واقعیت هایی که باید درباره خشک ترین سال در نیم قرن اخیر بدانیم

رضا اردکانیان وزیر نیرو چندی پیش در جلسه شورای اداری استان کرمانشاه با اشاره به بحث خشکسالی در کشور و لزوم مدیریت مصرف آب، گفت: امسال خشک ترین سال طی نیم قرن اخیر بوده است.
کاهش محسوس بارندگی، مصرف بی رویه آب در بخش های مختلف، تغییرات اقلیمی، کاهش چشمگیر منابع زیرزمینی آب نشان از حرکت به سمت وقوع خشکسالی دارد و بر این اساس باید به موضوع افزایش بهره وری از آب و مدیریت منابع آبی توجه بیشتری داشته باشیم.
بر اساس اعلام مسئولان و داده های دستگاه های مسئول بارندگی ها در سال آبی ۹۶-۹۷ نسبت به میانگین دوره‌ مشابه در درازمدت با ۴۶ درصد کاهش همراه است.
گزارش بارندگی روزانه در کشور نشان می‌دهد، از ابتدای مهرماه ۹۶ تا ۱۲ فروردین ۹۷ یعنی سال آبی و یا سال زراعی جاری، میزان کل ارتفاع ریزش‌های جوی بالغ بر ۹۷ میلی متر بوده که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه در درازمدت ۴۹ساله که ۱۸۱ میلی متر ثبت شده، از ۴۶ درصد کاهش حکایت دارد.
این حقیقت تلخ که امسال خشک ترین سال در ۵۰ سال اخیر است، واقعیتی است که باید جدی تر از گذشته به آن توجه داشته باشیم زیرا تا کنون توصیه ها در خصوص مشکل کم آبی و ضرورت مصرف بهینه آب آنچنان که باید با اهمیت قلمداد نمی شد اما امروز دیگر وارد بحرانی شده ایم که در صورت تداوم بی توجهی ها می تواند صدمات و لطمات جبران ناپذیری به کشور وارد کند.
علاوه بر وظایفی که همه ما برای کنترل شرایط کنونی داریم، مسئولیت هایی در قبال نسل های آینده بر دوش ما است و فرزندان ما نحوه برخورد این نسل را به قضاوت خواهند نشست.
**تشکیل کارگروه مقابله با کمی آبی در دولت
حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی پس از نشست سران قوا در گفت و گو با خبرنگاران گفت که ما با مشکلاتی مثل مشکل کم‌آبی و به دلیل کمبود نزولات جوی مواجه هستیم.
روحانی با بیان اینکه دولت نظرات خود را در این جلسه ارائه کرده است،‌ گفت: ما هم برای مساله آب کارگروهی تشکیل دادیم که قرار است به صورت منظم درباره تصمیمات اتخاذ شده اطلاع‌رسانی کنند و هم در زمینه مسائل اقتصادی دولت تصمیمات خوبی اتخاذ کرده از جمله در مساله ارز پیش‌قدم شده که احیانا با مشکلی روبه‌رو شویم آن را پیش‌بینی کنیم و برایش برنامه‌ریزی انجام دهیم.
**مشکل کم آبی جدی است
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری علاوه بر اظهارات متعددی که درباره مشکل کم آبی داشته در فضای مجازی نیز اعلام کرده که مدیریت چالش منابع آب و عبور از شرایط کم آبی بخصوص در فصل گرما نیازمند عزم ملی و همراهی مردم با دولت است.
اسحاق جهانگیری همچنین در جلسه شورای عالی آب که با حضور وزرای نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، با اشاره به گزارش های ارائه شده از وضعیت منابع آب کشور گفت: در شرایطی قرار گرفته ایم که خشکسالی تقریبا تمام استان های کشور را در بر گرفته و حل مشکل محدودیت منابع آب شرب باید به عنوان یکی از مهمترین اولویت ها در دستور کار باشد.
معاون اول رییس جمهوری افزود: امروز کمبود آب مسئله نخست کشور است به همین دلیل با توجه به اینکه به فصل گرما نزدیک می شویم باید تامین آب شرب برای مردم را به عنوان یک اولویت جدی دنبال کنیم.
جهانگیری ادامه داد: کشور از نظر منابع آب در شرایط سختی قرار دارد و میزان بارش ها در کل کشور نسبت به سال گذشته تا ۴۰ درصد کاهش داشته که این کاهش در برخی استان ها به ۷۰ درصد می رسد و لازم است تا این شرایط را به مردم توضیح دهیم تا در جریان وضعیت منابع آب کشور در سال جاری قرار گیرند.
معاون اول رییس جمهوری با تاکید بر اهمیت مدیریت مصرف منابع آب به ویژه در مناطق بحرانی، تصریح کرد: در شرایطی که کشور با خشکسالی مواجه است اهمیت مدیریت مصرف بهینه منابع آب در تمامی بخش های شرب، صنعت و کشاورزی اهمیت دو چندان دارد و از مردم انتظار داریم با مدیریت مصرف بهینه آب و صرفه جویی دولت را در تأمین آب و مقابله با چالش کم آبی یاری کنند.
کم آبی بحرانی عمومی و ملی است و باید نگاه ملی به آن داشت به همین جهت همه ما باید خود را موظف به اصلاح الگوی مصرف و ترویج آن بدانیم تا در فصل گرما هیچ نقطه از کشور گرفتار مشکل قطعی آب نشود.
کمیته های استانی به ریاست استانداران برای مدیریت مصرف آب تشکیل شده که باید برنامه ریزی سریع برای مقابله با این شرایط و تعریف وظایف و مسئولیت های هر بخش داشته باشند و علاوه بر آن با همکاری رسانه ها و پای کار آوردن آنها فرهنگ سازی برای استفاده صحیح از آب صورت گیرد تا همه مردم درگیر موضوع شده و گذر از این بحران به خوبی صورت گیرد.
**جداسازی آب شرب و بهداشتی اولویت وزارت نیرو
اردکانیان وزیر نیرو بحث جداسازی آب شرب و آب بهداشتی را یکی از برنامه های اولویت دار وزارت نیرو عنوان و اظهار کرد: انجام این کار هم اشتغالزایی به همراه خواهد داشت و هم زمینه ای برای جذب سرمایه گذار فراهم می کند.
**ایرانی ها سه برابر متوسط جهانی آب مصرف می کنند
علی اکبر مهاجری معاون تحقیقات و منابع انسانی وزیر نیرو نیز با تاکید بر لزوم ترویج فرهنگ صحیح استفاده از آب در کشور، گفت: ایرانی‌ها سه برابر متوسط جهانی آب مصرف می‌کنند.
وی در نشست بررسی وضعیت منابع نیروی انسانی صنعت آب و برق بوشهر، گفت: بحران کم‌آبی را در همه مناطق کشور شاهد هستیم.
وی در عین حال با اشاره به اینکه مشکلی برای تامین آب آشامیدنی مورد نیاز مردم در کشور وجود ندارد، تصریح کرد: فرهنگ مصرف بهینه آب باید در سطح کشور نهادینه شود تا مشکلات و کمبودهای کمتری داشته باشیم.
معاون تحقیقات و منابع انسانی وزیر نیرو سرانه مصرف آب در ایران بسیار بالا و ۳ برابر متوسط جهانی دانست و گفت: برای مقابله با این بحران که بیشتر نقاط کشور را در بر گرفته باید بهینه سازی مصرف آب و فرهنگ سازی درباره استفاده صحیح را در دستور کار قرار داد.
**تشکیل کارگروه مقابله با بحران آب و اقداماتی که انجام می شود
بهروز نعمتی سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی فروردین ماه سال جاری در جمع خبرنگاران با اشاره به تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی در دولت، گفت: قرار شده است که کمیسیون کشاورزی و انرژی و همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس هم در کنار این کارگروه دولت قرار گیرند و جلسات خود را تشکیل دهند که این جلسات باید به صورت منظم برگزار شود.
وی اضافه کرد: احتمالا معاون اول رییس‌جمهور در رأس این کارگروه قرار خواهد گرفت، در گام اول این کارگروه باید تهیه آمایش آب را در دستور کار خود قرار دهد، چراکه ما تفاوتی بین مناطق کم بارش و پربارش نمی‌بینیم.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس با اشاره به این که در این جلسه درباره دغدغه کشاورزان مباحثی مطرح شد، اظهار کرد: مجلس معتقد است که بخش کشاورزی نباید دغدغه آب داشته باشد و در نتیجه وزارت نیرو و جهاد کشاورزی مکلف به حل دغدغه‌های آبی بخش کشاورزی شدند.
نعمتی افزود: همچنین در این جلسه قرار شد برای بخش صنعت هم تمهیداتی اندیشیده شود، طبق مباحث صورت گرفته تأکید بر این بود که صنایع کشور باید در جاهایی قرار گیرند که آب کافی وجود داشته باشد و نباید این صنایع در مناطق کویری و کم‌آب ایجاد شود و دنبال انتقال آب از سایر استان‌ها به این بخش‌ها باشیم.
سخنگوی هیات رییسه مجلس گفت: قرار است کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی وضعیت آب شرب را تنظیم کند و فرهنگسازی و بهینه‌سازی هم باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد.
وی اظهار کرد: در این جلسه وزارت جهاد کشاورزی و کارگروه ملی سازگاری با کم آبی مکلف شد که موضوع آبخیزداری را در دستور کار جدی خود قرار دهد.
وی درباره دیپلماسی آب اظهار کرد: در این باره نمایندگان ما در کمیته آب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مباحثی را مطرح کردند، اما مهمترین مباحث مطرح شده در این جلسه ضعف مدیریت و همچنین چندگانگی مدیریت بخش آبی کشور است که باید از آن اجتناب شود.
**جیره بندی مطرح نیست
سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی گفت: جیره‌بندی آب در قالب ساماندهی منابع و مصارف آب باید مورد توجه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی قرار گیرد اما موضوع سهمیه بندی آب به هیچ وجه مطرح نیست.
۱۵۳۵