سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
تثبیت نرخ ارز و اطلاعیه‌هایی که بانک مرکزی برای تسهیل اجرای آن منتشر کرد در بخش‌های مختلف یک سری محدودیت‌ها ایجاد کرد که در بخش مربوط به مسافرت‌های خارجی بیشتر به چشم می‌آید.
به گزارش کسب و کار نیوز بر اساس اطلاعیه شماره ۲ بانک مرکزی مبنی بر یکسان‌سازی ارز چنین آمده است: ارز مسافرتی برای یک بار سفر در سال به میزان ۱۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها به مسافران در مرزهای خروجی هوایی پرداخت می‌شود. میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک المنافع به غیر از عراق ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست. اما مساله اینجاست شرایطی که بانک مرکزی پیش روی دارندگان ارز به ویژه ارزهای مسافرتی گذاشته است، تا حدود زیادی بر مسافرت‌های خارجی و سفرهای خارج از کشور مردم سایه منفی می‌گذارد و تا حدودی به معنی سلب آزادی آنها در رفت و آمدهای خارجی است که به نظر مشکل زا می‌آید. از آنجایی که در کنار این اطلاعیه‌های محدود‌کننده مسئولان نیز سعی در کنترل خروج ارز از کشور دارند، به نظر می‌آید شرایط برای مسافران به خارج از کشور دشوار‌تر شود. به گفته وزیر اقتصاد، علاوه بر اینکه اجازه خروج ارز از کشور داده نمی‌شود، بلکه سعی مسئولان بر این است ارز را از طریق فعالیت تولید‌کنندگان به کشور بر گردانند، اینکه مسئولان تا چه اندازه با وجود مسائل پیش رو در این تصمیم موفق خواهند بود موضوعی جداست، اما در کنار آن باید دید مسئولان برای مسافرت‌های خارجی و محدودیت‌های ارزی چاره‌ای اندیشیده‌اند یا اینکه این محدودیت‌ها در شرایط فعلی منطقی است و مسافران نیز باید شرایط را پذیرا باشند.
محدودیت ارزهای مسافرتی مقطعی است
امیر یوسفی‌مقدم، کارشناس بازار مالی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: محدودیت‌هایی که از سوی مسئولان بانک مرکزی به این منظور اعمال شده است به دلیل التهابات دور از انتظار بازار ارز بود و برای کنترل این التهابات لازم بود چنین تصمیماتی گرفته شود، اما باید گفت این تصمیمات همیشگی نیست و طی مدت کوتاهی در بازار پیاده خواهد شد. وی با بیان اینکه در بلندمدت محدودیت ارزهای مسافرتی برداشته می‌شود، گفت: به نظر می‌رسد مسئولان بانک مرکزی در بلندمدت از این تصمیم تجدید نظر کنند. با این حال در شرایط فعلی اعمال چنین سیاست‌هایی اگرچه محدود‌کننده است، اما به طور کلی مطلوب خواهد بود و لازمه کنترل تلاطمات ارزی است که بحران ارزی را در پی خواهد داشت.
یوسفی‌مقدم با تاکید بر اینکه بانک مرکزی تمهیداتی چند برای تسهیل مسافرت‌های خارجی در چنین شرایطی منظور داشته است، گفت: کاهش تقاضا برای ارز باعث کنترل قیمت بازار ارز شده و عرضه را بیشتر خواهد کرد. با این حال مسافران نیز می‌توانند از تمهیداتی که بانک مرکزی در چنین شرایطی برای آنها در نظر گرفته است، بهره بگیرند.
به گزارش کسب و کار نیوز بر اساس اطلاعیه شماره ۲ بانک مرکزی مبنی بر یکسان‌سازی ارز چنین آمده است: ارز مسافرتی برای یک بار سفر در سال به میزان ۱۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها به مسافران در مرزهای خروجی هوایی پرداخت می‌شود. میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک المنافع به غیر از عراق ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست. اما مساله اینجاست شرایطی که بانک مرکزی پیش روی دارندگان ارز به ویژه ارزهای مسافرتی گذاشته است، تا حدود زیادی بر مسافرت‌های خارجی و سفرهای خارج از کشور مردم سایه منفی می‌گذارد و تا حدودی به معنی سلب آزادی آنها در رفت و آمدهای خارجی است که به نظر مشکل زا می‌آید. از آنجایی که در کنار این اطلاعیه‌های محدود‌کننده مسئولان نیز سعی در کنترل خروج ارز از کشور دارند، به نظر می‌آید شرایط برای مسافران به خارج از کشور دشوار‌تر شود. به گفته وزیر اقتصاد، علاوه بر اینکه اجازه خروج ارز از کشور داده نمی‌شود، بلکه سعی مسئولان بر این است ارز را از طریق فعالیت تولید‌کنندگان به کشور بر گردانند، اینکه مسئولان تا چه اندازه با وجود مسائل پیش رو در این تصمیم موفق خواهند بود موضوعی جداست، اما در کنار آن باید دید مسئولان برای مسافرت‌های خارجی و محدودیت‌های ارزی چاره‌ای اندیشیده‌اند یا اینکه این محدودیت‌ها در شرایط فعلی منطقی است و مسافران نیز باید شرایط را پذیرا باشند.
محدودیت ارزهای مسافرتی مقطعی است
امیر یوسفی‌مقدم، کارشناس بازار مالی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: محدودیت‌هایی که از سوی مسئولان بانک مرکزی به این منظور اعمال شده است به دلیل التهابات دور از انتظار بازار ارز بود و برای کنترل این التهابات لازم بود چنین تصمیماتی گرفته شود، اما باید گفت این تصمیمات همیشگی نیست و طی مدت کوتاهی در بازار پیاده خواهد شد. وی با بیان اینکه در بلندمدت محدودیت ارزهای مسافرتی برداشته می‌شود، گفت: به نظر می‌رسد مسئولان بانک مرکزی در بلندمدت از این تصمیم تجدید نظر کنند. با این حال در شرایط فعلی اعمال چنین سیاست‌هایی اگرچه محدود‌کننده است، اما به طور کلی مطلوب خواهد بود و لازمه کنترل تلاطمات ارزی است که بحران ارزی را در پی خواهد داشت.
یوسفی‌مقدم با تاکید بر اینکه بانک مرکزی تمهیداتی چند برای تسهیل مسافرت‌های خارجی در چنین شرایطی منظور داشته است، گفت: کاهش تقاضا برای ارز باعث کنترل قیمت بازار ارز شده و عرضه را بیشتر خواهد کرد. با این حال مسافران نیز می‌توانند از تمهیداتی که بانک مرکزی در چنین شرایطی برای آنها در نظر گرفته است، بهره بگیرند.
کاهش تدریجی مسافرت‌های تفریحی به خارج از کشور
سید ضیاءالدین خرمشاهی، کارشناس اقتصادی
یک ضرب‌المثل در زبان عربی متداول است که می‌گوید: «من جرب المجرب حلت به الندامه» که معادل این مثل در زبان فارسی با عبارت «آزموده را آزمودن خطاست» متداول است. آنچه در باب محدودیت پرداخت ارز مسافران تعریف شده است، محدودیت تازه‌ای نیست و از اول انقلاب تاکنون بارها اعمال شده و در تمام موارد نیز ناکارآمد بودن آن به اثبات رسیده است، اما معلوم نیست چرا تصمیم‌سازان آزموده‌های ناموفق را باز می‌آزمایند. استفاده‌کنندگان از ارز مسافرتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ گروه اول کسانی هستند که برای انجام امور کاری، تجاری، درمانی و… مسافرت می‌کنند و غالبا سفرهای آنها بیش از یک‌بار در طول سال است و اعمال محدودیت برای آنان معذوریت نمی‌آورد. این گروه برای رسیدن به اهداف خود ناگزیر از خرید ارز آزاد هستند و از راه‌های مختلف این ارز مورد نیاز را تامین خواهند کرد و گروه دیگر کسانی که سفر را با نیت تفریح یا زیارت انجام می‌دهند که در این مورد خاص باید تاکید کرد که در سال‌های اخیر و با توجه به بالا رفتن قیمت ارز، کسانی که سفر خارجی را برای تفریح از باب ارزان بودن نرخ ارز بر می‌گزیدند، به‌شدت کاهش یافته و ذائقه گردشگران این گروه به گردش در مناطق داخلی کشور میل پیدا کرده و تعدادی که هنوز سفر خارج از کشور را به قصد تفریح انتخاب می‌کنند نسبت به آمار سال‌های ابتدایی دهه ۸۰ به‌شدت کاهش پیدا کرده و درست‌تر آن است که گفته شود کسانی که هنوز سفر خارجی را بر مسافرت داخلی ترجیح می‌دهند، افرادی هستند که گرانی نرخ ارز تاثیری بر تصمیم آنها نمی‌گذارد و بنیه مالی آنان قدرتمند‌تر از آن است که تحت‌تاثیر نوسانات ارزی قرار بگیرند. این گروه نیز طبیعتا در اثر ایجاد محدودیت فروش ارز رسمی از تصمیم خود رویگردان نمی‌شوند. در نتیجه آنچه اتفاق می‌افتد، کاری است عبث که در اثر بیهودگی پس از مدتی ازسوی خود دستگاه تصمیم‌گیر رها می‌شود. مجموع آنچه در قالب تدابیر کنترل بازار ارز اتخاذ می‌شود غالبا از همین جنس هستند و تقریبا غیر از ایجاد مزاحمت برای افراد نیازمند واقعی ارز که تغییر قیمت برای آنها بسیار مهم است، چیزی به دنبال ندارد. در یک مثال ملموس تاجری که برای انجام امور مذاکره تجاری خود ناگزیر از چند بار سفر با استفاده از ارز غیررسمی است، چاره‌ای غیر از افزودن به قیمت کالای خود ندارد و در نهایت مصرف‌کننده نهایی تاوان این محدودیت بی‌مورد را می‌پردازد. نتیجه کلام اینکه ادامه این سبک کارها که عدم تاثیرگذاری آن در طول ۴ دهه گذشته بارها به اثبات رسیده است، جز آنچه در دو هفته اخیر اتفاق افتاده، پیامدی نخواهد داشت آنچنان که همگان متوجه شدند اعلام نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی توسط معاون اول رئیس‌جمهوری هیچ‌گونه تاثیر مثبتی به همراه نداشت و هیچ کسی آن را باور نکرد. شایسته است در این موضوع که قطعا کنترل آن فقط با توانایی‌های دولت امکان‌پذیر نیست و همت قوای دیگر را نیز می‌طلبد واقع‌بینانه‌تر عمل کرد و با بستن سفره‌های آسیب‌زا آرامش اقتصادی را به کشور بازگرداند زیرا دغدغه وارده به کشور در فروردین ماه به تنهایی بیش از حجم یک سال تشویش بازار بود.
سید ضیاءالدین خرمشاهی، کارشناس اقتصادی
یک ضرب‌المثل در زبان عربی متداول است که می‌گوید: «من جرب المجرب حلت به الندامه» که معادل این مثل در زبان فارسی با عبارت «آزموده را آزمودن خطاست» متداول است. آنچه در باب محدودیت پرداخت ارز مسافران تعریف شده است، محدودیت تازه‌ای نیست و از اول انقلاب تاکنون بارها اعمال شده و در تمام موارد نیز ناکارآمد بودن آن به اثبات رسیده است، اما معلوم نیست چرا تصمیم‌سازان آزموده‌های ناموفق را باز می‌آزمایند. استفاده‌کنندگان از ارز مسافرتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ گروه اول کسانی هستند که برای انجام امور کاری، تجاری، درمانی و… مسافرت می‌کنند و غالبا سفرهای آنها بیش از یک‌بار در طول سال است و اعمال محدودیت برای آنان معذوریت نمی‌آورد. این گروه برای رسیدن به اهداف خود ناگزیر از خرید ارز آزاد هستند و از راه‌های مختلف این ارز مورد نیاز را تامین خواهند کرد و گروه دیگر کسانی که سفر را با نیت تفریح یا زیارت انجام می‌دهند که در این مورد خاص باید تاکید کرد که در سال‌های اخیر و با توجه به بالا رفتن قیمت ارز، کسانی که سفر خارجی را برای تفریح از باب ارزان بودن نرخ ارز بر می‌گزیدند، به‌شدت کاهش یافته و ذائقه گردشگران این گروه به گردش در مناطق داخلی کشور میل پیدا کرده و تعدادی که هنوز سفر خارج از کشور را به قصد تفریح انتخاب می‌کنند نسبت به آمار سال‌های ابتدایی دهه ۸۰ به‌شدت کاهش پیدا کرده و درست‌تر آن است که گفته شود کسانی که هنوز سفر خارجی را بر مسافرت داخلی ترجیح می‌دهند، افرادی هستند که گرانی نرخ ارز تاثیری بر تصمیم آنها نمی‌گذارد و بنیه مالی آنان قدرتمند‌تر از آن است که تحت‌تاثیر نوسانات ارزی قرار بگیرند. این گروه نیز طبیعتا در اثر ایجاد محدودیت فروش ارز رسمی از تصمیم خود رویگردان نمی‌شوند. در نتیجه آنچه اتفاق می‌افتد، کاری است عبث که در اثر بیهودگی پس از مدتی ازسوی خود دستگاه تصمیم‌گیر رها می‌شود. مجموع آنچه در قالب تدابیر کنترل بازار ارز اتخاذ می‌شود غالبا از همین جنس هستند و تقریبا غیر از ایجاد مزاحمت برای افراد نیازمند واقعی ارز که تغییر قیمت برای آنها بسیار مهم است، چیزی به دنبال ندارد. در یک مثال ملموس تاجری که برای انجام امور مذاکره تجاری خود ناگزیر از چند بار سفر با استفاده از ارز غیررسمی است، چاره‌ای غیر از افزودن به قیمت کالای خود ندارد و در نهایت مصرف‌کننده نهایی تاوان این محدودیت بی‌مورد را می‌پردازد. نتیجه کلام اینکه ادامه این سبک کارها که عدم تاثیرگذاری آن در طول ۴ دهه گذشته بارها به اثبات رسیده است، جز آنچه در دو هفته اخیر اتفاق افتاده، پیامدی نخواهد داشت آنچنان که همگان متوجه شدند اعلام نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی توسط معاون اول رئیس‌جمهوری هیچ‌گونه تاثیر مثبتی به همراه نداشت و هیچ کسی آن را باور نکرد. شایسته است در این موضوع که قطعا کنترل آن فقط با توانایی‌های دولت امکان‌پذیر نیست و همت قوای دیگر را نیز می‌طلبد واقع‌بینانه‌تر عمل کرد و با بستن سفره‌های آسیب‌زا آرامش اقتصادی را به کشور بازگرداند زیرا دغدغه وارده به کشور در فروردین ماه به تنهایی بیش از حجم یک سال تشویش بازار بود.
