سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
حامد شایگان
تنها ۳۵ درصد این مجوزها محقق شده است. البته کارشناسان معتقدند بخشی از مجوزها در سال جاری محقق می‌شود، اما به طور کلی ابهام در اجرای برجام روند اجرای پروژه‌های خارجی در ایران را کند کرده است.
به گزارش «کسب‌وکار»، اقتصاد ایران بعد از برجام به دلیل تشنگی در جذب فناوری و سرمایه‌گذاری خارجی مورد استقبال هیات‌های خارجی قرار گرفت، اما در ادامه عدم پایبندی آمریکا به تعهدات خود و باقی ماندن مشکلاتی در مبادلات بانکی و… باعث شده هدف‌گذاری ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به طور کامل محقق نشود، به گونه‌ای که تعداد این طرح‌ها با سرمایه خارجی تا پایان سال جاری برابر ۸۸ مورد بوده که در قیاس با ۷۱ طرح مصوب در سال ۱۳۹۵ با رشد ۲۳٫۹ درصدی در تعداد همراه شده است، اما حجم کل سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در هیات سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۳۹۶ معادل ۳٫۵ میلیارد دلار بوده که نسبت به ۵٫۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی صورت‌گرفته در مدت مشابه سال ۱۳۹۵ با رشد منفی ۳۱٫۴ درصدی مواجه شده است.
هدف‌گذاری ۱۵ میلیارد دلاری در سال ۹۷
رئیس انجمن سرمایه‌گذاری ایران در گفتگو با «کسب‌وکار» ضمن اشاره به اینکه بعد از برجام شرکت‌ها و هیات‌های خارجی ۲۴ میلیارد دلار درخواست مجوز ایجاد صنعت و سرمایه‌گذاری در بورس داشتند، گفت: این میزان درخواست مربوط به سال‌های بعد از برجام است که بخش زیادی از آن مربوط به طرح‌ها در بخش انرژی خورشیدی، ایجاد کارخانه و… بود که برخی از این پروژه‌ها اجرا شده و برخی دیگر در آینده اجرا خواهد شد که ممکن است در سال ۹۷ محقق شود. به عبارت دیگر در سال ۹۵ نزدیک به ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار محقق شد و در سال ۹۶ رقم ۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار از ۲۴ میلیارد دلار مجوز صادرشده محقق شده، حال بخشی از این پروژه‌ها در حال اجراست و برخی سرمایه‌گذاران نیز کاملا انصراف داده‌اند.
حسین سلیمی با بیان اینکه توقع ما در سال ۹۶ تحقق ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذار خارجی بود، افزود: مابه‌التفاوت بین ۱۰ میلیارد و ۵ میلیارد دلار میزان پروژه محقق شده است که حکایت از این دارد که بخشی از این سرمایه‌گذاری در حال اجراست و سال ۹۷ محقق می‌شود و بخشی نیز کاملا انصراف داده‌اند. البته باید توجه کرد که برخی از این سرمایه‌گذاران ماشین‌آلات و تجهیزات خریده و در حال حاضر در گمرک است و هنوز در آمارهای وزارت اقتصاد به عنوان سرمایه‌گذاری خارجی ثبت نشده‌اند. بنابراین نمی‌توان آمارها را به صورت دقیق اعلام کرد، زیرا برخی پروژه‌ها ۲ سال طول می‌کشد تا عملیاتی شود.
او با تاکید بر اینکه توقع ما در سال ۹۷ جذب سرمایه‌گذاری خارجی ۱۵ میلیارد دلاری است، تصریح کرد: متاسفانه بعد از عید ۹۷ تحت‌تاثیر تهدیدهای برجامی ترامپ مذاکره با هیات خارجی کاهش یافته؛ این در حالیست که پیش از این در سال ۹۶ هر هفته با ۵ هیات خارجی در اتاق بازرگانی ایران و… مذاکره داشتیم.
سلیمی با اشاره به اینکه در سال ۹۴ هر ماه ۱۰ پرونده برای سرمایه‌گذاری خارجی تشکیل می‌شد، گفت: در حال حاضر تعداد پرونده‌های سرمایه‌گذاری خارجی رشد داشته و به ۳۵ مورد در ماه برای سال ۹۶ رسیده است. البته برخی از این پرونده‌ها برای انتقال سود شرکت‌های فعال در ایران بوده و مربوط به سرمایه‌گذاری نیست.
رئیس انجمن سرمایه‌گذاری ایران با تاکید بر اینکه تعداد مجوزهای صادرشده برای سرمایه‌گذاری خارجی اهمیت چندانی ندارد، توضیح داد: برای نمونه یک افغانستانی ممکن است با یک میلیون دلار مجوز سرمایه‌گذاری در ایران اخذ کند، اما یک شرکت انگلیسی با ۱۰۰ میلیون دلار مجوز سرمایه‌گذاری در ایران دریافت کند. بنابراین تعداد مجوز مقیاس خوبی برای ارزیابی جذب سرمایه‌گذاری نیست و باید به حجم آن توجه کرد.
سلیمی با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی منتظر روشن شدن تکلیف برجام هستند، اظهار کرد: پیش از برجام بانک‌های ایرانی به دلیل اینکه شرایط، قوانین و مقررات بین‌المللی را نداشتند بسیاری از مبادلات بانکی از سوی صرافی‌ها انجام می‌شد و حتی این روند بعد از برجام نیز ادامه داشت، اما از آنجایی که بسیاری از صرافی‌ها جمع شدند و از طرف دیگر بانک‌های اروپایی سطح بالایی از مبادلات خود را با شرکت‌های آمریکایی انجام می‌دهند، به نظر می‌رسد اگر تحریم دوباره اتفاق بیفتد، به شرایط قبل از برجام برخواهیم گشت که این مساله روی جذب سرمایه‌گذاری نیز تاثیر خواهد داشت.
ظرفیت سالانه جذب ۳۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران در گفتگو با «کسب‌وکار» با اشاره به اینکه اقتصاد ایران در ۵ سال آینده ظرفیت جذب ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی را دارد، گفت: عدم اجرای کامل برجام و کارشکنی‌های آمریکا حالت مبهمی در سرمایه‌گذاری بلندمدت ایجاد کرده است. به همین دلیل دولت ایران نیز تاکید دارد که باید برجام به صورت کامل اجرا شود، اما اندازه اقتصاد آمریکا بزرگ است و در زمان انتخاب تکلیف مشخص است، زیرا اندازه اقتصاد آمریکا آنقدر بزرگ است که شرکت‌های اروپایی و حتی چین ترجیح می‌دهند روابط خود را با آمریکا حفظ کنند. با این حال هرچقدر جلوتر برویم نقشه‌راه روشن‌تری برای سرمایه‌گذاری خارجی خواهیم داشت.
محمدرضا مرتضوی درباره دلایل هماهنگی رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در کشور گفت: در حال حاضر وضعیت اقتصادی کشور متاثر از چندگانگی نرخ ارز، غیرقابل پیش‌بینی بودن سرمایه‌گذاری و… است که باعث ابهام در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران شده و باید دولت و ارگان‌های حاکمیتی به صورت هماهنگ عمل کنند تا فضای اقتصادی پیش‌بینی‌پذیر شود. در همین زمینه خانه صنعت، معدن و تجارت ایران جلساتی با دادستانی کل کشور داشته و براساس مذاکرات و آنچه قانون تعیین کرده، قرار است نحوه برخورد با بنگاه‌های بدهکار به گونه‌ای نباشد که تعطیل شوند و از طرف دیگر قول داده‌اند از هرگونه سرمایه‌گذاری در کشور حمایت خواهند کرد.
او با تاکید بر اینکه در حال حاضر در بخش‌های پتروشیمی، گاز و… ظرفیت‌های بالایی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد، گفت: فضای اقتصادی کشور باید پیش‌بینی‌پذیر باشد تا مطابق یک برنامه پنج ساله سرمایه‌گذار بتواند درباره تولید و بازار محصول برنامه‌ریزی کند. بنابراین به طور کلی می‌توان گفت ظرفیت سرمایه‌گذاری ایران منوط به افق و چشم‌انداز اقتصاد سیاسی ایران قابل تحقق است و ایستادگی اصولی دولت بر برجام و… موجب روشن شدن این افق می‌شود، اما در داخل نیز برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی همه ارگان‌های حکومت باید در کنار یکدیگر قرار گیرند.
