حکایت ما میراث‌داران خانه پدری این است

بارها از «بهاء الدین خرمشاهی» نقل شده است که «ما در ایران مثل فرزندان خانه ای هستیم که بی هیچ زحمتی یک میراث عظیم پدری به ما رسیده و ازین بابت قدرناشناسیم»؛ و اکنون شعار جهانی ۲۰۱۸ «میراث برای نسل ها» یادمانی ست برای قدردانی از این یادگار.
به گزارش کیب و کار نیوز به نقل از ایرنا ، در سال ۱۹۸۲ پیشنهاد ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌ها) برای اختصاص روز ۱۸ آوریل (۲۹ فروردین) به عنوان «روز بین المللی بناها و محوطه های تاریخی» توسط یونسکو مورد تایید قرار گرفت.
این روز خاص، فرصت بالا بردن آگاهی عمومی در مورد تنوع میراث جهانی و کوشش های مورد نیاز، جهت حمایت و حفاظت و جلب توجه نسبت به آسیب پذیری آنها را فراهم می آورد.
برای چندمین سال است که ایکوموس هر سال موضوعی را به این مناسبت اعلام می کند و ارتباط میان این موضوع جهانی و واقعیت های محلی و یا ملی این امکان را فراهم می آورد تا با برگزاری کنفرانس ها، همایش ها، گردهمایی ها و دیگر فعالیت های فرهنگی، آگاهی مردم به عنوان صاحبان اصلی میراث فرهنگی بالاتر رفته و یا درک اهمیت آن برای مسئولان بیشتر شود.

** نامگذاری هر سال برای حفاظت از میراث فرهنگی
سال ۲۰۰۱ میلادی (۱۳۸۰ شمسی) عنوان «روستاهای تاریخی را نجات دهیم» بر اساس گزارش میراث در خطر از طرف شورای جهانی بناها و محوطه‌ها به عنوان شعارسال انتخاب شد.
عنوان سال ۲۰۰۲ «میراث قرن ۲۰» بود؛ و محوریت آن بر فعالیت‌های سالیانه بود که متاثر از‌ وقایع در اروپا و جهان وقت در این حوزه شکل گرفت.
سال ۲۰۰۳ «میراث فرهنگی زیرآب» نام گرفت که حاصل تلاش های صورت گرفته در آن زمان به تهیه‌ کنوانسیونِ «حفاظت از میراث زیر آب» منجر شد.
سال ۲۰۰۴ با عنوان «معماری گلی در میراث فرهنگی» شناخته شد و سال ۲۰۰۵ مراسم چهلمین سالگرد ایکوموس به صورت ویژه برگزار شد.
انتخاب عنوان سال ۲۰۰۶؛ «میراث صنعتی» برای این بود که در آن سال‌ها این کمیته به شدت تحت تاثیر برنامه‌های توسعه قرار گرفته بود و عملا طی ۳۰ – ۴۰ سال اخیر توجه زیادی به میراث صنعتی نداشتیم و این انتخاب می‌توانست به حفظ این میراث کمک کند.
«منظر فرهنگی و آثار طبیعت» به عنوان یک مبحث جدید در میراث فرهنگی، بهانه ای برای نامگذاری سال ۲۰۰۷ شد؛ ۲۰۰۸ نیز «میراث مذهبی و مکان‌های مقدس» نام گرفت و سال ۲۰۰۹ را «میراث و علم» نام‌ گذاشتند.
۲۰۱۰ سال «میراث کشاورزی»، ۲۰۱۱ سال «میراث فرهنگی آب»، ۲۰۱۲ سال «میراث جهانی»، ۲۰۱۳ سال «میراث آموزش»، ۲۰۱۴ «میراث یادآوری»، ۲۰۱۵ ویژه مراسم پنجاهمین سالگرد ایکوموس، ۲۰۱۶ سال «میراث ورزش» و ۲۰۱۷ سال «میراث جهانی و توریسم پایدار»، نام گرفتند.
موضوع منتخب ۲۰۱۸ که امسال در برنامه‌های کمیته‌های ملی و کمیته‌های بین‌المللی علمی نقشی پررنگ دارد، «میراث برای نسل‌ها» است که می گوید بیان سرگذشت‌ها و انتقال دانش از نسلی به نسل بعد، گامی حیاتی در شکوفایی فرهنگی و از دیرباز مشخصۀ تجربۀ انسانی بوده است.
در روز جهانی بناها و محوطه‌های سال ۲۰۱۸، ایکوموس خواهان دو هدف است؛ نخست، انتقالِ میان‌نسلیِ دانش که تلاش در جامعۀ جهانی برای تأکید بر اهمیت تبادل دانش میان نسل‌ها برای اشاعۀ اصول غایی ایکوموس در حفاظت و حمایت از میراث فرهنگی است.
و هدف دوم، راهبر شدنِ جوانان است با این توضیح که در هر کشور، متخصصان نوخاسته رویدادهایی را سازمان خواهند داد که با استفادۀ خلاق از رسانه‌های عمومی، بخش جوان‌تر جامعه را مخاطب قرار می‌دهد.

**حفاظت و مرمت میراث فرهنگی باید به «دغدغه ملی» تبدیل شود
با وجود همه کارشکنی ها، ضعف و کاستی ها، غفلت ها و محدودیت ها در عرصه حفظ و حراست از میراث فرهنگی مهینمان باید منصفانه گفت که خوشبختانه در سال های اخیر مجموعه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات قابل توجهی را برای حصول توسعه پایدار انجام داده است.
در همین راستا تلاش شده تا بنیه کارشناسی از دست رفته میراث فرهنگی با تربیت کارشناسان جوان که علاوه بر تحصیلات، مهارت اندوزی و نخبگی را در کنار پیشکسوتان این رشته ها آموزش دیده اند، تقویت شود.
باید خشنود بود که در شورای عالی معماری و شهرسازی و نهادهای تصمیم گیر، دغدغه میراث فرهنگی افزایش یافته و رد پای میراث فرهنگی در اسناد بالادستی کشور نیز دیده می شود.
خوبتر اینکه برخلاف گذشته که شهرداری ها معمولا در راه اجرای پروژه های مرمتی تاریخی، مقاومت کرده و به بهانه پروژه های مدرن، بافت تاریخی شهر را تخریب می کردند، اکنون این آگاهی چنان بالا رفته که در کنگره اخیر معماری و شهرسازی، شهرداران زیادی برای مرمت بافت های تاریخی شهرشان طرح های داوطلبانه ارائه کردند.
اما این اقدامات به تنهایی کافی نیست وبرای رسیدن به توسعه پایدار، حفاظت و مرمت میراث فرهنگی باید به دغدغه ملی تبدیل شود.
از دیگر سو، مدتی است که نقدها در برابر تخریب اموال تاریخی و میراث فرهنگی بالا گرفته که این نیز علامت بسیار خوبی ست زیرا هر چه مردم به میراث ملی خود حساس تر شوند مدیران میراث فرهنگی موفق ترند و می توانند از مسئولان فرادست و فرودست مطالبه جدی تر داشته و اهمیت توجه به این موضوع را که به ظاهر تشریفاتی، اما در واقع بسیار حیاتی را به سادگی برای آنها تبیین کنند.
این فرهنگسازی به شیوه های گوناگون در حال انتقال و انجام است و اگر بدبین نباشیم تلاش ها نتیجه خواهد داد زیرا آمار می گوید فقط در سال ۹۵، ارتقای مشارکت مردمی در حفاظت از بناهای تاریخی طوری بوده که ۹۰۰ متقاضی مردمی برای حمایت مالی از مرمت خانه های تاریخی وجود داشته است و این نوید روزهای خوش دارد؛ روزهایی که میراث فرهنگی می رود تا آرام آرام به دغدغه مردم بدل شود.
خلاصه اینکه شعار امسال ایکوموس؛ «میراث برای نسل‌ها» نه تنها ترغیب ملتها به شناخت و مفاهیم مستتر در میراث فرهنگی خویش است بلکه آن را فرصتی مغتنم برای تحکیم وحدت بین المللی در جهت حراست از میراث فرهنگی مردم جهان و رسیدن به تبادل افکار در این بستر فرخنده و انسان ساز تلقی می کند.
راهی که به ما نشان می دهد حفظ بناها و محوطه های دیروز سند ثروت، هویت و عزت امروز است.