از ظرفیت رفع تحریم‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری استفاده شود

پیش‌نویس نقشه‌راه معدن و صنایع معدنی
در نشست مشترک فراکسیون معدن و صنایع معدنی مجلس با لاریجانی و وزیر صنعت، معدن و تجارت، محمد شریعتمداری، نیز اظهار کرد: شرایط برای توسعه معدنی مهیا نیست با این حال این وزارتخانه برای اجرای دستور مجلس و تعیین اولویت‌های معدنی فهرستی تهیه کرده است که اعتقاد داریم این فهرست باید بر اساس سند آمایش سرزمینی تهیه می‌شد.وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به پیش‌نویس نقشه‌راه معدن و صنایع معدنی عنوان کرد: دو هفته گذشته پیش‌نویسی از نقشه‌راه معدن و صنایع معدنی برای ۴ سال آینده در ۹ فصل به کمیسیون صنایع و معادن مجلس ارائه شد تا نظرات نمایندگان در این زمینه جمع‌آوری و نهایی شود.این عضو کابینه دولت دوازدهم با اشاره به اینکه سند راهبردی صنایع معدنی به عنوان کتابی منتشر شده است، اظهار کرد: از آنجایی که وفاق کامل در زمینه مطالب این کتاب وجود ندارد از ارائه اطلاعات آن در کمیسیون‌های متعدد مجلس خودداری کرده‌ایم. با این حال تلاش شده جلسات مختلفی با بخش‌های متعدد صنایع و معادن کشور برگزار شود تا گزارش‌هایی از مشکلات دریافت کنیم.شریعتمداری از بررسی لایحه‌ای در زمینه معادن و مغایرت‌های آن در بخش‌های مختلف خبر داد و گفت: لایحه مزبور به کمیسیون فرعی دولت ارجاع داده شد تا نظرات در آنجا جمع‌آوری و در نخستین فرصت برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال شود اما انتظار داریم با همکاری مجلس تا پایان امسال، این لایحه نهایی شود و قانون معدن دارای مشخصات لازم باشد.
اکتشاف از حالت سنتی خارج شود
وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: در بخش اکتشاف باید کارهای بزرگی در کشور انجام شود تا شاهد ایجاد صنایع فولادی در بخش‌های مختلف کشور نباشیم بنابراین در ابتدا لازم است روش کار اکتشاف را تغییر دهیم بنابراین باید اکتشاف از حالت سنتی خارج شده و تولید برای صادرات انجام شود نه آنکه تنها با خام‌فروشی، درآمدزایی کنیم.وی همچنین عنوان کرد: در نظر داریم چارچوبی برای قراردادهای بین‌المللی مشخص کنیم تا بتوانیم در دو ماه آینده سرمایه‌های خارجی را برای حضور در کشور معرفی کنیم و به نوعی می‌توانیم همان الگوی IPC را در معادن پیاده کنیم.شریعتمداری با اشاره به وضعیت معادن کوچک در کشور گفت: باید وضعیت معادن کوچک اصلاح شود و تا آن زمان انتظار می‌رود که معادن بزرگ از این معادن مراقبت و به عبارتی پدری کنند و در این زمینه با ۷۰ نفر از مسئولان برای برنامه داشتن در بخش معادن کوچک جلساتی داشتیم.وی ادامه داد: ۵ هزار و ۹۰۰ واحد فعال معدنی و ۴ هزار و ۲۰۰ واحد معدنی در حال تجهیز یا رکود داریم همچنین مشخص شد اگر در بخش ساختمانی رونق ایجاد نشود نمی‌توانیم در زمینه صنایع و معادن رونقی ایجاد کنیم.
لزوم استمرار و پیوستگی صادرات معدنی
تکمیل زنجیره فولاد یکی از مهم‌ترین سیاست‌های دولت در بخش معدن و صنایع معدنی است که به جد دنبال می‌شود. دولت سعی دارد با تکمیل زنجیره فولاد محصولی باارزش افزوده بالا راهی بازارهای صادراتی کند. از سویی دیگر هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ با تکمیل این زنجیره محقق می‌شود. در این میان سنگ‌آهنی‌ها معتقد هستند نباید صادرات در طول این زنجیره متوقف شود. در همین زمینه، رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) درباره نظر برخی فعالان معدنی مبنی بر انجام صادرات در طول زنجیره فولاد، اظهار کرد: نکته‌ای که گفته‌شده نیز در جلسه روز یکشنبه با آقای لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و آقای شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در کارگروه حمایت از معدن و صنایع معدنی که در مجلس شورای اسلامی تشکیل شده، با حضور تشکل‌های معدنی مطرح شد. در این جلسه حمایت از معدن و صنایع معدنی به عنوان بحث اقتصاد مقاومتی، حمایت از صادرات و تولید اشتغال مطرح شد.
مهدی کرباسیان تصریح کرد: در این جلسه یکی از مطالبی که از سوی رئیس انجمن سنگ مطرح شد آن بود که در برخی از حوزه‌ها شاید خام‌فروشی به معنای عام جواب نمی‌دهد. برای نمونه در حوزه سنگ‌های ساختمانی حتی ایتالیا که به عنوان پیشتاز حوزه سنگ‌های معدنی مطرح است، در برخی موارد سنگی را که کامل فرآوری نشده صادر کرده و این سنگ در مقصد به طور کامل فرآوری می‌شود.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد سیاست اصلی برای اینکه بتوانیم از بیشترین ظرفیت‌های داخل کشور به منظور ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال استفاده کنیم، درست است و باید در دستور کار قرار گیرد. سیاست عام آن است که بتوانیم از بیشترین مواد خام تولید کشور با توجه به داشتن گاز و نیروی انسانی متبحر استفاده کنیم.
کرباسیان با اشاره به تشکیل ستاد زنجیره ارزش فولاد به ریاست وزیر صنعت، معدن و تجارت و تاثیر آن در تحقق هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴، گفت: بدون شک این موضوع در دستیابی به این هدف موثر خواهد بود، به دلیل آنکه تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ به عنوان یک هدف مشخص‌شده است و خوشبختانه در این زمینه ۲ کار به ایمیدرو ابلاغ شده است. یکی آنکه با شرکت‌های بزرگ زنجیره فولاد اعم از سنگ‌آهن، آهن اسفنجی و فولاد و حتی گندله و کنسانتره که مشخص کنیم ظرفیت‌های کمبود برای سرمایه‌گذاری جدید چگونه است. قرار است جلساتی در این باره برگزار شود که نخستین آن در ۱۰ روز آینده برای پیگیری طرح‌های نیمه‌تمام برگزار می‌شود تا دریابیم چه کمکی برای اجرای سریع آنها می‌توان انجام داد و به بهره‌برداری رساند. دومین نکته که بسیار مهم و جزو سیاست‌های وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت است و ابلاغ و بر آن تاکید شده، صادرات در این حوزه است. این موضوع جزو اهدافی است که به طور جدی آن را در دستور کار داریم. نخستین جلسه در این زمینه، ماه گذشته با صادرکنندگان برگزار شد و به طور تخصصی آن را پیگیری می‌کنیم. در جلسه با آقای دکتر لاریجانی، پیشنهادهایی ارائه شد. استمرار و پیوستگی صادرات در حوزه‌های مختلف به‌ویژه حوزه معدن و صنایع معدنی عنوان شد و ایشان نیز جدی تاکید کردند که در قانون دائمی، پیش‌بینی جوایز صادراتی به طور جدی‌تر و عملی‌تر دیده شود. در این باره قرار شد وزارت صنعت، معدن و تجارت با مشورت تشکل‌ها این کار را انجام دهد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: تشکیل شرکت‌های بزرگ صادراتی نیز از اقدام دیگری است که در دستور کار وزیر محترم قرار دارد و ما نیز باید با حضور شرکت‌های بزرگ، تشکل‌های صادراتی قدرتمند را پیش‌بینی کنیم.
به گفته وی، در ۲ هفته آینده نخستین جلسه ستاد زنجیره فولاد با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت تشکیل خواهد شد که در این جلسه، چارچوب سیاست‌ها، برنامه‌ها و آینده عملیاتی اعلام می‌شود و در کنار آن در حضور من، جلسات پیگیری طرح‌های نیمه‌تمام و حل مشکلات آنها در ۲ هفته آینده برگزار می‌شود.
برای اظهار نظر کمی زود است
رئیس شرکت ملی فولاد نیز درباره صادرات در طول زنجیره ارزش فولاد، اظهار کرد: نخستین نشست ستاد زنجیره ارزش فولاد تشکیل نشده است که بخواهیم در این باره تصمیمی بگیریم. سیاست زنجیره نیز با آقای دکتر شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت است. از این بابت هنوز طرح موضوع و تصمیم‌گیری نشده و همچنین نقشه‌راهی تدوین نشده است.
منصور یزدی‌زاده افزود: اظهار نظر درباره این مسئله کمی زود است.
وی ادامه داد: واقعیت آن است که ما طرح جامع تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را در دست داریم. باید در این طرح به دنبال ایجاد سرمایه‌گذاری بود تا تعادل بین تمام اجزای زنجیره ایجاد شود. اگر ظرفیت مازاد در هر بخشی وجود داشته باشد، طبیعی است که می‌توان برنامه‌ریزی کرد تا این ظرفیت مازاد در چارچوب قواعد بین‌المللی صادر شود. به طور طبیعی اولویت نخست ما حفظ زنجیره در داخل کشور است. اینکه ظرفیت را کامل نکنیم و تنها نگاه بخشی داشته باشیم منطقی نخواهد بود. البته عکس این موضوع نیز وجود دارد یعنی اگر در بخشی ظرفیت مازاد وجود داشته باشد دلیلی بر جلوگیری از صادرات وجود ندارد اما به‌طور کلی باید در این باره گزارش‌هایی تهیه و در ستاد ارائه شود تا بتوان نقشه‌راه را تدوین کرد.
نباید صادرات اجزای زنجیره ارزش فولاد محدود شود
حال رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران معتقد است: وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان رئیس ستاد تکمیل زنجیره ارزش فولاد در کشور باید به مقوله صادرات در اجزای این زنجیره توجه ویژه داشته باشد.
مهرداد اکبریان درباره جلسه محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت با فعالان بخش خصوصی در روز چهارشنبه هفته گذشته گفت: این جلسه نخستین دیدار جامع و گسترده معدنی‌ها با وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت به همراه معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل ایمیدرو بود.
اکبریان تشکیل ستاد زنجیره ارزش فولاد با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت را تبریک گفت و اضافه کرد: این موضوع حرکت بسیار خوبی است که ریاست آن را دکتر شریعتمداری بر عهده دارند. ایشان فردی جامع‌نگر هستند که این موضوع را از نگاه صنعتی، معدنی و بازرگانی خواهند دید و باید آن را به فال نیک گرفت اما در این بحث مسئله‌ای وجود دارد و من فکر می‌کنم باید در این شرایط بیان شود اختلاف‌نظری میان بخش خصوصی به‌ویژه معدنی‌ها و کسانی که دست‌اندرکار نوشتن مانیفست این ستاد هستند، وجود دارد.
رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران تصریح کرد: ما با تشکیل زنجیره ارزش موافق بوده و از آن حمایت می‌کنیم. به نوعی خودمان را سربازان این زنجیره می‌دانیم. در این مدت نیز شاهد هستید هر کاری در توان معدنی‌ها به ویژه معدنکاران سنگ‌آهن بوده انجام شده است.
اکبریان تشکیل و تاسیس اجزای این زنجیره را موضوع مهمی دانست و گفت: باید چگونگی تشکیل، ظرفیت و فناوری و جانمایی و زیرساخت مشخص باشد. این موارد مسائل فنی است که بسیاری درگیر آن هستند. در کنار وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارتخانه‌های دیگری مانند وزارت رفاه (که یکی از سرمایه‌گذاران عمده این زنجیره است) نیز درگیر این مسائل هستند.

وی ادامه داد: به غیر از تشکیل این اجزا، موضوع مهم دیگر، ایجاد روابط صحیح بین این اجزاست. اگر این اجزا را داشته باشیم اما نتوانیم روابط سالمی میان آنها تعریف کنیم، این اجزا نمی‌توانند نقش مثبتی در زنجیره ایفا کنند و تبدیل به اجزایی محدودکننده می‌شوند. در نتیجه، این ارتباط از خود اجزا مهم‌تر است.
اکبریان معتقد است: از عمده‌ترین اقدامات، توافق میان این اجزاست. توافق باید روی تناژ، میزان تولید، نرخ تمام شده، شیوه تعاملات مالی و… باشد. امروز تمامی بخش صنعت و معدن در نقدینگی مشکل دارد. درحال‌حاضر کمتر کارخانه‌ای وجود دارد که ماده اولیه خود را خریده و هزینه آن را نقد پرداخت کند. ایجاد یک رابطه درست بین بالادستی و پایین‌دستی، تضمین‌کننده حیات هر دو خواهد بود.
اکبریان با عنوان پیشنهادی اظهار کرد: صادرات دری است که از آن هوای تازه وارد بخش صنعت و معدن می‌شود. صادرات در حوزه اقتصاد، تعادل میان خریدار و فروشنده را ایجاد می‌کند و منجر به شفافیت قیمت‌ها می‌شود. از سویی دیگر صادرات باعث می‌شود کارخانه‌ها ظرفیت ایده‌آل و شرایط سودآوری داشته باشند. اگر صادرات را در کنار بازار داخلی داشته باشیم، سود یک واحد را تضمین خواهیم کرد. وقتی صادرات برای کسی محدود می‌شود آیا خرید در بازار داخلی را برای آن تضمین می‌کنیم؟ آیا نرخ واقعی و پرداخت پول را تضمین می‌کنیم؟ رئیس انجمن سنگ‌آهن ایران تصریح کرد: حرف من این است وقتی صادرات محدود می‌شود باید شرایط فروش داخل مهیا باشد یعنی قدرت خرید به اندازه ظرفیت کارخانه برای افراد وجود داشته باشد، همچنین این خرید به نرخ واقعی انجام شود. از سوی دیگر بتواند پول ماده خریداری شده را پرداخت کند. زمانی که ۲ مورد از این عوامل وجود نداشته باشد چطور می‌توان بحث محدودیت‌های صادراتی را مطرح کرد؟
اکبریان تاکید کرد: عقیده ما این است که نباید آزادی صادرات اجزای زنجیره ارزش در بخش تکمیل فولاد گرفته شود. باید این آزادی در قیمت‌گذاری و صادرات وجود داشته باشد تا تعادل واقعی بین اجزا برقرار شود. اگر این کار انجام شود، زمانی که زنجیره فولاد نهایی شود، کشور صاحب واحدهایی خواهد بود که هرکدام به‌طور مستقل سودآور واقعی بوده و زنجیره نیز به طور کامل سودآور خواهد بود اما اگر این کار انجام نشود و توافقات اجباری باشد صاحب اجزایی خواهیم بود که برخی سودده هستند، برخی با ضرر همراه بوده و برخی دیگر از واحدها سود متوسط دارند و اتفاقاتی که در سال‌های گذشته رخ داد دوباره تکرار می‌شود.
وی افزود: خواهش ما این است، مقوله صادرات در زنجیره ارزش جدی گرفته شود و باید فرصتی ایجاد شود تا دراین‌باره به‌شکل کارشناسی با دکتر شریعتمداری صحبت شود.