شناسایی و اولویت بندی رایجترین روشهای تأمین مالی خودراهانداز در IT کسب وکارهای نوپای حوزه

چکیده
تأمین مالی مناسب یکی از مشکل ترین و پیچیدهترین عناصر در فرایند راه اندازی کسب و کارهای کارآفرینانه است.
این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی رایجترین روشهای تأمین مالی خودراهانداز در کسب وکارهای نوپای حوزه
انجام شده است. روش تحقیق بر حسب هدف از نوع کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات، آمیخته- اکتشافی IT
میباشد. در بخش کیفی با استفاده از ابزار مصاحبه های نیمه ساختار یافته با کارشناسان و خبرگانی که در حوزه تأمین مالی
فعالیت داشته اند، به شناسایی رایج ترین روش های استفاده شده پرداخته و در بخش کمی IT شرکت های نوپای صنعت
پژوهش، با استفاده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی به اولویت بندی این معیارها اقدام شد. بدین منظور پرسشنام ه ها میان نمونۀ
آماری توزیع و داده های بهدست آمده با استفاده از نرمافزار اکسپرت چویس تحلیل و وزن هر یک مشخص شد. در بخش
کیفی نمونه گیری به شیوه هدفمند بوده و حجم نمونه تا رسیدن به کفایت دادهها تعیین شده است و در بخش کمی با
استفاده از فرمول کوکران تعداد ۲۲۰ شرکت با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. یافته ها بیانگر آن است که
خوشۀ تأمین مالی شخصی صاحب شغل بهعنوان رایجترین شیوه تأمین مالی خودراهانداز شناسایی شد و بعد از آن بهترتیب
خوشههای پرداختهای تأخیری، خوشۀ توقف حسابهای دریافتنی، خوشۀ حداقل کردن هزینههای سرمایه گذاری و در
نهایت خوشۀ اشتراک منابع به ترتیب در رده های دوم تا پنجم قرار گرفتند.

مقدمه
تأمین مالی مناسب یکی از مشکل ترین و پیچیده ترین عناصر در فرایند راه اندازی
کسب و کارهای کارآفرینانه است که نقش بسیار مهمی را در راه اندازی و توسع ۀ
کسب و کارهای نوپای کارآفرینانه برعهده دارد. رویکردهای متنوعی که در حوزه تأمین مالی
کارآفرینی وجود دارد، انتخاب ها و تصمیمات متعددی را در اختیار کارآفرینان قرار می دهد
که خود می تواند موجب پیچیدگی بیشتر این فرایند شود. کارآفرینان در شروع کسب و کار
باید به دنبال یافتن روش های دیگری غیر از روش های سنتی، برای تأمین مالی باشند
این روش ها در ادبیات تأمین مالی کارآفرینی به روش های تأمین مالی .(Winborg, 2009)
خودراه انداز ۱ شهرت دارند. تأمین مالی خود راه انداز بهعنوان دسترسی به منابع بدون وابستگی به
منابع مالی خارجی بلند مدت تعریف شده است. روش های تأمین مالی خودراه انداز روش های
بسیار خلاقانه برای دسترسی به منابع مالی بدون استفاده از وام و فروش سهام هستند. این پدیده،
در حقیقت، تبدیل سرمایۀ انسانی به سرمای ۀ مالی است و اکثر قریب به اتفاق شرکت های
.(Freear et al., کارآفرینی از طریق این فرایند بسیار خلاق اقدام به تأمین مالی می کنند ( ۱۹۹۵
توانایی کارآفرین در تأمین مالی از طریق روش های تأمین مالی غیرسنتی نشان دهند ه شخصیت
کارآفرینانۀ صاحب یک کسب و کار جدید است.
هرچند بیشتر ادبیات مالی کارآفرینی بر تأمین مالی خارجی از طریق سهام توسط
سرمایه گذارانی مانند فرشتگان کسبوکار و سرمایه گذاران مخاطره پذیر متمرکز شده اند، اما
کسبوکارهای نوپا و کوچک بهدلیل عدم تقارن اطلاعات و هزین ۀ مبادل ۀ بالا ، دسترسی
از طرف دیگر، از آنجا که .(Parkin, محدودی به منابع خارجی تأمین مالی دارند ( ۲۰۱۰
سرمایۀ گردآوری شده از طریق سهام، به وجوه تهیه شده در ازای دادن بخشی از مالکیت
شرکت اشاره دارد و در این صورت، کارآفرین دارای شرکای جدید خواهد شد و بخشی از
استقلال کسب و کارش را از دست خواهد داد (راجرز، ۱۳۹۳ )، اکثر کارآفرینان در مراحل اولیه تمایل زیادی به استفاده از این روش ندارند. بنابراین می توان گفت بزرگترین چالش پیش
روی کارآفرینان جذب منابع مالی خارجی نبوده، بلکه اتکای حداقلی به این منابع می باشد.
بهطور کلی، راهبردهای تأمین مالی خودراهانداز به دو دسته تقسیم میشوند. دست ۀ اول، شامل
راهبردهای حداقلسازی نیاز به منابع مالی و کاهش هزینه های تأمین مالی است. دست ۀ دوم،
شامل راهبردهایی است که به کسب منابع بدون استفاده از مؤسسات مالی و بانک ها و
به طور خاص، روش های تأمین مالی .(Gartner et al., استقراض خارجی میپردازند ( ۲۰۱۲
خودراهانداز شامل استفاده از منابع شخصی کارآفرین، پرداخت های تأخیری، توقف
حساب های دریافتنی، حداقلسازی هزینههای سرمایه گذاری، اشتراک منابع و تأمین مالی از
.(Winborg & Landstrom, طریق یارانه است ( ۲۰۰۱
– براساس گزارش رقابت پذیری جهانی منتشر شده توسط مجمع جهانی اقتصاد ( ۲۰۱۷
۲۰۱۶ ) ایران از نظر شاخص های تأمین مالی در زمین ۀ دسترسی به وام، رتبه ۱۲۴ و از نظر
دسترسی به سرمایه گذاری مخ اطرهپذیر رتبه ۱۱۰ را در میان ۱۳۸ کشور بررسی شده دارد
از اینرو کارآفرینان نه تنها در تهیۀ وام دچار چالش ها .(Economic Forum, 2016/17 World)
و مشکلات زیادی هستند بلکه از نظر دسترسی به سرمایه گذاری خطرپذیر نیز در مضیقه هستند.
از آنجا که تأمین مالی جزء لاینفک تمام فعالیت های کارآفرینانه می باشد و از سویی کشور
ایران از لحاظ ساختار تأمین مالی طبق آمارها در شرایط نامطلوبی قرار دارد، از این رو استفاده
از روشهای تأمین مالی خودراه انداز بهویژه در شرکت های نوپا می تواند بسیار مفید و کارا
باشد. استفاده از این روش ها حتی می تواند در کسب و کارهای تثبیت شده، به منظور مدیریت
نقدینگی استفاده شود، که نشان از اهمیت این روش ها در مدیریت و تأمین منابع مالی در طول
عمر شرکت ها دارد.
این پژوهش در راستای تلاش برای بومی سازی مفهوم تأمین مالی خود راه انداز در فضای
کارآفرینی کشور، در صدد است ضمن بررسی شواهد موجود در زمین ۀ استفاده از روش های
خلاقانۀ تأمین مالی خودراه انداز توسط کسب و کارهای نوپا در محیط کسب و کار ایران، به
اولویت بندی این روش ها پرداخته و راه را برای مطالعات آینده در این حوزه هموارتر کند.
هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی رایج ترین روشهای تأمین مالی خودراه انداز در
در شهر تهران است. از اینرو پژوهش حاضر بهدنبال پاسخ به IT کسب و کارهای نوپای حوزه
این سؤال اصلی است که رایج ترین روشهای تأمین مالی خود راهانداز در کسب وکارهای
کدامند و هریک از چه وزنی برخوردارند؟ از اینروبرای پاسخگویی به مسأل ۀ IT نوپای حوزه
تحقیق، در این پژوهش با استفاده از روش آمیخت ۀ کیفی -کمی به شناسایی و اولویت بندی
پرداختیم. IT رایج ترین روشهای تأمین مالی خودراه انداز در کسبوکارهای نوپای حوزه
در ادامۀ مقاله، پس از بیان مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش، روش شناسی پژوهش مطرح شده
است. سپس، یافته های پژوهش بیان شده و در انتها نیز بحث و نتیجه گیری انجام شده و
پیشنهادهایی ارائه میشود.