سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
جواد عرفانیان‌عالی‌منش
به گزارش کسب وکار نیوز، موزه به عنوان یک مکان برای حفظ میراث و یادگارهای نسل‌های پیشین؛ نقش مهمی در احیای فرهنگ، سنت و هنر جامعه دارد. این نقش مهم تا جایی پیش می‌رود که موزه‌ها را فرزندان فرهنگ و هنر یک کشور می‌دانند و از آنها به عنوان تنها پل ارتباطی میان نسل‌های پیشین، حال و آینده یاد می‌کنند. در این میان موزه‌های محلی نقش ویژه‌ای در حفظ، احیا و معرفی میراث فرهنگی و هنری و بومی؛ سنت‌ها و باورداشت‌های یک شهر یا یک منطقه یا یک قوم خاص را دارند. موزه‌های محلی نه تنها به عنوان یکی از عناصر توسعه گردشگری به شمار می‌آیند؛ بلکه در شرایطی که بسیاری از مراسم، آئین‌ها و مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی مناطق و قومیت‌ها در معرض تهدید و فراموشی است، این موزه‌ها می‌توانند به حفظ و نگهداری موارد برشمرده کمک کنند. موزه میراث روستایی گیلان یکی از موزه‌های بی‌نظیر در این زمینه است که از طریق بازآفرینی معماری و میراث فرهنگی و طبیعی استان در جهت حفظ و احیای فرهنگ و سنت روستایی استان گیلان گام برداشته است.
موزه‌ای منحصربه‌فرد از نظر وسعت و موضوع
موزه میراث روستایی گیلان از نظر وسعت و تلاش برای نگهداری و احیای معماری سنتی روستایی و نمایش بناها در ابعاد واقعی و پرداختن به رسوم و آئین‌ها در کنار مجموعه بناها؛ نه تنها در ایران، بلکه در سطح کشورهای منطقه نیز منحصربه‌فرد است. سایت اصلی موزه در مساحتی بیش از ۲۶۰ هکتار در کیلومتر ۱۸ آزادراه قزوین – رشت و در محدوده پلیس‌راه سراوان-شفت واقع شده است. یکی از ویژگی‌های این موزه طراحی و مستند‌سازی بناها برمبنای معماری خاص بخش‌های گوناگون استان گیلان است. هرچند معماری روستایی استان گیلان به دلیل بارندگی و رطوبت بالا برمبنای یک پلان مستطیل‌شکل با کشیدگی‌های شمالی و جنوبی و با بام‌های شیب‌دار شکل می‌گیرد، اما برپایه برخی آداب و رسوم و سنت‌ها و شرایط اقلیمی خاص و کاربری بنا، معماری بناهای روستایی تفاوت‌هایی نیز با هم دارند. در این موزه با تقسیم مجموعه مناطق روستایی استان گیلان به ۹ بخش؛ بناها شبیه‌سازی شده‌اند. در حال حاضر ۷ حوزه روستایی در این مجموعه به بهره‌برداری رسیده و ساخت دو مجموعه دیگر در طرح تکمیلی پیش‌بینی شده است. برای مستند‌سازی مجموعه بناها سعی شده است تا بافت و شیوه معماری همه روستاها از شرق تا غرب گیلان در نظر گرفته شود.
مجموعه‌ای از ساختمان‌ها، کارگاه‌ها و صنایع دستی و پوشاک
در این موزه روباز علاوه بر مستند‌سازی و شبیه‌سازی بیش از ۲۰ مجموعه مسکونی روستایی شامل خانه، کارگاه و کوره زغال‌گیری سنتی، مسجد، قهوه‌خانه و مدرسه؛ مجموعه‌ای از صنایع دستی و پوشاک روستاییان گیلان نیز به چشم می‌خورد. شبیه‌سازی بناهای مسکونی در این موزه به گونه‌ای است که امکان حضور بازدیدکنندگان در همه قسمت‌های بنا برای مشاهده و گرفتن فیلم و عکس مهیاست. در بخشی از موزه کارگاه و ابزار ساخت صنایع دستی که توسط زنان و مردانی با پوشش روستایی و در حال تولید دست‌ساخته‌ها دیده می‌شود که علاوه بر معرفی صنایع دستی روستایی به بازدیدکنندگان امکان خرید نیز مهیاست. در میان محوطه بیرونی و درونی بناهای موزه، زنان و مردان با پوشش ویژه روستایی حضور دارند که علاوه بر معرفی پوشاک خاص این نواحی، به پرسش بازدیدکنندگان هم پاسخ می‌دهند. همچنین در بخش‌هایی از موزه و در محوطه کناری بناها تهیه نان‌های محلی گیلان و توسط تنورهای روستایی صورت می‌پذیرد که با استقبال بازدیدکنندگان همراه است. در این موزه علاوه بر مستند‌سازی بناهای مسکونی؛ به کشاورزی سنتی در روستاهای گیلان نیز پرداخته شده و شیوه‌های کشت سنتی و باغبانی روستایی گیلان به نمایش گذاشته شده است. به این منظور در بخشی از موزه محوطه وسیعی با عنوان باغ گیاه‌شناسی وجود دارد که انواع درختان از نارنج تا زیتون در این قسمت کاشته شده است. مدیران موزه امیدوارند ایجاد باغ گیاه‌شناسی گام مثبتی در جهت حفظ و احیای میراث طبیعی استان باشد. در فصول گوناگون سال، برنامه‌های فرهنگی، هنری و آئینی در این موزه اجرا می‌شود که بیشترین آنها در ایام نوروز و تابستان است. برگزار‌کنندگان هدف از برگزاری این برنامه‌ها را حفظ و نگهداری میراث معنوی روستاهای گیلان می‌دانند. موسیقی زنده محلی، مراسم جشن خرمن که در گذشته در روستاها برگزار می‌شد، کشتی گیل مردی و حرکت روی طناب یا لافند اهم این موارد است.
