سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
حامد شایگان
رئیس هیات عامل ایمیدرو در حالی مدعی شده است که ۹۰ میلیون تن کسری تولید سنگ‌آهن تا برنامه چشم‌انداز از سوی معادن کوچک تامین خواهد شد که دولت به دنبال وضع عوارض برای صادرات مواد معدنی خام است و همین مساله انگیزه بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری‌های جدید را کم کرده است. از طرف دیگر مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت معتقد است میزان تولید معادن کوچک چندان در تولید سنگ‌آهن مورد نیاز کشور تعیین‌کننده نیست و از آنجایی که تولید و عیار سنگ‌آهن این معادن کم است، ممکن است در آینده با وضع عوارض خام‌فروشی غیراقتصادی شوند.
به گزارش «کسب‌وکار»، مهدی کرباسیان گفته است: «در افق ۱۴۰۴ نزدیک به ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن برای تولید فولاد نیاز داریم که این ظرفیت در حال حاضر حدود ۷۰ میلیون تن است و باید به بیش از دو برابر افزایش یابد. نگرانی درباره کمبود سنگ‌آهن مورد نیاز به تدریج کمتر می‌شود، زیرا دولت به دنبال حمایت از معادن کوچک و متوسط بوده و کشور از نظر اکتشافات معدنی بکر مانده است.» این رویکرد در حالی مطرح است که مهرداد اکبریان، عضو انجمن سنگ‌آهن ایران در گفتگو با «کسب‌وکار» اعلام کرد: در حال حاضر معادن با ذخایر و عیار بالا در اختیار ایمیدرو و شرکت‌های دولتی است و تنها معادن کوچک در اختیار بخش خصوصی قرار داد و در شرایطی که برای سنگ‌آهن عوارض وضع شود، این معادن غیراقتصادی خواهند شد، زیرا در شرایط کنونی صنایع پایین‌دستی نیز به اندازه نیاز کشور وجود ندارد و از طرف دیگر این معدنکاران توان ایجاد واحدهای پایین‌دستی را ندارند.
همچنین مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با «کسب‌وکار» با اشاره به اینکه در حال حاضر میزان تولید حلقه‌های معدنی در زنجیره فولاد متوازن شده است، گفت: پیش از این میزان تولید کنسانتره بیش از نیاز داخلی بود و صادر می‌شد و بخشی از نیاز گندله از طریق واردات تامین می‌شد، اما در سال‌های اخیر با بهرهبرداری از واحدهای جدید گندله این چرخه متعادل شده است. با این حال در شرایط کنونی میزان استخراج سنگ‌آهن ۴۶ میلیون تن در سال گذشته است که باید متناسب با چشم‌انداز هر ساله افزایش یابد تا به ۱۶۵ میلیون تن تا سال ۱۴۰۴ دست یابیم، زیرا براساس اکتشافاتی که انجام شده و تعداد معادنی که به بهرهبرداری رسیده است، روند کنونی نمی‌تواند نیاز فولاد کشور در سال ۱۴۰۴ را تامین کند. هرچند تا پایان برنامه ششم توسعه تولید
۴۰ میلیون تن فولاد برنامه‌ریزی شده است که با توجه به اینکه طرح‌های زیادی در این بخش اجرایی شده، به نظر می‌رسد میزان تولید ۴۰ میلیون تن فولاد تا پایان سال ۹۹ قطعی است. حال با توجه به وضعیت معادن سنگ‌آهن باید برنامه‌ریزی مناسبی برای تامین نیاز این فولادسازی‌ها انجام شود.
عباسعلی ایروانی با اشاره به اینکه اکنون حدود ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تن ذخیره سنگ‌آهن در کشور داریم، افزود: این میزان ذخیره مربوط به تمام معادن فعال و غیرفعال است، زیرا برخی از آنها هم‌اکنون تعطیل هستند. حال با توجه به اینکه در سال گذشته ۴۶ میلیون تن بهرهبرداری کرده‌ایم و با توجه به چشم‌انداز ۱۴۰۴ این میزان ذخیره برای تامین نیاز کشور تا ۱۰ سال دیگر کفایت می‌کند و اگر ذخایر جدید کشف شود، نیاز کشور برای سال‌های طولانی‌تری تامین خواهد شد.
او با بیان اینکه در محاسبه میزان تولید آهن از ذخایر سنگ‌آهن باید عیار و سربار نیز لحاظ شود، افزود: برخی از معادن دارای ذخایر کم‌عیاری هستند و میزان آهن تولیدشده از آن ذخایر کمتر از نرم معمول است، چراکه برپایه محاسبات اگر قرار است یک میلیون تن آهن تولید شود باید ۳ میلیون تن سنگ‌آهن استفاده شود. بنابراین باید از سنگ‌آهن موجود نیم درصد کنسانتره به دست آید و زیر ۰٫۳۹ درصد گندله ۰٫۳۴ درصد آهن اسفنجی دهد؛ ازاین‌رو برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد باید ۱۶۵ میلیون تن سنگ‌آهن برداشت شود و از آنجایی که در حال حاضر بخشی از سنگ‌آهن کشور به صورت دانه‌بندی مازاد واحدهای فرآوری صادر می‌شود، می‌توانیم با برنامه‌ریزی به چشم‌انداز برسیم، اما باید توجه داشت که تمام معادن از نظر اقتصادی یکسان نیستند و اگر معدنی عیار و ذخیره خوبی نداشته باشد، ممکن است نتوانند تولیدات خود را در داخل به مصرف بنگاه‌ها برسانند و برخی از آنها حتی در سال گذشته نتوانسته‌اند پول محصولاتی که به فولادسازان دولتی داده‌اند را دریافت کنند. بنابراین این مشکلات به صورت پیوسته در زنجیره وجود دارد و وضع عوارض مواد خام می‌تواند اثر خود را به صورت مثبت و منفی در زنجیره بگذارد و ممکن است حتی برخی از معادن کوچک غیراقتصادی شوند یا نتوانند به تولید خود ادامه دهند. به عبارت دیگر معادن کوچک نسبت به معادن بزرگ تولید چندانی ندارد. از طرف دیگر معادن بزرگ دولتی هستند و توسط پیمانکاران خصوصی اداره می‌شوند. اگر سنگ‌آهن فرآوری شود ارزش‌افزوده خوبی به دست می‌دهد، اما از آنجایی که برخی بهره‌برداران ترجیح می‌دهند سنگ‌آهن را به صورت خام صادر کنند، این سیاست در مجموع برای هدایت واحدهای تولیدکننده سنگ‌آهن به سمت فرآوری تدوین شده است. با این حال باید توجه داشت که میزان تولید معادن کوچک تعیین‌کننده نیست.
مدیرکل دفتر نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه در زنجیره فولاد بخش خصوصی در کنار دولت بهرهبرداری لازم را انجام می‌دهد، افزود: با توجه به ذخایر موجود و واحدهایی که قرار است به بهرهبرداری برسند، می‌توان به برنامه آینده تولید فولاد رسید، چراکه ظرفیت طرح‌هایی که امروز در دست اجراست، بیش از برنامه چشم‌انداز است.
