سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
به گزارش کسب و کار نیوز، آب معدنی دماوند، آب معدنی آتا، آب معدنی زاگرس، آب معدنی ا ُ، زمزم مشهد و شاید صدها برند دیگر در تولید آب معدنی را می‌توان در کشور نام برد که توانسته‌اند با تولید داخلی سهم بزرگی در بازار را به خود اختصاص دهند. با وجود اینکه برندهای داخلی تولید آب معدنی محصولاتی باکیفیت و مطلوب تولید می‌کنند، اما شاهد واردات آب معدنی آن هم به صورت قانونی به کشور هستیم که این امر موجب ضربه زدن و ضرر و زیان رساندن به کارخانه‌های تولید آب معدنی شده است. در حال حاضر اقبال برندهای خارجی در بازار بیشتر از برندهای داخلی است. درست است که از برندهای داخلی هم استقبال خوبی شده، اما فرهنگ استفاده مردم از کالای خارجی هنوز وجود دارد.
همچنین برندهای خارجی از بسته‌بندی‌های جذاب و مشتری‌پسند استفاده می‌کنند که شاید ضعف بازار ما نیز همین موضوع باشد. مشکلات پیش‌روی صنایع بسته‌بندی آب، به نظر می‌رسد مشکلات مشترکی میان تمام صنایع کشور است که عبارتند از: عدم دسترسی به نقدینگی و منابع مالی، عدم حمایت منابع بانکی از تولید، سود بالای تسهیلات دریافتی، افزایش هزینه‌های تولید بر اثر تحریم‌های بین‌المللی، عدم دسترسی مستقیم به منابع تامین مواد اولیه یا لوازم یدکی، افزایش نرخ ارز و تاثیر آن در افزایش قیمت نهاده‌های تولید، موازی‌کاری دستگاه‌های مختلف نظارتی و قیمت‌گذاری نظارتی و دستوری.
بنابراین تهیه و تامین پک برای بسته‌بندی بزرگ‌ترین چالش این صنعت است. تولید پک در کشور محدود و قیمت آن نیز نوسان دارد و یکی از عوامل افزایش بهای تمام‌شده آب معدنی به شمار می‌رود. پک نحوه بسته‌بندی را در این صنعت محدود می‌کند و گاهی کمبود آن به دلیل صادرات تولیدکنندگان است که سود را در صادرات آن تشخیص می‌دهند تا فروش داخلی. متاسفانه میزان عرضه ماده اولیه موردنیاز تولیدکنندگان آب معدنی در بورس کالا ناچیز است و در بیشتر مواقع مجبور می‌شویم از بازار آزاد ماده اولیه را تامین کنیم که قیمت آن حداقل ۳۰ درصد بیشتر از قیمت در بورس کالاست.
مصرف کالاهای خارجی برای ابراز برتری
کامران مرادی، کارشناس صنایع غذایی
در کشور ما به دلیل وجود منابع معدنی بسیار تولیدات معدنی افزایش زیادی داشته است. در تولید داخلی آب معدنی نیز این موضوع صدق می‌کند، چراکه وجود کوهستان‌ها و چشمه‌های همیشگی آب‌ها در این کوه‌ها شرایط را برای تولید داخلی این محصول آماده کرده است. کارخانه‌های بسیاری در این رابطه راه‌اندازی شده‌اند و اگر منصفانه بخواهیم قضاوت کنیم، باید اشاره شود که این تولیدکنندگان موفقیت‌های بسیاری را داشته‌اند و ادامه راه نیز برای‌شان با مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق به جایگاه‌های بهتری منتهی خواهد شد. تولید داخلی آب معدنی در ایران به دلایلی که گفته شد، موفق بوده است، اما مشکلاتی نیز وجود دارد که اگر در ادامه راه آنها نیز مرتفع شوند می‌توانیم جایگاه بین‌المللی خود را ارتقا بدهیم. به طور کلی باید الگوی مصرف آب در کشور اصلاح شود. البته درست است که در حال حاضر در کشور با مشکل کمبود آب روبه‌رو هستیم، اما این مشکل نتوانسته بر تولید آب معدنی تاثیری داشته باشد. توضیح اینکه در این کارخانه‌ها یک محصول با نام آب معدنی و یک محصول با نام آب آشامیدنی تولید می‌شود که باید برای این محصول آب شرب وجود داشته باشد. در حال حاضر دماوند و آتا برندهایی هستند که توانسته‌اند در بازار خود را جا بیندازند و با تبلیغات و بازاریابی بهتر فروش بالاتری نیز در بازار داشته باشند. درست است که مدتی برای دماوند مشکلاتی به وجود آمد، اما به سرعت توانستند مشکلات پیش‌آمده را حل و فصل کنند و به بازار آب معدنی بازگردند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که در شرایط فعلی که تولید آب معدنی در کشور وضعیت خوبی دارد، شاهد واردات آب معدنی هستیم که موجب ضربه زدن به تولید داخلی شده است. در بازار برندهای خارجی آب معدنی با انواع و اقسام بسته‌بندی‌ها و قیمت‌ها وجود دارد که شاید مصرف‌کننده در ابتدا بخواهد آن برندها را انتخاب کند. این موضوع البته در تمام بازارها وجود دارد و مختص بازار آب معدنی نیست. بنابراین هنگامی که ما محصولی با این کیفیت و برندهایی با این موفقیت داریم که محصولات‌شان به کشورهای دیگر صادر می‌شود چرا باید نمونه‌های خارجی آنها با قیمت‌های بالا وارد کشور شود؟ امروزه آب معدنی به کالایی لوکس تبدیل شده که قیمت آن در بازار تا ۶۰ هزار تومان هم می‌رسد. در شرایط امروز بازار هر بطری آب آشامیدنی خارجی در ایران بین ۱۸ تا ۴۰ هزار تومان و در برخی مواقع تا ۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. حال آنکه قیمت نمونه داخلی آن حدود یک هزار تومان گزارش شده و از نظر کیفیت بین نمونه داخلی و خارجی هیچ تفاوتی دیده نشده است. متاسفانه واردات قانونی آب‌های آشامیدنی خارجی به ایران درحالی صورت می‌گیرد که ایران خود صادرکننده آن است. از طرف دیگر با توجه به کیفیت یکسان آب آشامیدنی داخلی و خارجی، به نظر می‌رسد تقاضا برای نوع خارجی آن بیشتر به دلایل شخصی است. از آنجایی که مصرف کالاهای خارجی در فرهنگ روزمره ایران به نشانی برای ابراز برتری تبدیل شده، ساده‌ترین کالاهای مصرفی از جمله آب آشامیدنی هم از این قاعده مستثنی نمانده است.
نیاز آب معدنی داخلی برای بازاریابی بهتر صادراتی
پیمان فروهر، دبیر انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی
بازار آب معدنی به لطف وجود شرکت‌های داخلی فعال و موفق در این زمینه نیازی به واردات این محصول ندارد، اما متاسفانه با گشتی در بازار مشاهده می‌کنیم که برندهای خارجی با نام و نشان‌های مختلف و با قیمت‌های بالا که موجب شد این محصول به یک محصول لوکس و لاکچری تبدیل شود به وفور یافت می‌شود. در حال حاضر بازار از تولیدات آب معدنی داخلی اشباع شده و نیازی به واردات، آن هم قانونی نداریم، چراکه کیفیت برندهای تولید داخل با برندهای خارجی موجود در بازار تفاوتی ندارد. بنابراین توجیهی برای این واردات هم وجود نخواهد داشت. این در حالیست که ما واردات چمدانی و مسافری را نیز در این بخش داریم. همواره خبرها حاکی از واردات قانونی این محصول است، اما باید اشاره کنیم که واردات برخی برندهای آب بسته‌بندی به صورت قانونی به کشور فقط خبرساز می‌شود و این در حالیست که پیش از این واردات آب به صورت قاچاق یا به صورت چمدانی و از طریق مسافران به کشور انجام می‌شد.
این موضوع در حالی انجام می‌شود که صادرات این محصول وضعیت مناسبی ندارد و حجم کمی از آن صادر می‌شود. در سال‌های اخیر به بازارهای عراق، افغانستان و ترکمنستان صادرات داشته‌ایم، اما به دلایل مختلف مانند حجیم و سنگین بودن بسته‌بندی‌ها که افزایش کرایه حمل را به دنبال داشته، شاهد کاهش صادرات آنها در سال‌های اخیر بودیم. برای کسب بازارهای بیشتر و افزایش سهم صادراتی، نیازمند بازاریابی مناسب هستیم؛ در این زمینه شرکت‌های حاضر در کشورمان باید نسبت به حضور در نمایشگاه‌های مختلف با اجاره غرفه‌ها، غرفه‌آرایی مناسب و ارسال محموله‌های مختلف به بازارهای هدف صادراتی اقدام کنند.
