مجتبی کاوه
به گزارش کسب و کار نیوز، صنعت خودروسازی ایران برنامه خاصی برای تولید خودروهای سبز ندارد، به جز اخباری که اخیرا درباره تولید خودروهای برقی سال آینده در یکی از دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور منتشر شده – و مشخص نیست این اخبار واقعا جامه حقیقت بپوشند یا خیر- حتی خبری هم از تولید یا مونتاژ این نوع خودروها در ایران شنیده نمیشود. با این حال دولت در آخرین دستورالعمل وارداتی اعلامشده توسط سازمان توسعه تجارت، واردات خودروهای هیبریدی را هم مشمول تعرفه سنگین کرده است. قائممقام بازرگانی خارجی وزیر صنعت میگوید آماده شنیدن نظرات کارشناسانه درباره این موضوع است، اما دلیل روشنی هم برای تعرفه عجیبی که دولت بر واردات خودروهای هیبریدی وضع کرده، مطرح نمیکند. کارشناسان معتقدند مغضوب واقع شدن خودروهای هیبریدی از سوی دولت به زیان محیطزیست کشور است و نتیجهای جز ایجاد رانت برای گروههای صاحب نفوذ ندارد. بازار خودروهای هیبریدی در همه جای جهان در حال رشد است به جز ایران. برای مثال دولت ژاپن از سال ۲۰۰۹ مجموعهای از سیاستها و طرحهای ابتکاری نظیر طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای هیبریدی، تخفیفهای مالیاتی روی خودروهای پاک و افزایش مالیات روی سوخت خودروهای آلاینده را اجرا کرد و در نتیجه این طرحها در همان سال، فروش خودروهای هیبریدی نسبت به سال گذشته ۳ برابر شد. نمونه دیگر کشور مالزی است. تمامی خودروهای هیبریدی و برقی که در مالزی مونتاژ میشوند از تخفیفهای مالیات بر گمرک و واردات بهره میبرند که این معافیتها به کاهش قیمت این خودروها نسبت به خودروهای تماما وارداتی منجر میشود. مرسدس، تویوتا کمری هیبرید و نسیان سرنا S از جمله این خودروها هستند. در فهرست کشورهایی که تولید و استفاده از خودروهای هیبریدی را تشویق میکنند، میتوان کشورهای فراوانی از جمله کانادا، آمریکا، قبرس، هلند، انگلستان، چین، هند و… را هم مشاهده کرد. در ایران اما با وجود ادعاهای بیپایان صنعت خودروی کشور مبنی بر حرکت در سطوح جهانی، خودروهای هیبریدی سهمی در تولیدات داخلی ندارند و سهم آنها در واردات هم کمتر از یک درصد کل واردات خودروی کشور است. با وجود آنکه انتظار میرفت دولت به دلیل مشکلات زیستمحیطی در کلانشهرها و نیاز به خودروهای سبز خصوصا در ناوگان حمل و نقل عمومی – تاکسی – مشوق تولید یا دستکم واردات این نوع خودرو به کشور باشد آخرین دستورالعمل واردات به ناگهان تعرفه واردات این نوع خودروها را ۱۱ برابر کرد. تعرفه عجیب بر خودروهای هیبریدی طی روزهای اخیر انتقادات شدیدی را متوجه وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان مرجع دولتی تعیین تعرفه کرده است. انتقاداتی که پاسخ درخوری برای آنها وجود ندارد و تنها یک مقام مسئول در سازمان توسعه تجارت عنوان کرده است که دولت برای شنیدن انتقادات و ایجاد اصلاح در تعرفه – در صورت لزوم- آمادگی دارد.
تبعات افزایش ۱۱۰ درصدی تعرفه واردات خودروهای هیبریدی
یک کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه ورود تکنولوژی ساخت خودروهای هیبریدی به کشور ما هزینه سرمایهگذاری سنگینی دارد، به «کسبوکار» میگوید: تا امروز حرکت به سمت تولید چنین خودروهایی در کشور بین مسئولان صنعت کشور و خودروسازان طرفدار جدی نداشته است. حسن خسروانی بیپاسخ ماندن انتقادات به تعرفه واردات خودروهای هیبریدی را مورد اشاره قرار داد و افزود: توقعی که از دولت میرفت، این بود که واردات خودروهای هیبریدی با ابزارهای تعرفهای تشویق شود نه اینکه ناگهان تعرفه این خودروها ۱۱۰ درصد افزوده شود. وی در پاسخ به این پرسش که متقاضی خودروهای هیبریدی در ایران بیشتر چه گروههایی هستند، گفت: این خودروها نسبت به خودروهایی که سوخت فسیلی مصرف میکنند قیمت بیشتر و سرعت و قدرت کمتری دارند. بر این اساس عموما سازمانهای دولتی و ناوگان حملونقل عمومی – تاکسیرانی – و همچنین خودروهای پلیس راهنمایی و رانندگی در کشورهایی مثل ایران خریدار این خودروها هستند تا در مرحله بعد مردم – طبقه مرفه- نیز به خرید این خودروها تشویق شوند. وی با بیان اینکه با افزایش غیرمنطقی تعرفه خودروهای هیبریدی قیمت این خودروها افزایش خواهد یافت و تقاضا برای واردات قانونی آن کاهش مییابد، خاطرنشان کرد: همیشه در این شرایط، زمینه برای رانتجویی صاحبان نفوذ مساعد میشود که خارج از کانالهای قانونی این خودروها را به کشور وارد کنند و با قیمت بسیار بالا به سازمانها یا افراد خاص بفروشند.