سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، اسفند ماه سال ۱۳۹۰ بود که شبکه سوئیفت بانک‌های ایرانی را به استثنای تعداد معدودی از بانک‌های خصوصی از فهرست بانک‌های دریافت‌کننده خدمات خود حذف کرد و به دنبال آن شبکه بانکی داخلی ناگزیر از راه‌اندازی سامانه سپام برای انجام فعالیت‌های سوئیفت شد، اما با این وجود قطع سیستم سوئیفت برای بانک‌های ایرانی هزینه‌هایی را به آنها تحمیل کرد و مشکلاتی را در نقل و انتقالات پولی برای فعالان بخش خصوصی به وجود آورد. در حال حاضر که صحبت از تحریم‌های مجدد و قطعی سیستم سوئیفت می‌شود، باز امکان بازگشت شرایط شبکه بانکی به روز‌های تحریم و مشکلات انتقال و جابه‌جایی پول وجود دارد. اینکه چه راهی برای مقابله با این وضعیت قابل پیش‌بینی است، مبهم است، اما برخی از کارشناسان، راه‌حل‌هایی مثل استارت‌آپ‌های بلاک‌چین یا روش‌های مشابه را پیشنهاد می‌کنند. همه این راه‌حل‌ها البته زمانی جایگزین مناسبی برای سوئیفت خواهد بود که قواعد و قوانین مناسب برای آن تعریف شده باشد یا سیاست مسئولان متناسب با آن باشد.
تحلیلگران بین‌المللی بر این باورند که اگر دسترسی به سوئیفت کاهش یابد، تقاضا برای استفاده از روش‌های جایگزین از جمله استارت‌آپ‌های بلاک‌چین و راه‌هایی که بعضی دولت‌های مقتدر در این باره انتخاب کرده‌اند، افزایش پیدا می‌کند و آنگونه که بلومبرگ اعلام کرده است، روسیه و ایران پیش از این برای استفاده نکردن از دلار در معاملات، سیستم پرداخت بلاک‌چین را برقرار کرده‌اند. روسیه همچنین برای استفاده داخلی جایگزینی برای سوئیفت ایجاد و شرکت‌ها را ملزم به استفاده از آن کرده است؛ سیستمی که ارسال پیام در آن به مراتب از سوئیفت ارزان‌تر است. در عین حال، از سال ۲۰۱۵ چین هم تلاش کرده راه‌حل داخلی برای پرداخت‌هایش پیدا کند. این سیستم هنوز مورد استفاده گسترده قرار نگرفته، اما می‌تواند برای دور زدن تحریم‌ها مفید واقع شود. مشکلات هرچه بیشتر برای سوئیفت؛ یعنی جذابیت هرچه بیشتر این جایگزین‌ها.
به اعتقاد کارشناسان، از آنجایی که جایگزینی برای سوئیفت در داخل کشور نمی‌توان در نظر گرفت، تنها راهکار برای مقابله با این شرایط توافق با بانک‌های مرکزی سایر کشورها و انجام مبادلات پولی از طریق اشتراک واحدهای پولی است تا اینکه به مرور زمان شبکه بانکی به این روش عادت کند.
انجام مبادلات بانکی با اشتراک واحدهای پولی
اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی در این خصوص به «کسب و کار» می گوید: با توجه به قراردادی که بین کشورهای۱+۵ بسته شده است حتی با خروج آمریکا از برجام به این زودی دسترسی به سوئیفت قطع نمی‌شود و حداقل بین ۶ تا ۱۰ ماه زمان می‌برد. به فرض اینکه قطع شود به این معناست که برجام دیگر به آن مفهوم وجود ندارد. در این صورت چیزی به نام سوئیفت نمی‌تواند جایگزین آن باشد مگر اینکه بانک‌های ما بتوانند مبادلات دو طرفه‌ای از طریق اشتراک واحدهای پولی بین کشورها داشته باشند تا نقل و انتقال پول صورت بگیرد مثل آنچه بین ایران – روسیه، ایران – پاکستان و ایران – ترکیه وجود دارد. اما به طور کلی ما نمی‌دانیم اروپایی ها تا کجا می‌خواهند پیش بروند و همه‌چیز بستگی به میزان همکاری آنها و بانک‌های مرکزی سایر کشورها با بانک‌های ما دارد. پیش‌بینی می‌شود یک دوره سخت را پشت سر بگذاریم، ولی به صورت موقت، تا آثار ناشی از این تحریم‌ها کم‌رنگ‌تر شده یا سیستم بانکی به این فرایند عادت کند. باید دانست قطع سوئیفت در شرایطی است که کشورهایی اروپایی حاضر به ادامه همکاری با ایران نباشند، اما با فرض قطع این همکاری از دید کارشناسان به نظر نمی‌رسد بانک‌ها به شرایط بحرانی دوران تحریم برگردند.
