التهاب بازار با نقدینگی سرگردان

ثمانه نادری 

به گزارش کسب و کار نیوز،  به همین دلیل این مساله طی ماه‌های اخیر به‌شدت بازارهای سکه، طلا، مسکن و خودرو را به هم ریخته است و به نظر می‌آید سکوت دولت و مسئولان در این خصوص توجیهی جز ناتوانی و سهل‌انگاری نخواهد داشت.
به اعتقاد کارشناسان، بلوکه کردن نقدینگی و کاهش سرعت نقدشوندگی آن با هدایت آن به سمت تولید و سپرده‌های بلندمدت یکی از راه‌های مدیریت این نقدینگی به شمار می‌رود که البته در شرایط فعلی کار سختی به نظر می‌آید.
طبق بررسی‌های موجود، حجم بزرگی از این نقدینگی مربوط به کسانی می‌شود که با روابط رانتی از بانک‌ها تسهیلات کلان گرفته‌اند بدون آنکه در قبال به‌کارگیری آن در بخش‌های تولیدی مسئول باشند.
به همین دلیل این حجم کلان از نقدینگی به دنبال دستیابی به سود بیشتر به صورت سفته‌بازی وارد بازار می‌شود و هر آن یک بازار را آشفته می‌سازد. این دسته از افراد که از آنان به عنوان سفته‌بازی و سودجویان یاد می‌شود زمام بسیاری از بازارها از جمله خودرو و سکه را طی مدت اخیر به دست گرفته‌اند. کما اینکه علت گرانی این بازارها نیز فرصت‌طلبی این دسته ذکر می‌شود.
رشد بی‌رویه نقدینگی باعث رشد سریع تقاضا برای کالاها و خدمات شده و چون در کوتاه‌مدت عرضه کالا و خدمات محدود است این امر منجر به ایجاد تورم در اقتصاد می‌شود که در روزهای اخیر نیز یکی از مهم‌ترین علل گرانی کالا‌ها همین بوده است.
براساس بررسی‌های علمی، منطقی‌ترین راه کنترل نقدینگی هدایت آن به بخش‌های مولد است وگرنه باید منتظر عواقب حاصل از سرگردانی آن در بازارهای مختلف بود. به گفته کارشناسان، از آنجایی که مکانیزم جذب نقدینگی به تولید در کشور‌های توسعه‌یافته وجود دارد، حجم مازاد نقدینگی صرف فعالیت‌های سرمایه‌گذاری می‌شود و اگر در داخل کشور این فرصت به وجود نیاید نقدینگی برای تولید به خارج از کشور و مناطق مورد نیاز هدایت می‌شود. برخی از کارشناسان نیز تاسیس بانک‌های سرمایه‌گذاری را یکی از راهکارهای جذب نقدینگی سرگردان می‌دانند.
نقدینگی در دست افراد خاص
بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه دولت باید شرایط نظام بانکی و نحوه تسهیلات‌دهی را اصلاح کند، می‌گوید: عدم موفقیت بانک‌ها در اعطای تسهیلات به تولید و هدایت آن به مسیر واقعی باعث سرگردانی نقدینگی و رسیدن آن به دست کسانی شد که تنها به دنبال منافع شخصی خود بودند. این افراد که بعضا جزو افراد بانفوذ در دولت‌ها بودند به مرور از قدرت خود برای به دست گرفتن بازارهای مختلف مثل سکه، ارز و… استفاده کردند. در شرایط کنونی دولت می‌تواند با ایجاد شفافیت بیشتر در بازار و همچنین افزایش نرخ سود بانکی تا حدودی به وضعیت فعلی سروسامان دهد. البته راه‌حل‌هایی مثل نظارت قوی‌تر بر بازار و همچنین کاهش هزینه‌های جاری و جلوگیری از فعالیت دلال‌های بزرگ که شناسایی آنها برای دولت البته کار سختی نیست نیز جزو دیگر اقداماتی است که دولت می‌تواند برای ساماندهی بازارها از آن بهره بگیرد.
از آنجایی که این نقدینگی عمدتا مربوط به خواص است و آنها هستند که قدرت خرید حجمی سکه، خودرو و مسکن را دارند، باید نسبت به شفاف شدن فعالیت این افراد و عملکرد آنها واقف شد.