جهت گیری تقاضای کار به سمت زنان

«مسعود نیلی» در کارگاه بین‌المللی مطالعات بازار کار در مجموعه تلاش، افزود: اگر بخواهیم به ازای هر یک درصد رشد ١٠٠ هزار شغل استفاده کنیم، باید به رشد بالا و باکیفیت برسیم.
وی یادآورشد: از سال ٢٠١٣ شاهد تحولات در بازار کار بودیم؛ اکنون ورود به بازار کار افزایش یافته در حالی که سهم دانشجویان در دانشگاه‌ها رو به کاهش است.
به گزارش کسب و کار نیوز، نیلی با بیان اینکه اکنون بسیاری از جوانان تمایلی به رفتن به دانشگاه ندارند، ادامه داد: بررسی وضعیت اشتغال در سال‌های ٢٠٠۶ تا ٢٠١٣ نشان می‌دهد تعداد مطلق اشتغال زنان کاهش و اشتغال مردان افزایش یافته بود.
وی ادامه داد: اما در سه سال اخیر با روند معکوسی مواجه بودیم، به‌طوری که با ورود بیشتر زنان نسبت به مردان به بازار کار مواجه‌ هستیم.
دبیر کارگاه بین‌المللی مطالعات بازار کار افزود: با وجود اینکه نرخ مشارکت زنان در سال‌های اخیر به حدود ١٧ درصد رسیده اما ورودی بازار کار زنان بالاتر از ۵٠ درصد است.
نیلی، شکاف جنسیتی را ویژگی بازار کار ایران دانست و گفت: با توجه به سرمایه‌گذاری آموزش عالی، زنان در سال‌های آینده نقش مهمی در بازار کار ایران خواهند داشت.
دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی، کمترین و بیشترین نرخ مشارکت زنان در کشور را در سال‌های ١٩٩۶ و ٢٠١۶ اعلام کرد و گفت: جوانان تحصیل‌کرده و زنان، در حال ورود به بازار کارند.
به گفته وی، اکنون نرخ مشارکت اقتصادی زنان در دیگر کشورها بسیار بالاتر از کشورمان است.
نیلی با بیان اینکه حضور زنان بالای ٣٠ سال در بازار کار افزایش یافته است، خاطرنشان ساخت: در حالی که جهت‌‌گیری تقاضای کار به سمت زنان است اما در بخش عرضه کاری نکرده‌ایم.
وی با یادآوری اینکه باید سالانه بیش از ٨٠٠ هزار شغل در کشور ایجاد کنیم، افزود: در سال‌هایی با رشد بدون اشتغال و در دورانی با اشتغال بدون رشد مواجه بودیم؛ بنابراین نیاز به رشد فراگیر داریم.
نیلی تاکید کرد: باید با برنامه‌ریزی جمعیت، بیش از ۳ میلیون بیکار را مدیریت کنیم.
رشد ۶ درصدی اقتصاد ۵۰۰ هزار شغل ایجاد می‌کند
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید با رشد ۶ درصدی اقتصاد می‌توانیم حدود ۵۰۰ هزار شغل ایجاد کنیم.
«علی ربیعی» دیروز (شنبه) در حاشیه نخستین کارگاه بین‌المللی مطالعات بازار کار که در مجموعه تلاش برگزار شد، در جمع خبرنگاران افزود: مدیریت بازار کار دانش است که در ایران کمتر به آن پرداخته شده است. در ایران تصوری وجود دارد مبنی بر اینکه اگر تولید راه بیندازیم، رشد شکل می‌گیرد و در کنار آن اشتغال ایجاد می‌شود.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه سه دهه است چنین تفکری در کشور جاری است اما این تفکر صحیح نیست، با تاکید بر مدیریت بازار کار گفت: امروز نیاز به برنامه‌ریزی به سمت عرضه و تقاضا داریم. نبود کیفیت سرمایه‌گذاری یکی از مشکلات سال‌های اخیر است.
وی تاکید کرد: حتی جهت‌گیری وام‌های بانکی در سال‌های گذشته به سوی رشد و توسعه نبود. سرمایه‌گذاری ما در بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی بسیار اندک است. به گفته ربیعی، نبود سرمایه‌گذاری باعث ایجاد مشکل در رشد اقتصادی می‌شود. همچنین در سال‌های اخیر ما کاهش قدرت خرید داشتیم که مصرف داخلی با مشکل مواجه شده و از سوی دیگر اتصال به بازار جهانی برای اینکه سهمی از مصرف جهانی را در تولید داخلی بیاوریم به علت تحریم اتفاق نیفتاده است.
به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ارتباط عمودی با بازار جهانی نداشتیم و به همین دلیل رشد مبتنی بر تولید را با مشکل مواجه کرد و بخشی از اشتغال باید از این وادی صورت می‌گرفت.
ربیعی افزایش نیافتن نرخ مشارکت زنان و ورود دانش‌آموختگان و نبود مهارت را مهم‌ترین پیچیدگی‌های بازار کار کشور عنوان کرد.
وی تاکید کرد: برنامه رشد فراگیر را باید توسعه دهیم و کانون محوری برنامه رشد فراگیر رفتن به سمت رسته‌های پرکشش است. در بخش خدمات رسته‌های فناوری اطلاعات (IT)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (‌ICT) و بسته‌بندی را داریم که باید هزینه و کمک کنیم این رسته‌ها شکل بگیرد.
به گفته ربیعی، همچنین باید بتوانیم نظام تامین مالی را برای این رسته‌ها تعریف کنیم. تجارب دنیا نشان می‌دهد ۲.۲ درصد از تولید ناخالص داخلی برای مدیریت بازار کار تخصیص می‌یابد.
وی گفت: اگر نیم درصد ارزش تولید ناخالص داخلی (GDP ) را برای مدیریت بازار کار تخصیص دهیم، رقم خوبی است و اگر بخواهیم ۱.۲ درصد تخصیص دهیم، ۷ هزار میلیارد تومان به سیاست‌گذاری بازار کار اختصاص خواهد یافت.
ربیعی گفت: امسال ۱۵۰۰ میلیاردتومان برای توسعه بازار کار پیش‌بینی کردیم و برخی بودجه‌های دیگر در قالب وزارتخانه هم هست.
وی اظهار داشت: همچنین صندوق‌های نوآوری شکوفایی، کمیته امداد و بهزیستی هم دارای بودجه برای توسعه بازار کار هستند و اینها غیر از ١۵٠٠ میلیارد تومان است.
به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اگر بتوانیم مدیریت کنیم دو تا سه سال دیگر در رشد هم تاثیر می‌گذارد.
وی به مدیریت بازار کار با مشوق‌های کارفرمایی برای جذب نیروی کار نظیر مشوق‌های بیمه‌ای، سهیم کردن دولت در مزد کارگر هم به نوعی برای آماده‌سازی جذب نیروی کار اشاره کرد.
ربیعی گفت: با اقدام‌های انجام شده در سال جاری می‌توانیم تجربه خوبی داشته باشیم اما در سال‌های آتی باید خود را به بازار جهانی متصل کنیم.
عضو کابینه دولت دوازدهم بااشاره به اینکه جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت یازدهم خوب بود، تاکید کرد: سرمایه‌گذاری مستقیم یا شریک شدن سرمایه در ایران تاثیرش بهتر است، این گام شروع شده و باید بتوانیم با همه دنیا آنگونه که رهبر معظم انقلاب تاکید کرده‌اند رابطه خوبی داشته باشیم که این پیام ارزشمندی است.
وی با اشاره به طرح کارورزی گفت: این طرح در سال ۱۳۹۵ هم اجرا شده، الان ،داریم آرام حرکت می‌کنیم نگرانی که دارد ایجاد می‌شود، این است که نیروی کار به کارگاه‌هایی می‌رود که از مزد مناسب برخوردار نیستند و از قانون کار هم خارج هستند.
ربیعی گفت: نیروی قدیمی که سابقه بیمه داشته باشد نمی‌تواند در طرح کارورزی بیاید. در این طرح از نیروی کار اول استفاده می‌شود. نظارت در این طرح انجام می‌شود و فرایندی را طی می‌کند که استقبال هم می‌شود،
٧٠ درصد این طرح جذب بازار کار می‌شوند.
وی بیان کرد: این طرح در تمام کشورهایی که مثل ما بودند اجرا شده و طرح ما در مقایسه با کشورهای آسیایی از حمایت و امنیت شغلی بیشتری برخوردار است.
به گزارش ایرنا، طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و راه‌اندازی سامانه کارورزی در جلسه نهم فروردین ۱۳۹۳ شورایعالی اشتغال به تصویب رسید و اجرای آزمایشی آن در سال ۱۳۹۴ برای هشت استان گلستان، کردستان، ایلام، قزوین، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد در دستور کار قرار گرفت.
طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی (به عنوان یکی از طرح‌های ذیل کارانه اشتغال جوانان -کاج) یک دوره آموزشی تلقی می‌شود و هیچ گونه حقی برای کارورز و تعهدی برای واحد پذیرنده کارورز برای شمولیت قوانین کار و تامین اجتماعی ایجاد نمی‌کند.
در دستورالعمل طرح طول دوره کارورزی دستکم ۴ ماه و حداکثر ۶ ماه برای هر کارورز بر اساس استاندارد‌های مصوب آموزشی مهارت تعیین می‌شود. همچنین برای کارورزان مشمول طرح، کمک هزینه کارورزی در نظر گرفته شده است.
بنگاه‌های اقتصادی متقاضی نیز با رعایت مفاد آیین‌‌نامه در سامانه ثبت‌نام کرده و از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای مجوز آموزشی می‌گیرند و به پذیرش کارورزان اقدام می‌کنند.
سامانه ثبت نام به نشانی karvarzi. mcls. gov. ir برای کارورزان و واحدهای پذیرنده کارورزان فعال است که می‌توانند آمادگی خود را برای اشتغال یا جذب متقاضیان اعلام کنند.
مرکز آمار ایران اعلام کرد: بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۰ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۶ . ۱۲ درصد از جمعیت فعال کشور در بهار امسال بیکار بوده‌اند.
روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که این شاخص نسبت به بهار ۱۳۹۵ معادل ۴. ۰ درصد و نسبت به زمستان ۱۳۹۵ معادل ۰.۱ درصد افزایش داشته است.
در بهار امسال ۴۰.۶ درصد جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۳۹۵) ۱.۱ درصد و نسبت به فصل قبل (زمستان ۱۳۹۵)، ۱.۷ درصد افزایش داشته است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله حاکی از آن است که ۲۶.۴ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ۱۳۹۶ بیکار بوده‌اند.
بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد  این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۳۹۵) ۱.۵ درصد و نسبت به فصل قبل (زمستان ۱۳۹۵)، ۰.۹ درصد افزایش یافته است.
بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد که در بهار ۱۳۹۶معادل ۱۰.۲ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند.
این در حالیست که ۴۰.۹درصد از شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.
بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در بهار ۱۳۹۶، بخش خدمات با ۴۹.۸ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است.
در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۵.۳۱ درصد و کشاورزی با ۱۸.۷ درصد قرار دارند.
دستمزد زنان شاغل از مردان عقب‌تر است
مشاور بازار کار وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید زنان شاغل ۷۷ درصد دستمزد مردان را دریافت می‌کنند و از نظر دستمزد ۱۰ سال از همکاران مرد خود عقب‌تر هستند. به گفته وی، مطالعات نشان می‌دهد که تبعیض در پرداخت دستمزد در بخش خصوصی بیشتر از بخش‌های عمومی است.
حسن طایی دیروز در کارگاه بین‌المللی مطالعات بازار کار با اشاره به ضرورت‌های ساماندهی فرهنگ کار در کشور، اظهار کرد: ضمن حفظ آرامش در داخل و خارج برای رسیدن به سیاست‌گذاری مدون نیازمند وجود یک دوره طولانی فرهنگ کار هستیم که در آن همه تعهد نیروی کار روی بالا بردن کیفیت کار باشد.
وی افزود: برای ساماندهی بازار کار باید در سه سطح کلان، میانی و خرد برنامه‌ریزی کنیم و روی آن کار دانشگاهی و تکنیکی انجام دهیم تا آماده سیاست‌گذاری شود.
مشاور بازار کار وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: کشور ما برای یک برنامه‌ریزی بلندمدت در حوزه سیاست‌گذاری، نیازمند یک دوره طولانی صلح توام با آرامش است و این آرامش تنها با دوری از تنش در حوزه بین‌المللی محقق می‌شود.
طایی در عین حال با اشاره به تحقیق خود در زمینه تبعیض دستمزد با عنوان تبعیض دستمزدی، سقف شیشه‌ای، کف چسبندگی گفت: در این تحقیق به دنبال آن بودیم که تبعیض دستمزدی برای چه دهک‌هایی از جامعه است. اگر تبعیض در دهک‌های پایینی باشد به آن کف چسبنده و اگر در دهک‌های بالا باشد به آن سقف شیشه‌ای می‌گوییم.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در هیچ کشوری میان مردان و زنان در ازای کار برابر دستمزد یکسان پرداخت نمی‌شود و زنان شاغل ۷۷ درصد از دستمزد مردان را دریافت می‌کنند. در نتیجه توجه به داده‌های جمع‌آوری شده مشخص می‌کند که زنان  شاغل به لحاظ دستمزدی که دریافت می‌کنند ۱۰ سال از همکاران مرد خود عقب‌ترهستند.
به گفته این استاد دانشگاه وقتی شکاف جنسیتی با بهره‌وری یکسان و دستمزدهای متفاوت بین زن و مرد وجود دارد یعنی با تبعیض جنسیتی مواجه هستیم.
طایی با اشاره به مطالعات انجام شده درباره نابرابری در پرداخت دستمزد زن و مرد، اظهار کرد: این مطالعات نشان داده که تبعیض در پرداخت دستمزد در بخش خصوصی بیشتر از بخش‌های عمومی است و افزایش سطح تحصیلات باعث افزایش پرداخت بیشتر به زنان می‌شود. همچنین در تحقیق انجام شده مشخص شد اشتغال در بخش خصوصی برای زن و مرد موجب پرداخت دستمزد کمتر به زنان می‌شود.
ضرورت اعطای تجربه فرصت‌های مدیریتی به زنان
غلامحسین حسینی نیا، استاد دانشگاه
میزان حضور زنان در دانشگاه که نزدیک به ۶۰ درصد است، نشان می‌دهد اکثر ورودی‌های دانشگاه خانم‌ها هستند و مشخصا تعداد زیادی از این زنان با گذشت دوران تحصیلی خود که تقریبا ۴ سال است، خود را در معرض فرصت‌های شغلی قرار می‌دهند و قدر مسلم اینکه حضور آنها بیشتر می‌شود. از طرفی بحث فعالیت‌های زنان و کارآفرینی زنان در کشورهای مختلف پدیده در حال رشدی است. زنان نیمی از جمعیت کشورها را تشکیل می‌دهند و این هم البته طبیعی است. اگر ما می‌خواهیم سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ و سند ۲۰۲۰ را اجرا کنیم، باید در کنار مردان به زنان هم فرصت بدهیم. به قول ماهاتیر محمد، نخست‌وزیر سابق مالزی اگر قرار است به اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ دست پیدا کنید باید حتی زمانی که رقبای شما خواب هستند، کار کنید و این نشان از اهمیت ایجاد فرصت برای نقش‌آفرینی زنان به عنوان نیمی از جمعیت فعال جامعه دارد در ایفای نقش موثر زنان در عرصه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مستلزم ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توانمند‌سازی زنان و دادن فرصت‌های تجربه مدیریت در سطوح مختلف به آنان است. در سال‌های اخیر سهم زنان در کسب‌وکارهای خصوصی مثل دولتی روند روبه رشدی را طی کرده، به خصوص آنکه در کشورهای توسعه‌یافته زنان سهم قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی بر عهده دارند. در مقوله توانمند‌سازی زنان نیز باید آنها مهارت کسب کنند، از جمله این مهارت‌ها؛ مهارت‌های ارتباطی، مردمی، استفاده از تفکر شبکه‌ای (به معنی اینکه زنان در جمع‌آوری داده‌ها و ایجاد ارتباط میان آنها در کسب‌وکار ماهر شوند)، مهارت برقراری توافق، توانایی در ایجاد و گسترش روابط خوب با مدیران، همکاران و… را به دست آورند. البته یک موانعی هم بر سر کارآفرینی زنان وجود دارد که باید جدی گرفته شود. برای مثال یک مورد کمبود اعتماد به نفس زنان در جامعه مردسالار است که باید در این جامعه شاخص‌ها را به نفع شایسته‌سالاری تغییر داد. موانع دیگر نیز عبارت است از ظرفیت اندک زنان برای ریسک‌پذیری، تشویق نشدن از سوی خانواده‌ها، عدم دسترسی به منابع مالی، پویایی کم خانم‌ها به دلیل موانع اجتماعی، نگرش نامساعد و منفی موسسات و اعتباری و بانک‌ها نسبت به کارآفرینان زن، کمبود کارایی مدیریتی و نبود تجربه. اینها مواردی است که موانع کسب‌وکار کارآفرینی زنان است. به تبع آن یک سری مهارت‌های کلیدی را خانم‌ها باید داشته باشند از جمله مهارت کار گروهی، مهارت بازاریابی، مهارت کسب سود پایدار، مهارت مذاکره، مهارت کار به واسطه دیگران، مهارت رهبری، مهارت مقابله با چالش‌ها و ریسک‌پذیری. نکته مهم مهارت ایجاد تعادل بین کار و زندگی است. زنان ستون فقرات واحد زندگی هستند. پایه اصلی خانواده بر دوش زنان است. آنها باید بتوانند تعادل بین کار و زندگی برقرار کنند و گرنه حضور زنان به هر قیمتی به صلاح خود زنان و نظام خانواده که زنان ستون فقرات آن به شمار می‌روند، نیست. اگر اشتغال زنان به قیمت از دست دادن کیان خانواده و سهمی که آنها در تربیت فرزندان دارند و به تبع نظام خانواده باشد، اشتغال توصیه نمی‌شود. کما اینکه آقایان نیز از این شرایط مستثنا نیستند.
بدون رشد اقتصادی اشتغال ممکن نیست
جمشید پژویان، استاد دانشگاه
بخش خدمات در اقتصاد کشور سهم بالایی دارد و در این مساله شکی نیست، اما اگر اندک دقتی به موضوع داشته باشیم و این موضوع را با کشورهای دیگر مقایسه کنیم، پی می‌بریم که سهم خدمات در اقتصاد کشورهای دیگر  از این سهم هم بالاتر است. بنابراین این بخش نه تنها در کشور، بلکه در کشورهای دیگر پتانسیل بالایی برای اشتغالزایی دارد، ولی آنچه باید ذکر کرد و البته بارها هم این مساله چه در سخنرانی‌ها و چه مراسم‌ها بیان شده، این است که نمی‌شود توقع داشت اشتغال بدون رشد حاصل شود. همان طور که  تجربه سال‌های گذشته نیز این امر را به اثبات رسانیده است. بدون رشد اقتصادی در هیچ بخشی چه خدمات، صنعت و… هیچ راهی که قابل اتکا ومطمئن  باشد، نداریم و هر اقدامی خلاف این صورت گرفته است مثل سیاست‌های شکست خورده‌ای است مانند طرح ضربتی اشتغال، خود اشتغالی، ایجاد بنگاه‌های زودبازده و تجربه نشان داده انجام این اقدامات در جهت اشتغال زایی به جز افزایش هزینه‌ها یک سانتی‌متر شغل نیز ایجاد نکرده است. بنابراین با شرایط کنونی اقتصاد هیچ راهی برای اشتغالزایی وجود ندارند مگر ایجاد اصلاحات ساختاری و اینکه سرمایه‌گذاری صورت بگیرد.  قطعا آن موقع تقاضای اشتغال ایجاد خواهد شد.