محمدجعفر محمدزاده، نویسنده، پژوهشگر و روزنامه نگار
به استناد آمارهای منتشر شده از سوی منابع رسمی و دولتی در سالهای اخیر، این آمار از دو سه دقیقه در شبانهروز تا هفتاد و هشتاد دقیقه گفته شده که مدارک این اطلاعرسانیها در فضای وب قابل جستجو است. هر کدام از مدعیان آمار هم لابد برای ادعای خود دلایلی دارند. اما واقعا چه توفیری بین هفت و هفتاد است وقتی ما تاثیر میزان مطالعه را در محیطهای مختلف زندگی نمیبینیم. به برخورد مردم در مترو و اتوبوس، به انبوه دور ریزهای غذا در سطلهای زباله، به آمار بزه، به کودکان کار، زبالههای کف خیابان و جادهها، تلنبار جراید در کیوسکها و… ودهها مورد ریز و درشت دیگر که برخورد میکنیم کفایت میکند تا حساب سرانه مطالعه نه تنها کشور، بلکه افرادی که با آنها برخورد میکنیم دستمان بیاید.
بدون اینکه بخواهم ارزشها و اعتبارات واقعی مردم را نادیده بگیرم و بیآنکه بدبینانه قضاوت کنم و با علم به بسیاری افتخارات ملی و مذهبی، گرچه این حرف ممکن است گرانباری کند، باید اذعان کنم که آنچه از ارتباطات اجتماعی، مناسبات سیاسی و فرهنگی، گذشت و مهربانی، رعایت حقوق متقابل، صبر و حوصله و دهها شاخص دیگر در کوچه و خیابان و اداره و مدرسه و در و همسایه میبینیم، نمودار مثبتی از سرانه مطالعه را نشان نمیدهد. بر این اساس به نظر میرسد اظهارنظر درباره سرانه مطالعه در کشور بدون توجه به آثار وضعی و تغییرات میدانی آن در جامعه آسان نیست و دست به دامن آمار و ارقام شدن با روشهایی که چندان مبنای علمی، ملموس و دقیقی ندارند، راه به بیراهه بردن و بازی با اعداد و الفاظ و گاه تغافل از اصل موضوع است.