سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
به گزارش کسب و کار نیوز، بحث گستردگی آسیب‌های اجتماعی و فراگیر شدن آن در جامعه امری اجتناب‌ناپذیر برای همگان است و هیچ جامعه‌ای وجود ندارد که از گزند آسیب‌های اجتماعی مصون باشد، اما میزان شیوع و روند افزایش این آسیب‌ها به ویژه آسیب‌های اجتماعی نوپدید در جوامع است که نحوه برخورد و مقابله با آن‌ها را مهم و قابل تامل می‌کند. تجربه ثابت کرده است که دولت به تنهایی توان مقابله با آسیب‌های اجتماعی را ندارد و لذا نقش مشارکت مردمی و به ویژه سمن‌ها در این زمینه اهمیت دارد.
مردمی کردن مقابله با آسیب‌های اجتماعی و تقویت نقش سمن‌ها در این زمینه، بررسی رویکرد امنیتی و سلبی نسبت به مقابله با آسیب‌های اجتماعی و تقویت بنیان خانواده از جمله مباحث مطرح شده در این میزگرد است که مشروح آن را در ذیل می‌آید.
سلیم کریمی، دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان با اعلام اینکه سال‌هاست که امر مبارزه با موادمخدر و آسیب‌های اجتماعی مطرح است، اظهار کرد: طی سال‌های اخیر در بحث مبارزه با موادمخدر کشورهای دنیا از حالت مقابله سخت و فیزیکی خارج و فعالیت‌های جایگزین و پیشگیرانه را در پیش گرفته‌اند.
وی با اشاره به اینکه طی یک دهه اخیر بحث پیشگیری اولویت اصلی و پس از آن درمان و مقابله در دستور کار قرار گرفته است، افزود: امسال ۵۰ درصد اولویت‌ها به پیشگیری اختصاص یافته است.
«مردم» اصلِ اصلی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هستند
دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان با بیان اینکه اولویت نخست مبارزه با آسیب‌های اجتماعی، تلاش در راستای اجتماعی‌شدن و حضور مردم در عرصه پیشگیری است، گفت: «مردم» اصلِ اصلی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هستند.
وی با تأکید بر نقش کلیدی مردم در مقوله اجتماعی شدن، گفت: در صورت عدم مشارکت مردم، این طرح با شکست مواجه می‌شود.
کریمی با تأکید بر اینکه از زمانی که حضور مردم در بحث آسیب‌های اجتماعی کمتر شد، گستره این آسیب‌ها وسیع‌تر شده است، ادامه داد: براساس نظر کارشناسان حوزه آسیب‌شناسی، باید تلاش کرد که مبارزه با آسیب‌های اجتماعی را به کالبد جامعه کشاند.
دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان در ادامه با تأکید بر اینکه مردم مسئولیت خود را در قبال این معضل اجتماعی انجام دهند، خاطرنشان کرد: علاوه بر جامعه که شامل مراکز آموزش و پرورش می‌شود، خانواده‌ها نقش کلیدی را در اجتماعی کردن افراد عهده‌دار هستند.
وی با ابراز تأسف از اینکه این نقش‌آفرینی طی سال‌های اخیر کم‌رنگ شده است، بهترین نمونه موفق در زمینه اجتماعی کردن افراد در کانون خانواده را کشور ژاپن دانست و ادامه داد: در کشور ژاپن مسئولان از اجتماعی شدن مردم در راستای توسعه کشورشان بهره می‌گیرند.
کریمی، بهترین نمود داخلی اجتماعی‌شدن را در بازه زمانی پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ هشت ساله دفاع مقدس دانست و اظهار کرد: همت جمعی در این مقطع از تاریخ منجر به خلق حماسه شد.
وی با تأسی به این دستاورد موفق اعلام کرد: باید در مقوله آسیب‌های اجتماعی نیز با همت جمعی و کُنش اجتماعی ورود کرد.
دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان گریزی به این نکته که در فرهنگ ما تعهد به مسئولیت اجتماعی تعریف شده است، اما در عمل بسیاری از افراد به بهانه‌های مختلف از این امر غفلت می‌کنند زد و گفت: می‌طلبد تا با تمرکز بر حوزه‌های مختلف در راستای کاهش آسیب اجتماعی تلاش کرد.
وی یکی از این حوزه‌های کلیدی را «خانواده» دانست و افزود: خانواده به عنوان کوچک‌ترین و مهم‌ترین جزء جامعه می‌تواند در پرورش شخصیت فرد نقش‌آفرین باشد.
رویکرد سلبی، پاسخگوی مقابله با آسیب‌های اجتماعی نیست
کریمی با ذکر این نکته که پلیس در بحث مبارزه با پیشگیری از وقوع جرم به صورت فیزیکی و سلبی، تنها توانسته ۲۰ درصد موفق عمل کند، گفت: با تأسی به سخنان مقام معظم رهبری به خوبی مبرهن است که ما در حوزه مبارزه با آسیب‌های اجتماعی ۲۰ سال عقب هستیم و این امر بدان دلیل است که در حال حاضر امر پیشگیری مقابله‌ای بوده و این مقابله در جامعه پاسخگو نبوده است.
وی با تأکید بر اینکه گاهی برخوردهای قهرآمیز نتیجه عکس داده و تأثیرگذاری لازم را نخواهد داشت، بیان کرد: با برخوردهای قهرآمیز «واماندگی اجتماعی» بروز خواهد کرد و این واماندگی اجتماعی منجر به بی‌تفاوتی اجتماعی می‌شود که متأسفانه زمانی که این اتفاق افتاد دیگر نمی‌توان اقدام شایان توجهی را در خصوص پیشگیری لحاظ کرد.
کریمی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه امروزه در بحث اجتماعی‌کردن آسیب‌های اجتماعی «مبنا» از میان رفته و تنها تمرکز بر برخورد فیزیکی معطوف است، گفت: برخورد فیزیکی کمترین نتیجه مطلوب را دارد، به عنوان مثال در مقوله مصرف شیشه زمانی که برخورد فیزیکی و قهرآمیز آغاز شد، مافیای شیشه فرصت را غنیمت شمرده و بازار را در دست گرفت و استراتیژی خود را بر مبنای کسب سود تنظیم کرد.
مشارکت سمن‌ها، مردمی‌ترین راه اجتماعی کردن آسیب‌های اجتماعی است
دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان با اشاره به اینکه کارکردن با مردم باید برای مردم و به وسیله مردم صورت پذیرد، تصریح کرد: مشارکت سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد یکی از بهترین و مردمی‌ترین راه‌های اجتماعی کردن مقابله آسیب‌های اجتماعی است.
وی با اشاره به اینکه با تقویت تشکل‌های مردم‌نهاد و سمن‌ها و حضور قشرهای تأثیرگذار از جمله معلمان، علما، هیأت‌های مذهبی، گروه‌های ورزشی، شخصیت‌های کاریزما و والدین در این نهادها، می‌توان زمینه اجتماعی شدن جرایم را فراهم کرد، ادامه داد: این نهادها و اهرم‌های تأثیرگذار باید هم‌سو با یک هدف اقدام کنند تا بتوان نتیجه مطلوب را کسب کرد.
کریمی با تأکید بر اینکه آسیب‌های نوپایی در حال شکل‌گیری است که در حال حاضر در مقدمه آن قرار گرفته‌ایم، گفت: در این راستا باید اقدامات پیشگیرانه با طرح‌های پژوهشی از بدو تولد آسیب‌های اجتماعی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه برای رفع آسیب‌های اجتماعی ابتدا باید آگاه‌سازی کرد و مردم هم به صورت خودجوش مبارزه با آسیب‌های اجتماعی را معتقدانه و دلسوزانه دنبال کنند، گفت: پاسخگو بودن و مسئولیت‌پذیری در مقابل «آموزش» و «پرورش» باید در اولویت قرار گیرد.
دبیر شواری هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان کردستان با اشاره به اینکه در نوع نگرش و آموزش‌های پیشگیرانه باید محتواهای تدریس از پیش‌دبستانی بازبینی شود، تصریح کرد: این امر باید با تمرکز بر مسئولیت‌پذیری، تمرین اجتماعی‌بودن و تقویت سؤال پرسیدن در کودکان آغاز و پیگیری شود.
مهارت فرزند پروری جایگزین نصیحت درمانی شود
وی با تأکید براینکه هم اکنون دیگر نصحیت درمانی پاسخگو نیست، خاطرنشان کرد: فرزندپروری مهارتی است که باید در والدین احیا شود و والدین اساس بخش و کانون‌بخشی خانواده را تقویت کنند تا بتوان کودکان را به عنوان پایه و کانون اجتماع تربیت کرد.
کریمی معتقد است که آموزش و پرورش توانمند می‌تواند جامعه را متحول کند و فرقی هم نمی‌کند که این آموزش و پرورش رسمی باشد یا غیر رسمی و می گوید: باید تمام پتانسیل‌ها سنجش شود و خیرین، معتمدین، متنفذین، سمن‌ها، شورای محلات و … در کنار والدین تأثیرگذار باشند و جامعه به عنوان یک سیستم تمامی نیروها را بکار گیرد.
وی در پایان با بیان اینکه مدیریت در بحث نوپدید باید مدیریت تهاجمی و پیشگیرانه با اولویت بخشی به برنامه‌های پیشگیرانه متمرکز بر خانواده انجام گیرد، یادآور شد: هر کس به سهم خود در پیشگیری مهم است و در مقوله پیشگیری و مبارزه به دلیل اینکه یک امر سیستمی است نیازمند درگیر کردن تمام حلقه‌های جامعه بوده که باید در این راستا مردم نقش خود را بشناسند و خود را تأثیرگذار ببینند تا بتوانند سیستمی عمل کرده و پویا وارد عرصه مبارزه با آسیب‌های اجتماعی شوند.
رضا اعظمی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان، با اشاره به اینکه در مباحث قضایی صحبت از جرم‌انگاری و جرم وجود دارد، گفت: آسیب زمانی که به حد بالا و میزانی برسد که قابلیت جرم‌انگاری را داشته باشد، قانونگذار از آن تحت عنوان جرم یاد می‌کند و برای آن مجازاتی را در نظر می‌گیرد.
وی افزود: در راستای کاهش جرایم باید به بحث آسیب‌ها بپردازیم تا بتوان سرمنشأ جرم را کاهش داد و یا آن را متوقف کرد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان، با تأکید بر اینکه بر اساس اصل ۱۵۶ قانون اساسی هیئت پیشگیری از وقوع جرم وظیفه قوه قضائیه است که توسط آن باید به طریق اولی پیشگیری از آسیب‌ها پیگیری شود، گفت: در ابتدای این رسالت شاهد هستیم که اجرایی شدن پیشگیری به صورت سلیقه‌ای برگزار شد.
وی تصریح کرد: به همین خاطر در سال ۱۳۹۴ شورای قانون پیشگیری از وقوع جرم توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب و مصوب شد که سران سه قوه درگیر مباحث و مسائل پیشگیری، کاهش آسیب‌ها و مبارزه با جرم شوند.
اعظمی با اعلام اینکه پیشگیری از جرم به پیشگیری از آسیب‌ها باز می‌گردد، گفت: در امر پیشگیری تأکید بر اجتماعی شدن است و این امر با حمایت از نهادها و سمن‌هایی عملی خواهد شد که در راستای کاهش آسیب‌ها در حال فعالیت هستند.
وی با تأکید بر اینکه کاری که مردمی باشد، موفقیت بیشتری را به دنبال خواهد داشت، ادامه داد: جزیره‌ای پرداختن به آسیب‌ها منجر به کاهش آسیب‌ها می‌شود و یک راه‌حل بسیار مناسب است که به وسیله آن می‌توان آسیب‌های هر منطقه را شناسایی و مرتفع ساخت.
به اعتقاد وی هر چند هماهنگی تمام نهادها و ارگان‌ها می‌تواند حامی خوبی برای اجرای این طرح باشد، اما در راستای اجتماعی‌کردن آسیب‌ها، بهترین نگاه این است که مبارزه را به سمت و سوی مردم سوق داد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان، با اشاره به اینکه خانواده بهترین جایگاه را برای اجتماعی کردن فرد داراست، تصریح کرد: اجتماع و مردم باید نسبت به کاهش آسیب‌های اجتماعی احساس مسئولیت داشته و ورود پیدا کنند.
شناسایی راه‌های جذب مشارکت مردمی باید بومی و اجرایی باشد
وی با بیان اینکه در ماده پنج بند سه قانون پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی اعلام شده است که بحث حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد یکی از وظایف دبیرخانه پیشگیری، شناسایی راه‌های جذب مشارکت مردم و حمایت از سازمان‌های مردم نهاد در امر پیشگیری از وقوع جرم در چارچوب قوانین و مقررات و مصوبات شورا پذیرفته شده است، گفت: شناسایی راه‌های جذب مشارکت باید یک شناسایی بومی و اجرایی باشد و بر اساس پژوهش و تحقیق علمی صورت پذیرد تا بتوان نتایج مثبت را اتخاذ کرد.
اعظمی با تأکید بر اینکه در بحث حمایت قانونگذار از نهادهای مردمی، به صراحت اعلام شده که حمایت در امر پیشگیری از آسیب‌ها و جرایم، سلیقه‌ای نبوده بلکه یک تکلیف قانونی است، گفت: حمایت علاوه بر نقش مالی باید حمایت معنوی، فرهنگی و فکری نیز باشد تا بتوان با جذب مشارکت به صورت قانونمند علاوه بر شفاف‌سازی، زمینه سلبی نبودن رویکرد پیشگیری را نیز دنبال کرد.
وی با تأکید بر اینکه قانونگذار به صراحت «پیشگیری» را به «برخورد فیزیکی» ارجحیت داده است، بیان کرد: پیشگیری در برخی موارد باید برخوردی و قضایی باشد تا بتواند به عنوان اهرمی اجرایی و یکی از وسایل و ابزار پیشگیری عمل کند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان، تحقق این امر را اولویت آخر پس از تمامی موارد تنبیهی و آموزشی در حوزه پیشگیری دانست و گفت: دیدگاه باید مثبت و کاربردی باشد و تمام آسیب‌ها را تحت پوشش قرار دهد.
رشد مباحث پیشگیری از آسیب‌های نوپا همزمان با پیشرفت تکنولوژی باشد
وی با هشدار مبنی بر دقت در برخورد نسبت به آسیب‌ها به ویژه آسیب‌های نوپا که در مقدمه آن پیامد و آسیب‌های آن مشخص نیست، گفت: باید حساسیت خاصی را لحاظ کرد، چرا که اگر همزمان با پیشرفت تکنولوژی مباحث پیشگیری از آسیب‌های نوپا رشد نکند نمی‌توان انتظار موفقیت را داشت.
اعظمی دلیل این امر را اینگونه بیان کرد: زمانی که آسیب به بلوغ خود برسد مقابله با آن هزینه‌های زیادی را به جامعه تحمیل خواهد کرد.
وی در پاسخ به اینکه آیا برخورد فیزیکی الزامی است؟ گفت: در برخی موارد که متخلف به هشدارها و آموزش‌ها توجه نمی‌کند، اقدامات و برخوردهای فیزیکی و جریمه‌ای لازم اجرا است چرا که این اقدامات بر اساس قانون صورت می‌گیرند و جوانب آن به خوبی سنجیده شده است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان کردستان، با اعلام اینکه در بحث پیشگیری قوانین، طرح و آیین نامه های زیادی تعریف شده است، ادامه داد: هر چند قبل از پیشگیری باید دلایل شکل‌گیری آسیب را شناسایی کرد و آموزش‌های لازم در این خصوص را ارائه داد اما با تمامی این اوصاف، در بحث پیشگیری خلأی که فقدان آن به شدت احساس می‌شود، نبود اشخاص دلسوز و پای کار، مدیران و مهندسین اجرایی است.
پرداختن به بحث نقش خانواده مهم‌ترین موضوع در امر پیشگیری است
وی پرداختن به بحث نقش خانواده را مهم‌ترین موضوع در امر پیشگیری دانست و اظهار کرد: شروع حرکت افراد در بطن خانواده است به همین خاطر نباید از خانواده غفلت کرد.
اعظمی گریزی به اهمیت جایگاه خانواده در مباحث دینی زد و یادآور شد: اگر نقش نهاد خانواده را پررنگ کنیم قطعاً در مبارزه با این مباحث و آسیب‌ها موفق می‌شویم چرا که خانواده سرمنشأ اجتماع و نقطه شروع حرکت اجتماع، آینده آن و انسانهاست.
نخستین گام در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی، پذیرش بدون واهمه واقعیتی به نام آسیب اجتماعی است
محسن شجاعی معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان، با اشاره به اینکه هیچ جامعه‌ای وجود ندارد که مقوله آسیب‌های اجتماعی در آن وجود نداشته باشد، گفت: راه‌حل رفع این مشکل جایگزینی مداخلات اجتماعی است.
وی افزود: نخستین گام در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی، پذیرش واقعیتی به نام آسیب اجتماعی در جامعه آن هم بدون ترس و هراس از مطرح کردن این آسیب‌ها است.
مداخلات اجتماعی جایگزین مداخلات انتظامی و قضایی شود
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان، با تأکید بر اینکه تا زمانی که ما پذیرش واقعیت را نداشته باشیم، ساز و کار مبارزه و مداخله با آسیب‌های اجتماعی به درستی فراهم نمی شود، گفت: نکته مهم این است که باید مداخلات به سمت جایگزینی مداخلات اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضایی سوق داده شود.
وی با ذکر اینکه این واقعیت را باید پذیرفت که آسیب‌های اجتماعی هرگز به صورت کامل از بین نرفته و نخواهد رفت، تصریح کرد: باید به فکر جایگزین کردن مداخلات اجتماعی باشیم که این مداخلات شامل کشاندن فعالیت‌های نهادهای دولتی و مسئولان و کارشناسان به بطن اجتماع و حضور در فضاهایی با آسیب‌پذیری و آسیب‌خیزی بالاتر است.
شجاعی دیگر مقوله تأثیرگذار در این حوزه را همگام ساختن مردم و مشارکت افراد حاضر در فضاهای آسیب‌زا و آسیب‌خیز دانست و گفت: مشارکت اجتماعی یعنی کاری که به واسطه مردم و برای مردم انجام شود.
نبود اعتمادسازی، عامل اصلی پایین بودن مسئولیت‌پذیری اجتماعی است
وی با تأکید بر اینکه مسئولیت‌پذیری اجتماعی پایین است، دلیل این اتفاق را توفیق نیافتن در اعتمادسازی دانست و ادامه داد: نهادهای غیردولتی مأمن و متخصص می‌توانند در این حوزه ورود کنند، اما نباید از خاطر دور داشت که این حضور نیازمند افرادی است که علاوه بر در دسترس بودن، متخصص و دارای سابقه کاری در این حوزه باشند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی کردستان، با اعلام اینکه با تمرکز بر این هدف پایگاه‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای با حضور متخصصان برپا شده است، گفت: خوشبختانه تیم راهبردی با شاکله معتمدین محلی مشکلات محلات را شناسایی و اقدامات اساسی را لحاظ می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه کارکرد اصلی نهادهای مستقر در مناطق حاشیه‌ای به پای کار کشاندن نهادهای دولتی است، اظهار کرد: افراد توانمند با اهداف روشن و تعریف شده، رسالت رسیدگی به این مشکلات را عهده‌دار شده‌اند.
شجاعی با اشاره به اینکه آسیب‌های اجتماعی در کردستان عوارض و تبعات متفاوتی دارند، خاطرنشان کرد: چند آسیب به عنوان آسیب‌های اولویت‌دار که مداخلات در آنان الزامی است، وجود دارد که اولویت‌های اصلی در حوزه مبارزه با آسیب‌های اجتماعی هستند.
وی تصریح کرد: در بحث مداخله با این آسیب‌های اولویت دار، آموزش و آموزش درست به عنوان اولویت اجتماعی شدن مطرح است.
وی با بیان اینکه طلاق، حاشیه‌نشینی و اعتیاد بیشترین نمود و بسامد را در جامعه کنونی به خود اختصاص داده‌اند، یادآور شد: رفع و کاستن تبعات این آسیب‌ها نیازمند تمرکز و توجه بیشتری است چرا که هر چقدر دیرتر به این مقوله پرداخته و پرورش کودکان مورد غفلت واقع شود، کودکان، به صورت افرادی که اجتماع و زندگی اجتماعی اهمیتی برای آنان ندارد، تربیت می‌شوند.
انتهای پیام
