ثمانه نادری
قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۷۳ هزار تومان افزایش به ۲ میلیون و ۴۰۶ هزار تومان رسید. طبق بررسیهای موجود دلایلی از جمله سرکوب دستوری نرخ ارز و هجوم نقدینگی سرگردان عامل گرانی سکه بوده است، در حالی که در بازارهایی مثل مسکن و خودرو نیز حباب قیمتی به دلیل هجوم این نقدینگی مشاهده میشود.
براساس آنچه گفته شده است، صندوقهای سرمایهگذاری طلا، هدایت درست نقدینگی سرگردان، افزایش نرخ ارز و همچنین سازوکار بهینه در کنترل قیمتها در این بازار میتواند تا حدودی میزان تقاضا را مهار سازد. با این حال برخی نیز اعتقاد دارند رفتارهای دستوری در قبال بازارهایی مثل سکه سرنوشت بازار ارز را تکرار خواهد کرد و دولت باید از هرگونه برخوردی که جریان معاملات در بازار سکه را به انحراف بکشاند، بپرهیزد. درست مثل سیاست پیشفروش سکه که به گفته آنها، سود آن نه در جیب مشتریان سکه، بلکه در جیب دلالان رفت.
در روزهای اخیر و با وجود تعطیلات رسمی هفته گذشته در کشور، شاهد افزایش قیمت طلا و ارز در بازار آزاد بودیم. البته سیر صعودی قیمت طلا بعد از تعطیلات شدت گرفت و دیروز موجب ثبت رکورد ۲ میلیون و ۴۰۶ هزار تومانی برای سکه تمام بهار آزادی طرح جدید شد.
اما رشد ۳۰۰ هزار تومانی قیمت سکه طی دو هفته آن هم درحالی که قیمت دلار در بازار آزاد در محدوده ۶۵۰۰ تومان درجا میزند و طلای جهانی هم افت داشته، میتواند دلایل روانی دیگری داشته باشد.
یکی از دلایل افزایش چشمگیر نرخ طلا و سکه در هفتههای اخیر، کوچ سرمایههای سرگردان به این بازارهاست؛ چراکه با نجومی شدن قیمتها در بازارهای مسکن و خودروهای لوکس بسیاری از دارندگان سرمایه، ترجیح دادهاند سرمایههای خود را در طلا به کار گیرند تا سود بیشتری عایدشان شود.
سرمایهگذاری در بازار سکه بعد از آن رونق گرفت که دولت و بانک مرکزی خرید و فروش دلار در بازار آزاد را قاچاق اعلام کرده و با خریداران و فروشندگان در این بازار برخوردهای انتظامی صورت گرفت. البته نباید از نقش معاملهگران بازار آتی سکه در افزایش قیمتهای اخیر سکه غافل شد، چراکه فعالان این بخش نیز هر روز با حضور پررنگ در سمت خرید موجب افزایش قیمتها در بازار نقدی میشوند. دیروز در بازار سبزه میدان سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با قیمت ۲ میلیون و ۴۰۶ هزار تومان و طرح قدیم با قیمت ۲ میلیون و ۲۳۰ هزار تومان خرید و فروش شد. نیمسکه نیز با افزایش قیمت به نرخ یک میلیون و ۱۶۵ هزار تومان، ربع سکه به نرخ ۶۶۵ هزار تومان و سکه گرمی به نرخ ۳۸۰ هزار تومان رسید.
هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار داخلی ۲۰۲ هزار تومان و هر اونس طلا در بازار جهانی ۱۲۹۹٫۴ دلار قیمتگذاری شده است.
کنترل قیمتی سکه با اهرمهای قویتر
حسن مرادی، کارشناس اقتصادی در این خصوص با تاکید بر اینکه برخی از سودجویان در پی یافتن فرصتی برای استفاده از بازار به نفع خود هستند، میگوید: افرادی در بازار به طور شناور مشغول تجارت هستند و اینها مدام جهت سودیابی خود را با فراهم شدن فرصت از یک کالا به کالای دیگر عوض میکنند. به همین دلیل با توجه به اینکه نرخ دلار تثبیت شده و دولت خرید و فروش آن را بهشدت کنترل میکند و دیگر فروش آزاد ارز وجههای ندارد، فشار تقاضایی که برای ارز وجود دارد، به سکه وارد میشود و البته باید تاکید کرد این افزایش قیمت نمیتواند پایدار باشد.
وی درباره راهکاری که برای کنترل افزایش قیمت سکه وجود دارد، نیز میافزاید: در یک مرحله که قیمت سکه بالا رفت، دولت با تزریق سکه قیمت آن را کنترل کرد که البته این اهرم به تنهایی کافی نبود و دولت میتواند از اهرمهای قویتری برای مهار التهابات این بازار بهره بگیرد. برای مثال اعتمادسازی بین مردم برای ورود به صندوقهای سرمایهگذاری و فرهنگسازی در این باب تا حدودی میتواند حباب سکه را کمتر کند. با این حساب باید دانست که تا زمانی که این نقدینگی سرگردان است و دولت راهی برای هدایت آن ندارد، التهاب در بازارهای موازی امری بدیهی خواهد بود.
تداوم قیمت صعودی سکه در شرایط تحریمی
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی
قیمت سکه و دلار به دو مورد بستگی دارد؛ یکی شرایط اقتصادی کشور و دوم بحثهای روانی که اگر بحثهای روانی را کنار بگذاریم، شرایط بیثبات اقتصادی عامل مهمی برای افزایش قیمت است. طی سالهای اخیر حجم نقدینگی کشور از ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان بالاتر رفته، در حالی که حجم سکههای طلا ثابت بوده و همچنین رشد ثابتی داشته است. اگرچه دولت با تزریق و پیشفروش سکه سعی در کنترل افزایش قیمت سکه داشت، اما تا زمانی که نقدینگی در بازار است و نرخ ارز تثبیت شده، باید انتظار داشت این نقدینگی به سمت طلا، مسکن و بازار خودرو حرکت کند، اما پس از این باید ببینیم سیاستهای دولت در موضوع نرخ سکه چه خواهد بود. به نظر میرسد در شرایط تحریمی، این سیر صعودی تداوم پیدا کند، اما در صورتی که دولت از سیاستهای کنترلگرایانه مثل سیاست سرکوب ارز برای سکه استفاده نکند، به نظر میرسد شرایط بهتری در بازار رقم بخورد. سکه به عنوان سمبل نرخ ارز شناخته میشود. از آنجایی که قیمت ارزهای خارجی بالا رفته، افزایش این نرخ در داخل محتمل بوده است، اما باید گفت نرخ ارز در حال حاضر در بازار بالای ۶ هزار تومان است و طبیعی است که بخشی از نقدینگی سرگردان با سرکوب دستوری ارز به این سو هدایت شود.