بی اعتمادی مردم به سپرده گذاری ارزی

ثمانه نادری

به گزارش کسب وکار نیوز، با اعلام تک‌نرخی کردن ارز از سوی دولت، اکنون بازار رقابت برای جذب سپرده‌های ارزی در بانک‌ها داغ شده است؛ موضوعی که طبق برخی از بررسی‌ها در جمع‌آوری ارز‌های خانگی که در نوسانات ارز نقش داشته، مؤثر خواهد بود. به گفته کارشناسان، تثبیت نرخ ارز نیز به نوعی در گرو جمع‌آوری این ارز‌های پراکنده در بازار خواهد بود.به گفته کارشناسان، اگر دولت نرخ سود منطقی برای سپرده‌های ارزی را تعیین و همچنین شرایط بازپرداخت آنها را تسهیل کند سپرده‌های ارزی ضمن ساماندهی بازار ارز و جمع‌آوری نقدینگی سرگردان حتی در بلندمدت می‌توانند عاملی برای رشد و رونق تولید باشند.آنگونه که بانک مرکزی اعلام کرده هر فردی که بیش از ۱۰ هزار یورو به صورت نقدی در اختیار داشته باشد باید آن را نزد بانک‌ها سپرده‌گذاری کند در غیر این صورت هر گونه تبادل آن به مفهوم کالای قاچاق بوده و برخوردهای قانونی با آن صورت می‌گیرد.همین یک بند در بخشنامه‌های بانک مرکزی کافی است تا بازار را برای سپرده‌گذاری‌های ارزی داغ کند. البته این بار دیگر شرایط به حالت قبل نیست، نه مردم اعتماد سابق را به سپرده‌گذاری ارزی دارند و نه دیگر کار در اختیار بانک‌هاست، بلکه بانک مرکزی خود رأسا وارد عمل شده و سود و بازگشت اسکناس‌های سپرده گذاران با همان نوع ارز سپرده‌گذاری شده را تضمین می‌کند؛ با این وجود میزان استقبال مردم به گفته بانکداران از سپرده‌گذاری‌های ارزی کم است. بررسی‌های میدانی حکایت از آن دارد که بازار داغی برای جذب دلارها و یوروهای در اختیار مردم از سوی بانک‌ها به راه افتاده و آنها نرخ‌های جذابی را ارائه می‌دهند که دامنه آن حتی تا ۵ و ۶ درصد هم می‌رسد. آنگونه که متصدیان شعب بانکی می‌گویند، تعداد مراجعه‌کنندگان برای سپرده‌گذاری ارزی بالا نیست اما به هر حال هر چقدر که میزان اسکناس‌ها بالاتر باشد نرخ‌های سود نیز می‌تواند از سوی بانک‌ها جذاب‌تر شود، اما به طور میانگین نرخ ۴ تا ۵ درصدی در بسیاری از شعب به مشتریان پیشنهاد می‌شود. یک متصدی بانک می‌گوید: البته هنوز هم تردیدهای بسیاری از سوی سپرده گذاران برای سپرده‌گذاری ارزی وجود دارد، چراکه طی سنوات گذشته مردم دلار یا یورو به بانک‌ها ارائه می‌دادند و در مقابل هر زمان که قصد داشتند بخشی یا تمام سپرده ارزی خود را مسدود کنند بانک به آنها معادل ریالی، آن هم به نرخی پایین‌تر از نرخ بازار آزاد یا همان نرخ دولتی، می‌داد و همین امر خاطر بسیاری از مردم را درباره سپرده‌های ارزی مکدر کرده است.کسرایی‌پور، مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی نیز می‌گوید: نرخ اعلام شده از سوی بانک مرکزی برای سپرده‌گذاری یورو ۳ درصد و برای سپرده‌گذاری دلاری ۴ درصد است که البته این نرخی است که بانک‌ها می‌توانند نزد بانک مرکزی سپرده‌گذاری کنند. وی می‌افزاید: ولی به هر حال نرخی که از سوی بانک‌ها برای جذب سپرده‌های ارزی مردم پیشنهاد می‌شود حتماً باید در چارچوب‌های مشخصی باشد که بانک مرکزی اعلام کرده است. به گزارش مهر، رونق ارائه نرخ‌های متنوع از سوی بانک‌ها برای سپرده‌های ارزی در شرایطی است که تجربه بازار رقابتی برای جذب سپرده‌های ریالی کارنامه مردودی را از سوی نظام بانکی بر جای گذاشته و وضعیت بدی را در ترازنامه بانک‌ها ایجاد کرده است. حال این نگرانی وجود دارد و سوال این است که چه کنترل و نظارتی روی نرخ سود سپرده‌های ارزی از سوی دولت و بانک مرکزی وجود دارد؟ باید امیدوار بود این بار بانک‌ها دقت کافی را در رعایت ضوابط و قوانین به خرج دهند.

اعمال بهره مناسب برای سپرده‌های ارزی
محمدحسین برخوردار، عضو سابق اتاق بازرگانی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: اگر دولت به اندازه کافی ارز داشته باشد، می‌تواند در برابر تقاضای ریال ارز‌های خانه‌ها را جمع‌آوری کرده و پشتوانه ریال قرار بدهد. در حال حاضر در این خصوص نوعی رقابت بین بانک‌ها وجود دارد و این رقابت باید وجود داشته باشد تا بتواند نرخ ارز را به سرانجام درستی برساند. اگر نقدینگی سرگردان و ارزهای پراکنده جمع‌آوری شود و از طرفی مردم اطمینان پیدا کنند که در هر زمانی که می‌خواهند می‌توانند ارز پرداختی به بانک‌ها را به همان شکل اولیه دریافت کنند، در تأمین منابع ارزی نیز مؤثر خواهد بود.وی با ذکر اینکه مردم باید در سپرده‌گذاری ارزی به سیستم بانکی اعتماد کنند، می‌گوید: لازمه این اعتماد آن است که نظام بانکی زمینه را فراهم کرده و در بدو سپرده‌گذاری ارز مورد نظر را به هر شکلی که بوده چون دلار، یورو یا درهم به همان شکل به مردم پرداخت کند و البته لازم است بهره مناسبی در بانک‌ها جهت سپرده‌های ارزی منظور شود تا پشتوانه ارزی دولت برای ریال محکم شود.
ضمانت استمرار ارز تک‌نرخی
اصغر مشبکی، کارشناس اقتصادی
تک‌نرخی کردن ارز در قیمت ۴,۲۰۰ تومان به دو عامل بستگی دارد تا ضمانت اجرای آن باشد. یکی بحث استمرار این سیاست پولی از سوی دولت است تا بتوان به نحو مقتضی مایحتاج عمومی مردم را به صورت کنترل‌شده و مدیریت‌شده برآورد کرد، مثل ارز مورد نیاز سفرهای کنترل‌شده مردم به خارج از کشور و سایر مایحتاج ارزی که در قالب بخشنامه‌هایی که بانک مرکزی اعلام می‌کند، نمود پیدا کرده است و چنین به نظر می‌رسد که تیم مربوطه در نظام بانکی در حال فعالیت است. دومین عامل برای موفقیت این موضوع بحث روانی قضیه است؛ یعنی سیاست باثبات و مستمر دلار اثر روانی خود را بر جامعه بگذارد. کما اینکه طی ۷ – ۸ روز اخیر تأثیرات خود را در بازار به جا گذاشته است و بازار دیگر پرالتهاب نیست. اگر این دو عامل ادامه‌دار باشد می‌تواند به تحقق این سیاست پولی بانک مرکزی منجر شود، اما مورد سومی که بانک مرکزی به بانک‌ها ابلاغ کرده است بحث جمع‌آوری نقدینگی مردم در خانه در قالب سپرده ارزی است. دولت باید سود سپرده معقولی به اینها بدهد که این سود با توافق طرفین باشد. این هم به عنوان یک سیاست موفق می‌تواند بستر را مهیا سازد تا مردم به نقطه‌ای از اعتماد برسند که دولت دیگر نیاز به دلار آنها ندارد، بلکه برای ساماندهی بازار ارز که منافع آن بین مردم و مسئولان مشترک است، سعی در انجام این کار دارد. اگر سود معقولی به سپرده‌گذاری ارزی تعلق بگیرد مردم استقبال می‌کنند. بنابراین بهتر است در قرارداد طرفین درباره نرخ سود چه به صورت ریال و چه ارز به توافق برسند و هرگاه صاحب حساب پول خود را از بانک می‌خواهد بانک‌ها مادگی رداخت آن را داشته باشند و البته در کنار آن دولت باید اعلام کند که آماده باز کردن هر نوع سپرده ارزی به صورت دلار، یورو و… است. با این اقدامات شاید در آینده‌ای نزدیک مردم به این منطق برسند که سپرده‌های ارزی خود را به سمت تولید ببرند. سپرده‌های ارزی در بلندمدت این مسیر را فراهم خواهند کرد.