سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مجتبی کاوه
در گفتگو با محرم کریمی دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی ایران، تمهیدات و اقدامات این انجمن را در راستای ارتقای کیفی بتن مصرفی در کشور جویا شدیم.
انجمن صنفی تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی ایران چه سالی تاسیس شد و عضویت در آن چه شرایطی دارد؟
این انجمن در سال ۱۳۷۵ تاسیس شد و پس از اجباری شدن استاندارد بتن آماده، تولیدکنندگان بتن برای ورود به انجمن و اعضای قبلی این تشکل برای تداوم عضویت باید شرایطی داشته باشند که عبارت است از داشتن پروانه بهره‌برداری از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و همچنین داشتن نشان استاندارد از سازمان ملی استاندارد. بر این اساس در حال حاضر ما عضوی در این انجمن نداریم که پروانه بهره‌برداری یا نشان استاندارد نداشته باشد.
انجمن برای ارتقای کیفیت بتن چه اقداماتی داشته است؟
واقعیت این است که داشتن نشان استاندارد مساله کیفیت را در صنعت بتن حل نمی‌کرد. به همین دلیل طی سال‌های گذشته تغییرات گسترده‌ای در ناوگان حمل‌ونقل بتن و ماشین‌آلات تولید بتن انجام و این تجهیزات به‌روز شد. علاوه بر این با آموزش‌هایی که در این صنعت در راستای علمی شدن تولید بتن انجام شد و با ارتباطی که با مراکز علمی برقرار شد، کیفیت بتن نسبت به گذشته بسیار بهتر شد، اما هنوز هم کیفیت بتن‌های تولیدی کشور با معیارهای مورد نظر انجمن فاصله دارد. برای رسیدن به کیفیت مطلوبی که مدنظر ما قرار دارد، در فعالیت‌های خود بازنگری و با اداره کل استاندارد تهران و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران تفاهمنامه‌ای منعقد کردیم. براساس این تفاهمنامه ما کمیته فنی از مدیران QC منتخب انجمن تشکیل دادیم. در این کمیته فنی ما پیش‌نویس ابلاغیه‌های مهندسان طراح، مجری و ناظر را تهیه و این پیش‌نویس را به سازمان نظام مهندسی ارائه کردیم. سازمان نظام مهندسی اصلاحات بسیار کمی روی این پیش‌نویس انجام داد و جلسه‌ای برای مهندسان ناظر، طراح و مجری در اداره استاندارد تهران برگزار و در این جلسه از این پیش‌نویس – که تبدیل به ابلاغیه شد – رونمایی کردیم. در مرحله بعدی چک‌لیست‌هایی در ۵۶ آیتم تهیه و به سازمان نظام مهندسی ساختمان ارائه کردیم. براساس چک‌لیست‌ها تیم‌های سه نفره از مدیران QC که در کمیته فنی بودند، انتخاب کردیم و آنها را به کارخانه‌های تولیدکننده بتن تحت پوشش انجمن فرستادیم و آنها بازرسی‌هایی را براساس این ۵۶ آیتم از شرکت‌های تولیدکننده بتن و بتن‌های تولیدشده در این شرکت‌ها انجام دادند. این بازرسی‌ها منجر به این شد که نقاط ضعفی که در کارخانه‌ها بود به آنها متذکر شویم و به آنها ابلاغ کنیم که ظرف مدت‌زمان مشخصی این نقاط ضعف را – که چندان هم زیاد نبود – اصلاح کنند. پس از آن در کمیته فنی چک‌لیست‌های بازرسی منطبق بر ابلاغیه‌ها را برای بازرسان تهیه کردیم. در این مرحله سازمان نظام مهندسی ساختمان یک بازرس برای یک روز تمام به ما می‌دهد و ما با آزمایشگاه مورد اعتماد همکار سازمان نظام مهندسی ساختمان و اداره استاندارد استان تهران که شرکت آزمایشگاه پاکدشت بتن است، نیروهای همکار شرکت آزمایشگاه پاکدشت بتن به همراه بازرس سازمان نظام مهندسی ساختمان و نمایندگان انجمن تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی ایران به اتفاق در محل‌های مصرف بتن حضور یافته و در همان محل براساس استاندارد ۶۰۴۴ از بتن‌های آنها نمونه‌گیری می‌کنیم.
فرایند کنترل و نمونه‌گیری به چه صورت است و چه نتایجی از آن به دست می‌آید؟
در این فرایند، ابتدا کنترل می‌کنیم که مهندس ناظر بر سر پروژه حاضر است یا نیست. دوم، کنترل می‌کنیم که این بتن از نوع بتن استاندارد است یا نیست و اگر بتن استاندارد نبود و از بتن‌های زیرپله‌ای بود اصلا نمونه نمی‌گیریم و همان جا صورت‌جلسه می‌کنیم و به شهرداری‌ها نامه می‌زنیم که شهرداری‌ها دستور توقف پروژه را صادر کنند. سومین مرحله این است که اگر بتن استاندارد بود، دمای بتن، اسلمپ بتن و وزن مخصوص بتن اندازه‌گیری شده و سپس از بتن نمونه‌گیری می‌شود. تعداد نمونه‌هایی که گرفته می‌شود ۸ نمونه است که ۶ نمونه به آزمایشگاه پاکدشت بتن ارسال می‌شود و چون یک آزمایشگاه همکار سازمان استاندارد نیز خود انجمن دارد، ۲ نمونه هم به این آزمایشگاه ارسال می‌شود. روزی که قرار است این نمونه‌ها در آزمایشگاه‌ها مورد آزمایش قرار گیرد با تولیدکننده بتن تماس می‌گیریم که خودش هم اگر مایل است شاهد این تست‌ها باشد. در یک زمان (یعنی به‌طور همزمان) نمونه‌ها در آزمایشگاه همکار پاکدشت بتن و آزمایشگاه انجمن تست می‌شوند. اگر طی این تست‌ها مشخص شود که ایراد و مشکلی در بتن‌ها نیست یا اگر هست این ایرادها کم باشد به تولیدکننده مشاوره‌ها و تذکرهای لازم را برای رفع ایراد می‌دهیم تا به معیارهای مدنظر ما برسند چون این بتن‌ها معیارهای استاندارد را دارد، ولی آنچه مدنظر ما قرار دارد فراتر از استانداردهای کنونی است، چراکه استانداردهای کنونی حداقل‌های کیفی را پوشش می‌دهد، ولی ما در انجمن به حداقل‌ها قانع نیستیم، ولی اگر طی تست‌ها مشخص شود که ایراد و اشکال بتن، زیاد است نتیجه آزمایش این نمونه به اداره کل استاندارد ارسال می‌شود. در اداره کل استاندارد، یک نفر از انجمن ما با حق امضا در کمیته تدوین علائم عضویت دارد و در ابطال و صدور نشان استاندارد دخیل است، در صورتی که در این کمیته بررسی‌های نهایی به این نتیجه منتهی شود که این تولیدکننده فاقد معیارهای لازم است، نشان استاندارد تولیدکننده باطل می‌شود.
اولویت اساسی و شعاری که سرلوحه فعالیت‌های انجمن قرار دارد، چیست؟
اولویتی که سرلوحه فعالیت‌های ما قرار دارد نمونه‌گیری و آزمایش در محل مصرف است. هم‌راستا با فرایند نمونه‌گیری در محل که ارتقا‌دهنده کیفیت بتن است، فرهنگ‌سازی را نیز به صورت جدی پیگیری می‌کنیم و برای مثال بیش از ۵۰۰ بنر جلوی خودروهای حمل بتن نصب کردیم که مردم با خصوصیات کیفی بتن آشنا شوند، بروشورهایی نیز چاپ کردیم که به صورت بسیار ساده مفاهیم و اجزای بتن را توضیح می‌دهد. این مفاهیم توسط کارشناسان QC به راننده‌های تراک‌میکسر و پمپ آموزش داده می‌شود. آموزش‌هایی هم برای کارفرماها انجام می‌دهیم که بعد از بتن‌ریزی چه نکاتی برای عمل‌آوری و نگهداری از بتن باید انجام دهند. امیدواریم که با این فرهنگ‌سازی‌ها و آموزش‌ها مردم به این سمت، سوق پیدا کنند که متقاضی بتن غیراستاندارد نباشند و به این امر اطمینان پیدا کنند که بتن‌های استاندارد به‌طور مستمر تحت نظارت و کنترل کیفی قرار دارد.
اجزای تشکیل‌دهنده بتن در کشور ما چه وضعیتی دارد؟
در بررسی‌هایی که انجام دادیم متوجه شدیم که در اجزای تشکیل‌دهنده بتن، کیفیت سیمان‌های مصرفی مشکل چندانی ندارد، ولی از نظر کیفیت سنگ‌دانه – که از معادن شن و ماسه تهیه می‌شود- با مشکل جدی مواجه هستیم و سنگ‌دانه‌هایی که در بسیاری از بتن‌های تولیدی به کار می‌رود، در دوام بتن مشکل ایجاد می‌کند. یکی از دلایلی هم که ساختمان‌های کشور ما عمر مفید کمی دارند همین مشکل سنگ‌دانه‌های مصرفی در بتن‌هاست. بر این اساس با تولیدکنندگان شن و ماسه در حال مذاکره و مکاتبه هستیم و با جدیت از آنها این مطالبه را داریم که کیفیت شن و ماسه کشور باید بهبود پیدا کند.
آیا شهرداری‌ها همکاری لازم را در زمینه توقف پروژه‌هایی که– بنا به تشخیص ناظران سازمان نظام مهندسی ساختمان و اداره کل استاندارد و کارشناسان انجمن شما – از بتن غیراستاندارد استفاده می‌کنند، انجام خواهند داد؟
واقعیت این است که همکاری شهرداری‌ها در این زمینه بسیار اهمیت دارد و ما هم برای تعامل بهتر با شهرداری‌ها اخیرا – روز ۱۰ دی ماه – به اتفاق آقای مس‌فروش، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران ملاقاتی با آقای مقیمی، استاندار تهران داشتیم و این موضوع را خدمت ایشان مطرح کردیم. بحث ما با ایشان این بود که اگر شهرداری‌ها در زمینه توقف پروژه‌هایی که از بتن نامناسب استفاده می‌کنند همکاری نکنند یا تعلل کنند، طرح ما برای ارتقای کیفیت بتن و ارتقای ساخت‌وسازها عقیم می‌ماند. درخواست ما این است که شهرداری بعد از رسیدن نامه سازمان استاندارد مبنی بر لزوم توقف یک پروژه به دلیل استفاده از بتن بی‌کیفیت، بلافاصله پروژه را متوقف و آن بخش از پروژه که با بتن غیراستاندارد ساخته شده را نیز تخریب کند. امیدواریم با مساعدت شهرداری این درخواست به نتیجه برسد.
بخشی که شما بر آن نظارت دارید تولیدکنندگان بتن مجاز و دارای پروانه هستند، چه راهکاری برای توقف تولید بتن غیراستاندارد توسط تولیدکنندگان غیرمجاز و زیرپله‌ای دارید؟
از زمانی که انجمن به عضویت کمیته فنی تدوین علائم استاندارد درآمد توانستیم با همکاری اداره کل استاندارد، فقط در شهر تهران، ۲۹ کارگاه غیرمجاز بتن را پلمب کنیم و گواهینامه استاندارد ۳۱ واحد تولیدی دارای استاندارد ولی بی‌کیفیت را هم باطل کردیم. طبعا آن واحدهایی که استاندارد آنها ابطال شده به دنبال رفع نواقص می‌روند، اما غیرمجازها با بی‌توجهی به قانون، فک‌پلمب کرده و دوباره مشغول فعالیت شدند. ما برای توقف تولید این واحدها با همکاری واحد حقوقی اداره کل استاندارد از این واحدها به مراجع قضایی شکایت کردیم و روند حقوقی باید طی شود تا برخورد قانونی با این واحدها انجام شود. برای تسریع و تشدید برخورد با این متخلفان در حال تعامل با سازمان تعزیرات حکومتی هستیم که برخورد با متخلفان به صورت ضربتی و با جریمه‌های ویژه باشد تا کسی جرات نکند اینگونه با تولید مصالحی که با خانه و جان پناه انسان‌ها سر وکار دارد، جان انسان‌ها را به بازی بگیرد. براساس بررسی‌هایی که ما به عمل آوردیم، مشخص شده است که تولیدکنندگان غیرمجاز از مصالح بازیافتی برای تولید بتن ارزان‌قیمت استفاده می‌کنند. رئیس اداره کل استاندارد استان تهران هم با دادستان تهران مذاکراتی انجام داده است که دادگاه‌ها به مواردی از این دست خارج از نوبت رسیدگی کنند تا هزینه اینگونه تخلفات برای متخلفان تشدید شود. نکته‌ای که لازم است بر آن تاکید کنم این است که برخورد با متخلفان و تولیدکنندگان بتن غیراستاندارد نیازمند حمایت رسانه‌ها هم هست. اگر رسانه‌ها به این مقوله بیشتر توجه کنند قطعا می‌توانیم ساخت‌وسازهای مطمئن‌تر و ایمن‌تری داشته باشیم. سقف ایمن بالای سر مردم آنقدر ارزش دارد که رسانه ملی و دیگر رسانه‌ها باید یکی از اولویت‌های خود را به این موضوع اختصاص دهند، این اتفاق تاکنون نیفتاده است ولی امیدواریم بعد از این شاهد تحول جدی در حوزه رسانه‌ها باشیم و رسانه‌ها از ارتقای بتن کشور در راستای افزایش کیفیت ساخت‌وسازها و ایمنی مردم حمایتکنند.
