شایلی قرایی
از زمان ارائه تعرفههای غیرحجمی برای اینترنت ثابت، مساله مشترکانی که خواستار سرعت بالا و حجم پایینتر بودند، مطرح شد؛ موضوعی که با اعتراض کاربران کممصرف که مجبور بودند هزینه مصرف منصفانه را بپردازند، مواجه و موجب شد وعدههایی برای ارائه تعرفههایی مناسب حال آنان داده شود. موضوع جایگزینی اینترنت نامحدود یا غیرحجمی در آخرین روزهای دولت یازدهم مطرح شد، اما با ارائه تعرفههایی که انتقاد شدید کاربران را به همراه داشت، تکمیل آن به وزیر جوان ارتباطات محول شد. با وجود این، اگرچه تعرفههای قبلی با واکنشهای شدیدی همراه بود، اما یک نقطهقوت داشت و آن هم در نظر گرفتن ردیف جداگانهای برای کممصرفها بود؛ موضوعی که در تعرفههای جدید ارائهشده به آن توجه نشده بود.
تعرفههای جدید نه تعرفههایی تماما نامحدود، بلکه مبتنی بر سیاست مصرف منصفانه (Fair Usage Policy) هستند. همان زمان هم این موضوع مطرح شد که شاید این تعرفهها برای کاربری که در طول ماه مصرف اینترنت بالایی دارد، منصفانه باشد، همانطور که یک کاربر گفته بود: «تقریبا به نفع من است که اینترنت زیاد مصرف میکنم. من الان ۴ مگ را دارم دو ماهی ۳۰۰ هزار تومان میدهم» اما کاربر دیگری معتقد بود: «تکلیف کسانی که به حجم کم دانلود، ولی سرعت بالا نیاز دارند چه میشود؟ این نرخها بسیار گران است و قطعا استقبال نخواهد شد.»
فکری هم به حال کممصرفها کنید
ارائه تعرفههای غیرحجمی به جای نامحدود، نارضایتی کاربران را به همراه داشت، اما جهرمی همان زمان اظهار کرد: «اطمینان داشته باشید که حتی با وجود مفهوم مصرف منصفانه بیش از ۸۰ درصد کاربران دیگر نیازی به خرید حجم یا پرداخت هزینه اضافه نخواهند داشت.» بنابراین در شرایطی که خود وزیر ارتباطات هم اذعان داشت حدود ۷۰ درصد کاربران، مصرف ۷ تا ۱۰ گیگابایتی را در ماه تجربه میکنند، ظاهرا به کاربران کممصرف بیتوجهی شده بود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اما در واکنش به این موضوع، درباره اینترنت پرسرعت برای مشترکان کممصرف، توضیح داد: دستهای از مشترکان نیاز به سرعت بالا دارند، در حالی که حجم مصرفی آنها بالا نیست. برای این دسته از مشترکان هرچند امکان استفاده از سرویسهای موبایل وجود دارد، اما شرکتهای ارائهکننده خدمات ثابت برای حفظ این مشترکان، ارائه بستههای رقابتی برای این گروه را آغاز کردهاند. راهکارهایی چون بسته ازدیاد سرعت و غیره.
البته جهرمی بار دیگر نیز با اشاره به شرایط ارائه اینترنت ثابت برای مشترکان کممصرف، اظهار کرده بود: در تعرفه جدید، مشترکان کممصرف که پهنای باند بالا نیاز دارند، فاقد انتخاب مناسب هستند. برای رضایت این دسته از کاربران، پیشنهادهایی در حال بررسی است که تلاش میکنیم تا فروردین ماه به نتیجه نهایی برسد.
وعدههایی که به مشترکان کممصرف داده شده، اجرایی نشد
الیاس پورمختار، کارشناس فناوری اطلاعات
از زمانی که قرار شد اینترنت از حالت حجمی خارج شود و تمام کاربران در کشور بتوانند از اینترنت نامحدود استفاده کنند، هنوز مشترکان کممصرف در بلاتکلیفی به سر میبرند، چراکه میزان حجم مصرفی برای مشترکان پرمصرف و کممصرف با توجه به نامحدود بودن یکی نیست و در این بین به مشترکان کممصرف ظلم میشود و حقشان ضایع شده است. قرار بود برای مشترکان کممصرف تعرفههای جدید یا بستههای تشویقی ارائه شود، اما با توجه به اینکه این موضوع توسط وزیر ارتباطات هم تاکید شده، اما تاکنون خبری از این تسهیلات نشده است. با توجه به اینکه مشترکان پرمصرف حجم بسیار زیادی از اینترنت را در اختیار دارند، شاید این طرح برایشان صرفه اقتصادی داشته باشد، اما مشترکان کممصرف حجمی مصرف نمیکنند که در محاسبه بهای اینترنت با مشترکان پرمصرف برابری داشته باشند. باید در آغاز اجرای این طرح به این موضوع توجه میشد، زیرا در حال حاضر ماهها از آغاز اجرای آن میگذرد و وعدههایی که به مشترکان کممصرف داده شده، اجرایی نشده است.
قرار شده بود که خدمات اینترنت برای اقشار کمدرآمد و کممصرف با نرخهای پایین ارائه شود و در کنار آن بستههای تشویقی به آنها اختصاص پیدا کند. همچنین در آغاز اجرای طرح جدید بنا بر این هدف نهاده شد که بستههای تبلیغاتی و خدمات ویژه اپراتورها برای ارائه به مشتریها مطرح شود و سهم مشترکان کممصرف افزایش یابد. این مدل اینترنت که ارائه میشود با منافع مشترکان تضاد دارد. ارائه این مدلها بعد از کارشناسی شدنهای بسیار باز هم نواقص فراوانی دارد و مسائل زیرساختی در آنان لحاظ نشده است، مسائلی که بسیار مهمتر از جنگ بر سر ترافیک و قیمتگذاری این سرویسهاست.
اعتراضات زیادی در این باره توسط مشترکان وجود دارد که تاکنون پاسخی برای آن وجود نداشته است. انتظار میرفت در شیوه جدید فروش اینترنت ثابت برمبنای سرعت، شرکتهای ارائهدهنده خدمات اینترنت، بستههای تشویقی متنوعی برای انواع مشترکان طراحی کنند و مشترکان کممصرف در این میان بیشترین منافع را داشته باشند، اما این در حالیست که در برخی مواقع شاهد هستیم که مشترکان پرمصرف نیز در این رابطه معترض هستند. برخی از این مشترکان معتقدند که با اجرای طرح اینترنت غیرحجمی، هزینههای استفاده از اینترنت برایشان افزایش داشته و این روش مقرونبهصرفه نیست. وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات به عنوان متولیان تصمیمگیرنده و اجراکننده این طرح باید قبل از اجرای آن با اندیشیدن درباره مزایا و معایب این طرح، اقدام به اجرای آزمایشی آن میکردند و اگر در این مدت شاهد کارایی آن بودند، اقدام به عرضه سراسری آن میکردند. به هر حال امروز شرایط مشترکان کممصرف باید در نظر گرفته شود و هر چه زودتر برای تحقق اهدافی که برای آنها در نظر گرفته شده بود، تلاش شود.
به طور کلی قبل از اجرای طرحهایی با این اهمیت باید کارهای کارشناسی بسیاری انجام شود و تمام ابعاد آن سنجیده شود تا در اجرای آن، این مشکلات به وجود نیاید. در حال حاضر تکلیف وعدههایی که به مشترکان کممصرف داده شده چه میشود؟ شاید این وعدهها، وعدههای سر خرمن باشد که امیدی به اجرای آن وجود ندارد. باید دید مسئولان در این رابطه تلاشی برای احقاق حق مشترکان کممصرف و اقشار کمدرآمد میکنند یا نه.