نگرانی فعالان اقتصادی از خود تحریمی

ثمانه نادری

خروج آمریکا از برجام ضمن آنکه قراردادهای چند میلیاردی شرکت‌های اروپایی با ایران را به مخاطره انداخته، در روابط تجارت خارجی کشور نیز تهدیدهایی به همراه دارد که از جمله آن سخت‌تر شدن مبادلات پولی و ارزی است.
به گزارش کسب و کار نیوز این موضوع علاوه بر فشاری که دولت تحت عنوان خودتحریمی در این سال‌ها به تاجران وارد کرده، برای فعالان اقتصادی دردسر‌ساز شده است. با وجود انکار تاثیر منفی تحریم‌ها بر اقتصاد کشور از سوی مسئولان، خروج آمریکا از برجام در صورت قطع ارتباط با کشورهای اروپایی در یک سو پروژه‌های اقتصادی بزرگ را نیمه‌تمام خواهد گذاشت و در یک سوی دیگر فشارهای داخلی به مردم و فعالان اقتصادی را بیشتر خواهد کرد. تعطیلی صرافی‌ها، ممنوعیت‌ها و عوارض صادراتی و افزایش نرخ تورم که به تبع قیمت تولید داخلی را افزایش داده و روی قیمت کالاهای صادراتی تاثیرگذار است، از نمونه‌های این فشارها و خودتحریمی هستند.
به اعتقاد کارشناسان، در این شرایط برای تسهیل شرایط تجارت خارجی، همراهی واقعی دولت با بخش خصوصی ضرورت دارد و نباید به صرف انجام یک‌سری سیاست‌ها از نظرات فعالان بخش خصوصی بی‌بهره ماند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: در شرایط جدید برجام باید از خودتحریمی جلوگیری شود و نظرات بخش خصوصی که قابلیت اجرا دارد در تصمیمات لحاظ شود.
محمد لاهوتی درباره تاثیر خروج آمریکا از برجام بر روابط اقتصادی و اقداماتی که باید دولت در راستای جلوگیری از آسیب به روابط تجاری کشورمان انجام دهد، گفت: اما باید این را در نظر گرفت که کشورهای طرف قرارداد ایران در برجام کشورهای بزرگی هستند که از نظر اقتصادی در دنیا تاثیرگذارند و حتی می‌توان گفت که این کشورها اقتصاد دنیا را اداره می‌کنند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران تصریح کرد: گرچه خروج آمریکا می‌تواند مزاحمت‌ها و مشکلاتی را در بحث‌های سرمایه‌‌گذاری خارجی، مراودات بانکی و حتی خرید هواپیما و خریدهایی که تولیدات آمریکایی در آن استفاده شده ایجاد کند، اما فارغ از این مساله می‌توان در نظر گرفت که کشورهای بزرگی مثل فرانسه، آلمان، ‌چین، انگلیس و حتی روسیه نقش کمی در تجارت جهانی و روابط سیاسی ندارند و اینها به صورت متفق بر پایبندی برجام اصرار دارند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: در داخل هم رهبر معظم انقلاب تاکید کرده‌اند و رئیس‌جمهوری هم گفته است که با ۵ کشور دیگر در قرارداد برجام ادامه فعالیت خواهیم داد و در برجام می‌مانیم مشروط بر اینکه اروپایی‌ها تضمین کامل را بدهند.
لاهوتی افزود: بنابراین با تحرکات اخیر اروپا به نظر می‌رسد آنها موافق این قضیه هستند که به نوعی اعتماد ایران را حفظ کنند تا بتوانند برجام را حفظ کنند. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: در داخل کشور هم در شرایط جدید باید به دو نکته توجه کرد که یکی این است که دولت و حاکمیت باید شرایط شکست برجام را پیش‌بینی کند تا در صورت وقوع بتوانند با پیش‌بینی‌های لازم شرایط را مدیریت کنند.
لاهوتی بیان داشت: همچنین تصمیم‌گیری‌ها باید براساس واقعیت‌ها باشد و تصمیم‌گیری‌ها نباید تبدیل به خودتحریمی شود. وی افزود: ما تجربه تلخ خودتحریمی‌ها را در دولت گذشته داشتیم، به طوری که وقتی به ایران شرایط سخت تحریم‌های ظالمانه تحمیل شد یک‌سری تصمیمات در داخل از جمله ممنوعیت‌های صادراتی و عوارض صادراتی به خودتحریمی منجر شد.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفت: پس از مشکلاتی که به دنبال وضع تحریم‌ها در گذشته به وجود آمد برای نقل و انتقال پول مشکلاتی ایجاد شد که دولت آن را با موضوع پیمان‌سپاری شدیدتر کرد و بعد نتوانست ادامه دهد و مشکلاتی را در حوزه ارز و پولی کشور به وجود آورد. لاهوتی اظهار داشت: بنابراین به نظر می‌رسد شرایط کنونی باید به شکلی مدیریت شود تا شرایط سخت گذشته تکرار نشود و تصمیم‌گیری‌ها نباید به صورت انفرادی و پشت درهای بسته باشد، بلکه قبل از هرگونه تصمیمی نظرات بخش خصوصی هم اخذ و بررسی شود و در صورتی که پیشنهادات این بخش قابلیت اجرا داشته باشد دولت آن را در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ کند.
سقف مبادلات تجاری کاهش پیدا می‌کند
ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی تهران در این خصوص به «کسب‌وکار» می‌گوید: باید منتظر پس‌لرزه‌‌های خروج آمریکا از برجام باشیم و اثرات بیشتری حس کنیم، اما لازم به توضیح است که ما قبل از خروج آمریکا از برجام نیز با مشکلات بانکی روبه‌رو بودیم. مشکلات بانکی حل نشده بود و یکی از گله‌مندی‌ها درباره برجام عدم تسهیل مبادلات بانکی بود. آنچه باعث نگرانی می‌شود، تشدید این مشکلات پس از خروج آمریکا از برجام است. بعد از خروج آمریکا و تهدیدهای آمریکا به شرکت‌های اروپایی به نظر می‌رسد مشکلات بانکی بیشتر شده و به دنبال آن سقف تجارت و مبادلات فی‌مابین ما با شرکت‌های دیگر کمتر شود.

اروپایی‌ها دنباله‌رو سیاست آمریکا هستند
وی با اشاره به قراردادهای بلاتکلیف ما با اروپایی‌ها و تصمیم آنها در این خصوص نیز می‌گوید: اگر اروپا از قدرت استقلال بالایی برخوردار باشد به راحتی می‌تواند این شرایط را دور بزند و به ارتباط با ما ادامه بدهد، اما از آنجایی که این کشورها نگران تهدیدهای آمریکا بر ضد کشورهای خود هستند و از سوی دیگر منافعی که در رعایت قوانین آمریکا دارند بیشتر از ارتباط با ایران است، به نظر می‌رسد دنباله‌رو سیاست آمریکا باشند. کما اینکه تجربه نیز این موضوع را ثابت کرده است.
از بی‌سیاستی داخلی رنج می‌بریم
مهدی پورقاضی، عضو اتاق بازرگانی
قراردادهای متعددی با اروپا منعقد شده که از جمله آن قرارداد با توتال، رنو، پژو، ایرباس و… است. حقیقت این است که در شرایط کنونی که آمریکا از برجام خارج شده، همه این قراردادها بلاتکلیف مانده و ممکن است هر لحظه متوقف شود. تا زمانی که مذاکرات سیاسی بین ایران و اروپا به نتیجه برسد این ترس و نگرانی بابت قراردادهای ما با کشورهای اروپایی وجود خواهد داشت. قرار است هفته جاری وزرای ایران و کشورهای اروپایی با هم جلسه داشته باشند. اینکه چه موضعی می‌گیرند، سرنوشت ما را مشخص می‌کند. آمریکا قصد بازگرداندن و تشدید تحریم‌ها را دارد و اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند به سمت حفظ بازارها بروند. به همین دلیل باید بین این دو گزینه را انتخاب کنند؛ یا همکاری با آمریکا یا ادامه ارتباط با ایران. البته یکی دو ماه طول می‌کشد که اروپایی‌ها با ایران به توافق برسند که می‌مانند یا خواهند رفت. به طور کلی دو ماه آینده وضعیت بلاتکیلف ما روشن و نتیجه مذاکرات معین می‌شود، اما به فرض همکاری اروپایی‌ها باز مشکلات بدتر از آن است که با این ارتباطات مرتفع شود. به نظر می‌رسد مشکلات ما بیشتر از تحریم‌ها مربوط به سیاست‌های اشتباه داخلی است. چندین سال گذشت، ولی دولت ارز را تک‌نرخی نکرد تا اینکه در دوره بحرانی ارز تک‌نرخی شد، بدون آنکه نظر فعالان بخش خصوصی در این مورد پرسیده شود. همه می‌دانند این نرخ اشتباه با واقعیت‌های اقتصادی ما همخوانی نداشته و نتیجه‌ای ندارد، اما دولت همچنان سیاست‌های اشتباه اقتصادی خود را ادامه می‌دهد. نمونه این سیاست‌ها دادن یارانه، بستن صرافی‌ها، تعیین غیرواقعی نرخ ارز و… است. سیاست داخلی باید به سمت اقتصاد آزاد باشد، اما هنوز انسجامی در سیاست اقتصادی مسئولان وجود ندارد. هر روز یک مشکل پیش می‌آید. یک روز بانه بسته می‌شود، روز دیگر آب کشاورزان اصفهانی و… مجموعه‌ای از مشکلات ریز و درشت مانع شده در واقع ما از بی‌سیاستی داخلی رنج می‌بریم.