورها و دیزل‌ها (صنعتی و کشاورزی) درست وارد بستری می‌شود که پی ماشین‌آلات مذکور بر روی آن احداث و نصب شده و قرار است که این پی با استناد به خواص مهندسی و پارامترهای ژئوتکنیکی خاک بستر طراحی شده، در طول سالیان متمادی بارهای استاتیکی و دینامیکی ماشین و موتور منصوبه را به خاک منتقل و مجموعه پی و خاک بستر، عملکرد رضایت بخشی داشته باشند. یکی از مسایل و مشکلات ناشی از آلودگی چنین ساختگاه‌هایی از منظر کاربری‌های مهندسی، می‌تواند رفتار و عملکرد نامناسب ابنیه و تاسیسات واقع بر آنها باشد که ممکن است به دلیل عدم شناخت دقیق و صحیح از خصوصیات ژئوتکنیکی لایه‌های سطحی خاک‌های ریزدانه آلوده بوجود آمده باشد.
حسینی از اجرای طرح تحقیقاتی در این زمینه خبر داد و گفت: برای بررسی این امر پروژه تحقیقاتی با عنوان “مطالعه آزمایشگاهی خواص ژئوتکنیکی خاک‌های ریزدانه آلوده به نفت گاز ( گازوئیل)” در دانشگاه صنعتی امیرکبیر اجرایی شد.
مجری طرح اضافه کرد: در این تحقیق تمامی اهداف مورد نظر چون تعیین خواص ژئوتکنیکی خاک‌های آلوده در شرایط استاتیکی و دینامیکی و ارائه روابط تجربی- تحلیلی و یا معیارهای فنی جهت تعیین پارامترهای فیزیکی– مکانیکی با انجام آزمایش‌های گسترده و تحلیل آنها، دنبال شد.
وی با تاکید بر اینکه در این تحقیق بر روی خواص خاک‌های آلوده در شرایط بارگذاری‌های استاتیکی، مطالعات جامع و کاملی انجام شد، یادآور شد: علاوه بر آن با استفاده از نتایج آزمون‌ها و بهره‌گیری از روش رویه پاسخ (RSM=Response Surface Methodology)، روابط تجربی برای پارامترهای مهم و اساسی خاک مانند حدود اتربرگ، پارامترهای مقاومت برشی (چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی)، شاخص‌های تراکم و مقاومت تک محوری، بر حسب میزان آلاینده و درصد “سیلت” (ماسه بسیار ریز) بدست آمد.
این محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر خاطر نشان کرد: با استناد به این روابط می‌توان تنها با معلوم بودن میزان ماده آلاینده و نوع و ترکیب خاک ریزدانه بدون انجام آزمایش‌های گسترده، به شناخت و تعیین مقادیر این پارامترها رسید که این امر منجر به کاهش وقت و هزینه عملیات عمرانی در این مناطق خواهد شد.
وی اضافه کرد: بر اساس مطالعات ما ملاحظه شد حضور گازوئیل در ساختگاه‌های رسی خالص موجب کاهش ظرفیت باربری بستر (در زیر پی‌های نواری) به میزان ۵۰ درصد خواهد شد و در ساختگاه‌های رسی مختلط که بخشی ریزدانه غیرچسبنده نیز وجود داشته باشد، این کاهش ظرفیت به۶۰ درصد هم می‌رسد.
حسینی با بیان اینکه میزان آلودگی گازوئیل تا ۸ درصد شرایط بحرانی‌تری را برای ایجاد سازه‌ها ایجاد خواهد کرد، اظهار کرد: بر اساس نتایج مطالعات شرایط ساختگاه‌های آلوده به گازوئیل از نظر بهره‌برداری‌های دینامیکی، نسبت به ساختگاه‌های مشابه غیر آلوده، نامناسب‌تر است؛ به این معنی که در زیر سیکل‌های بارگذاری متعدد و مستمر، نشست و تغییر شکل‌های الاستیک و قابل برگشت خاک کاهش و تغییر شکل‌های پلاستیک تجمعی و ماندگار افزایش می‌یابد. در نتیجه سیستم مورد بهره‌برداری زودتر دچار اختلال خواهد شد.
وی به بیان نحوه اجرای این طرح پرداخت و توضیح داد: از آنجا که این تحقیق یک پروژه آزمایشگاهی بود، تحت یک برنامه گسترده آزمایشگاهی و بهره‌گیری از تجهیزات و دستگاه‌های مختلف موجود در آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و دینامیک خاک دانشکده مهندسی عمران دانشگاه امیر کبیر و سایر مراکز، انواع آزمون‌های فیزیکی و مکانیکی در شرایط استاتیکی و دینامیکی بر نمونه‌های خاک‌های ریزدانه انجام گرفت.
حسینی بررسی و شناخت رفتاری جامع از مشخصات ژئوتکنیکی خاک‌های ریزدانه زمانی‌که در معرض آلودگی قرار می‌گیرند را از دیگر بخش‌های این پژوهش عنوان کرد و ادامه داد: نتایج بدست آمده هم در حوزه شناخت ویژگی‌های رفتاری این قبیل ساختگاه‌ها در شرایط بارهای دینامیکی به عنوان شاخه‌ای از ژئوتکنیک زیست محیطی و هم درحوزه کاربری‌های مهندسی ساختگاه‌های آلوده قابل استفاده خواهد بود.
وی انتشار سه مقاله در مجلات ISI داخلی و خارجی را از دیگر دستاوردهای این تحقیق ذکر و اظهار کرد: این مقالات به معرفی نحوه تغییر خواص ژئوتکنیکی خاک‌های آلوده به گازوئیل، روابط و معادلات تجربی جهت تعیین پارامترهای مهندسی خاک‌های ریزدانه آلوده به گازوئیل بدون نیاز به انجام آزمون‌های آزمایشگاهی و نحوه و میزان تغییر خواص الاستوپلاستیک این خاک‌ها در شرایط مواجهه با بارگذاری‌های سیکلی می‌پردازند.
این طرح از سوی فاطمه میرمحمد حسینی و با راهنمایی دکتر تقی عبادی و دکتر ابوالفضل اسلامی از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اجرایی شده است.
انتهای پیام
