سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
حامد شایگان
چند روز پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست با اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بر افزایش خرید کالای ایرانی حتی در صورت کیفیت پایین‌تر از محصول مشابه خارجی تاکید کرده بود؛ موضوعی که شائبه احتمال افزایش انحصار یا تخلف در برخی محصولات را افزایش می‌دهد. این مساله با افزایش تعرفه واردات خودرو یا برخی اتفاقات بازار در زمان گرانی دلار پررنگ‌تر شده که در چنین شرایطی نقش سازمان‌های نظارتی و حمایتی باید پررنگ شود. هرچند کارشناسان معتقدند سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در سال‌های گذشته نه تنها نتوانسته در قامت یک نهاد نظارتی ظاهر شود، بلکه کارکرد حمایتی نیز ندارد و ساختار این سازمان از کارکنان وزارت بازرگانی سابق تشکیل شده و برخلاف نامش نماینده‌ای از تولیدکننده‌ها در آن حضور ندارد.
به گزارش «کسب‌وکار»، قیمت‌گذاری و تنظیم بازار به دلیل اینکه تولیدکننده و مصرف‌کننده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند در موفقیت پویش حمایت از کالای ایرانی موثر باشد زیرا اگر قیمتی بالا تعیین شود یا کیفیت نادیده گرفته شود به رقابت‌پذیری کالای ایرانی آسیب خواهد زد و در این مسیر ممکن است حتی تخلفاتی صورت گیرد، برای نمونه در شرایطی که قیمت دلار به ۶ هزار تومان رسید تولیدکننده‌های روغن به دلیل مخالفت با بالا رفتن قیمت این محصول برچسب حاوی امگا۳ به این محصولات اضافه کردند تا افزایش قیمت جنبه قانونی پیدا کند، در حالی که گفته برخی فعالان این بازار حاکی از آن است که ترکیبات تغییر چندانی نکرده است. در چنین شرایطی نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان باید پررنگ‌تر دیده شود؛ سازمانی که از نگاه بسیاری از تولیدکنندگان و حتی مصرف‌کننده‌ها نقد زیادی بر عملکرد آن وارد است.
به گزارش «کسب‌وکار»، قیمت‌گذاری و تنظیم بازار به دلیل اینکه تولیدکننده و مصرف‌کننده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند در موفقیت پویش حمایت از کالای ایرانی موثر باشد زیرا اگر قیمتی بالا تعیین شود یا کیفیت نادیده گرفته شود به رقابت‌پذیری کالای ایرانی آسیب خواهد زد و در این مسیر ممکن است حتی تخلفاتی صورت گیرد، برای نمونه در شرایطی که قیمت دلار به ۶ هزار تومان رسید تولیدکننده‌های روغن به دلیل مخالفت با بالا رفتن قیمت این محصول برچسب حاوی امگا۳ به این محصولات اضافه کردند تا افزایش قیمت جنبه قانونی پیدا کند، در حالی که گفته برخی فعالان این بازار حاکی از آن است که ترکیبات تغییر چندانی نکرده است. در چنین شرایطی نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان باید پررنگ‌تر دیده شود؛ سازمانی که از نگاه بسیاری از تولیدکنندگان و حتی مصرف‌کننده‌ها نقد زیادی بر عملکرد آن وارد است.
سازمان حمایتی بدون کارایی
با توجه به نام‌گذاری سال به عنوان حمایت از کالای ایرانی، سید محمود نوابی، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیز روز پنج‌شنبه در نخستین همایش حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان قم ضمن تاکید بر اینکه در ارائه خدمات پس از فروش کالاهای ایرانی نقص‌هایی وجود دارد، گفته بود: «امروز بنگاه‌های اقتصادی باید خدمات قبل، حین و پس از فروش را به مصرف‌کننده‌ها ارائه کنند. از طرف دیگر حمایت از کالای ایرانی با بنر زدن و شعار دادن محقق نمی‌شود، همه باید با همبستگی ملی از کالای ایرانی حمایت کنیم، اگر بخش‌های مالیات، بیمه و بانک وارد میدان حمایت نشوند، کار پیش نمی‌‌رود و تولیدکنندگان با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند.»
یک عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برای تقویت تولید کالای ایرانی به «کسب‌وکار» گفت: در چند سال گذشته عواملی همچون تحریم، نوسانات دلار و… روی تولید اثر گذاشت و باعث شد قیمت نهایی نیز بالا برود. در چنین شرایطی سازمان حمایت تنها قیمت‌ها را سرکوب کرد و حتی ابزاری برای حمایت از تولید نداشت و تنها به فکر ثابت نگه‌داشتن قیمت‌ها بود و حتی اگر میزان افزایش قیمت هم از سوی دیگر نهادهای دولتی منطقی اعلام می‌شد برای اجرای فرمول ثابتی برای قیمت‌گذاری بود و عملکرد گذشته این سازمان در بحث خودرو و… نیز نشان داده که کارایی ضعیف نقش چندانی در تقویت بخش تولید، ارتقای کیفیت و قیمت‌گذاری ندارد.
بیژن پناهی‌زاده با تاکید بر اینکه در حال حاضر وضعیت و برنامه اقتصاد کشور مشخص نیست که قرار است کامل دولتی باشد یا خصوصی، گفت: اگر برنامه این است که اقتصاد و بازار از سوی دولت اداره شود نقش سازمان حمایت می‌تواند موثر باشد، اما اگر بخش خصوصی قرار است نقش داشته باشد باید بخش خصوصی و تعاونی‌ها نیز در قیمت‌گذاری نقش داشته باشند. هرچند عنوان تولیدکننده در نام این سازمان چندان مورد توجه قرار نگرفته و حتی کارکنان سابق وزارت بازرگانی نیز سازمان حمایت را در اختیار گرفته‌اند بدون اینکه تولیدکننده‌ای در این سازمان حضور داشته باشد. گرچه انجمن‌های سازمان حمایت در استان‌ها نیز رویه خصوصی ندارند.
او درباره نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در روند قیمت‌گذاری افزود: نظارت بر محصول باید باعث افزایش قیمت در روند طبیعی باشد، اما در شرایطی قیمت یک محصول در بازار بالاتر از روند طبیعی افزایش یافته که در نتیجه قیمت‌گذاری نادرست سازمان حمایت بوده است و زمانی که نرخ دلار با نوسانات بالایی روبه‌رو بود یا مالیات بر تولید فشار زیاد وارد کرد این سازمان چه نقش حمایتی داشت؟ در کجای دنیا سازمان‌های حمایتی چنین رویکردی دارند؟ این سازمان حمایت امروز باید نقش خود را ایفا کند و بیشتر رویکرد نظارتی داشته باشد و ارگان‌ها و نهادهای دولتی را به سمت خرید کالای ایرانی سوق دهد تا هر دو جنبه حمایت از مصرف و تولید کالای ایرانی را پیش ببرد زیرا با افزایش تیراژ تولید، قیمت نیز کاهش می‌یابد و به نفع مصرف‌کننده نیز خواهد بود.
دلیل عرضه محصولات ایرانی با برچسب خارجی
بخشی از وظایف نهادهای دولت که نقش تنظیم بازار یا حتی قیمت‌گذاری دارند ارزیابی و بررسی مولفه های مورد توجه مصرف‌کننده است؛ عاملی که این روزها مورد غفلت قرار گرفته و سازمان حمایت نیز تنها در همایش حمایت از حقوق مصرف کنندگان به شرکت‌های خاص تندیس می دهد که آن هم بیشتر رویکردی تبلیغاتی دارد.
حسین ابراهیمی، رئیس انجمن حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کشور در گفتگو با «کسب‌وکار» با تاکید بر اینکه حمایت از کالای ایرانی قبل از اینکه رضایت مصرف‌کننده را جلب کنیم محقق نمی‌شود، گفت: حتی با استفاده از یارانه تولید نیز نمی‌توان به این مساله جامه عمل پوشاند زیرا از نگاه مصرف‌کننده کیفیت در اولویت قرار دارد و آنچه امروز باعث ضعف کالای ایرانی در بازار داخلی شده جلب اعتماد مصرف‌کننده ازسوی کالاهای خارجی است و تولیدکننده‌های داخلی چندان موفق نبوده‌اند؛ ازاین‌رو باید روی قیمت کالا و خدمات پس از فروش برنامه‌ریزی کنیم. در واقع کالاهای ایرانی از نظر قیمتی ممکن است قدرت رقابت داشته باشند اما اینگونه مقایسه درست نیست، زیرا مصرف‌کننده پذیرفته کالای خارجی کیفیت بالاتر دارد هرچند ممکن است در واقعیت اینگونه نباشد و تحت‌تاثیر تبلیغات باشد. در همین زمینه دیده می‌شود که حتی برخی از تولیدکنندگان ایرانی محصولات خود را با برچسب خارجی به بازار وارد می‌کنند و این نشان‌دهنده این است که کالای با کیفیت ایرانی نیز وجوددارد.
او درباره وضعیت تقاضای بازار به محصولات داخلی گفت: امروز افرادی که قدرت خرید بالایی ندارند کالاهای ایرانی را به دلیل قیمت پایین‌تر می‌خرند اما باید این رویه را عوض کرد و عامل انتخاب بین دو کالای ایرانی و خارجی هر دو عامل قیمت و کیفیت باشد. به همین دلیل تنها تبلیغات در رسانه‌ها به موفقیت پویش حمایت از کالای ایرانی نمی‌انجامد.
ابراهیمی درباره مشکل کیفیت برخی تولیدات مطرح ایرانی نیز افزود: در تولیدات ایرانی ابتدا کیفیت بالاست، اما بعد از اینکه محصول در بازار جا افتاد کیفیت را پایین می‌آورند و بخشی از این مساله ناشی از کم کاری سازمان‌های نظارتی است و باید برای این مساله تدبیری اندیشیده شود. برای نمونه تولیدکننده شیر اگر درصد چربی روی پاکت ۳.۸ درج می‌کند باید به آن عدد پایبند باشد و اگر خلاف آن عمل شود از نظر قضایی پیگیری شود و سازمان حمایت هم پای این مساله بایستد. حتی درباره کپی کاری از نام برندها نیز در ایران زیاد اتفاق می‌افتد که این موضوع نشان دهنده ضعف مراجع نظارتی است و دولت باید از حضور مردم و نهادها در این بخش استفاده کند و تاکنون دستگاه‌ها و سازمان‌های نظارتی دولتی با وجود بودجه و… در این بخش چندان موفق عملن کرده‌اند.
با توجه به نام‌گذاری سال به عنوان حمایت از کالای ایرانی، سید محمود نوابی، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیز روز پنج‌شنبه در نخستین همایش حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان قم ضمن تاکید بر اینکه در ارائه خدمات پس از فروش کالاهای ایرانی نقص‌هایی وجود دارد، گفته بود: «امروز بنگاه‌های اقتصادی باید خدمات قبل، حین و پس از فروش را به مصرف‌کننده‌ها ارائه کنند. از طرف دیگر حمایت از کالای ایرانی با بنر زدن و شعار دادن محقق نمی‌شود، همه باید با همبستگی ملی از کالای ایرانی حمایت کنیم، اگر بخش‌های مالیات، بیمه و بانک وارد میدان حمایت نشوند، کار پیش نمی‌‌رود و تولیدکنندگان با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند.»
یک عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برای تقویت تولید کالای ایرانی به «کسب‌وکار» گفت: در چند سال گذشته عواملی همچون تحریم، نوسانات دلار و… روی تولید اثر گذاشت و باعث شد قیمت نهایی نیز بالا برود. در چنین شرایطی سازمان حمایت تنها قیمت‌ها را سرکوب کرد و حتی ابزاری برای حمایت از تولید نداشت و تنها به فکر ثابت نگه‌داشتن قیمت‌ها بود و حتی اگر میزان افزایش قیمت هم از سوی دیگر نهادهای دولتی منطقی اعلام می‌شد برای اجرای فرمول ثابتی برای قیمت‌گذاری بود و عملکرد گذشته این سازمان در بحث خودرو و… نیز نشان داده که کارایی ضعیف نقش چندانی در تقویت بخش تولید، ارتقای کیفیت و قیمت‌گذاری ندارد.
بیژن پناهی‌زاده با تاکید بر اینکه در حال حاضر وضعیت و برنامه اقتصاد کشور مشخص نیست که قرار است کامل دولتی باشد یا خصوصی، گفت: اگر برنامه این است که اقتصاد و بازار از سوی دولت اداره شود نقش سازمان حمایت می‌تواند موثر باشد، اما اگر بخش خصوصی قرار است نقش داشته باشد باید بخش خصوصی و تعاونی‌ها نیز در قیمت‌گذاری نقش داشته باشند. هرچند عنوان تولیدکننده در نام این سازمان چندان مورد توجه قرار نگرفته و حتی کارکنان سابق وزارت بازرگانی نیز سازمان حمایت را در اختیار گرفته‌اند بدون اینکه تولیدکننده‌ای در این سازمان حضور داشته باشد. گرچه انجمن‌های سازمان حمایت در استان‌ها نیز رویه خصوصی ندارند.
او درباره نقش سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در روند قیمت‌گذاری افزود: نظارت بر محصول باید باعث افزایش قیمت در روند طبیعی باشد، اما در شرایطی قیمت یک محصول در بازار بالاتر از روند طبیعی افزایش یافته که در نتیجه قیمت‌گذاری نادرست سازمان حمایت بوده است و زمانی که نرخ دلار با نوسانات بالایی روبه‌رو بود یا مالیات بر تولید فشار زیاد وارد کرد این سازمان چه نقش حمایتی داشت؟ در کجای دنیا سازمان‌های حمایتی چنین رویکردی دارند؟ این سازمان حمایت امروز باید نقش خود را ایفا کند و بیشتر رویکرد نظارتی داشته باشد و ارگان‌ها و نهادهای دولتی را به سمت خرید کالای ایرانی سوق دهد تا هر دو جنبه حمایت از مصرف و تولید کالای ایرانی را پیش ببرد زیرا با افزایش تیراژ تولید، قیمت نیز کاهش می‌یابد و به نفع مصرف‌کننده نیز خواهد بود.
دلیل عرضه محصولات ایرانی با برچسب خارجی
بخشی از وظایف نهادهای دولت که نقش تنظیم بازار یا حتی قیمت‌گذاری دارند ارزیابی و بررسی مولفه های مورد توجه مصرف‌کننده است؛ عاملی که این روزها مورد غفلت قرار گرفته و سازمان حمایت نیز تنها در همایش حمایت از حقوق مصرف کنندگان به شرکت‌های خاص تندیس می دهد که آن هم بیشتر رویکردی تبلیغاتی دارد.
حسین ابراهیمی، رئیس انجمن حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کشور در گفتگو با «کسب‌وکار» با تاکید بر اینکه حمایت از کالای ایرانی قبل از اینکه رضایت مصرف‌کننده را جلب کنیم محقق نمی‌شود، گفت: حتی با استفاده از یارانه تولید نیز نمی‌توان به این مساله جامه عمل پوشاند زیرا از نگاه مصرف‌کننده کیفیت در اولویت قرار دارد و آنچه امروز باعث ضعف کالای ایرانی در بازار داخلی شده جلب اعتماد مصرف‌کننده ازسوی کالاهای خارجی است و تولیدکننده‌های داخلی چندان موفق نبوده‌اند؛ ازاین‌رو باید روی قیمت کالا و خدمات پس از فروش برنامه‌ریزی کنیم. در واقع کالاهای ایرانی از نظر قیمتی ممکن است قدرت رقابت داشته باشند اما اینگونه مقایسه درست نیست، زیرا مصرف‌کننده پذیرفته کالای خارجی کیفیت بالاتر دارد هرچند ممکن است در واقعیت اینگونه نباشد و تحت‌تاثیر تبلیغات باشد. در همین زمینه دیده می‌شود که حتی برخی از تولیدکنندگان ایرانی محصولات خود را با برچسب خارجی به بازار وارد می‌کنند و این نشان‌دهنده این است که کالای با کیفیت ایرانی نیز وجوددارد.
او درباره وضعیت تقاضای بازار به محصولات داخلی گفت: امروز افرادی که قدرت خرید بالایی ندارند کالاهای ایرانی را به دلیل قیمت پایین‌تر می‌خرند اما باید این رویه را عوض کرد و عامل انتخاب بین دو کالای ایرانی و خارجی هر دو عامل قیمت و کیفیت باشد. به همین دلیل تنها تبلیغات در رسانه‌ها به موفقیت پویش حمایت از کالای ایرانی نمی‌انجامد.
ابراهیمی درباره مشکل کیفیت برخی تولیدات مطرح ایرانی نیز افزود: در تولیدات ایرانی ابتدا کیفیت بالاست، اما بعد از اینکه محصول در بازار جا افتاد کیفیت را پایین می‌آورند و بخشی از این مساله ناشی از کم کاری سازمان‌های نظارتی است و باید برای این مساله تدبیری اندیشیده شود. برای نمونه تولیدکننده شیر اگر درصد چربی روی پاکت ۳.۸ درج می‌کند باید به آن عدد پایبند باشد و اگر خلاف آن عمل شود از نظر قضایی پیگیری شود و سازمان حمایت هم پای این مساله بایستد. حتی درباره کپی کاری از نام برندها نیز در ایران زیاد اتفاق می‌افتد که این موضوع نشان دهنده ضعف مراجع نظارتی است و دولت باید از حضور مردم و نهادها در این بخش استفاده کند و تاکنون دستگاه‌ها و سازمان‌های نظارتی دولتی با وجود بودجه و… در این بخش چندان موفق عملن کرده‌اند.
