سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مجتبی کاوه
هم خدمات روبنایی مثل مدرسه، درمانگاه، مرکز خرید و کلانتری، پس این محله‌های پر از خانه‌های کلنگی چه کم دارند که نوسازی نمی‌شوند؟ بعضی دولت‌ها – مثل دولت نهم و دهم – ترجیح می‌دهند این محله‌ها را نادیده بگیرند و در بیابان‌ها خانه بسازند.
بعضی دولت‌ها هم مثل دولت یازدهم تسهیلاتی برای نوسازی این محدوده‌ها ارائه می‌دهند اما فقط روی کاغذ! انبوه‌سازان بخش خصوصی هم سرمایه‌گذاری در نوسازی بافت فرسوده را دردسرساز می‌دانند و رغبتی به آن نشان نمی‌دهند. به گفته آنها، رکود در بازار مسکن چنان عمیق شده که دیگر واحدهای نوساز متراژ پایین در محله‌های قدیمی هم باید مدت‌ها در حسرت خریدار در فایل بنگاه‌های مسکن خاک بخورند.
تسهیلات نوسازی بافت فرسوده کارایی نداشته است
یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است دولت یازدهم به اهمیت نوسازی بافت فرسوده بیش از دولت‌های قبل پی برد و توجه نشان داد، ولی این توجه به راهکارهای عملیاتی منتهی نشد و در سطح تئوری و حرف باقی ماند. منصور غیبی با بیان اینکه سیاست‌های ضد تورمی مانع ورود جدی دولت به پروژه‌های نوسازی بافت فرسوده شده است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: نوسازی بافت فرسوده به هر حال نیازمند تزریق منابع مالی و پرداخت تسهیلات با نرخ سود پایین است، اما دولت به دلیل سیاست‌های ضد تورمی نمی‌تواند منابع لازم – تسهیلات با نرخ سود کم – را از سیستم بانکی به نوسازی بافت فرسوده تخصیص دهد.
این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه تسهیلات مصوب نوسازی بافت فرسوده در دولت یازدهم کارایی لازم را نداشته است، می‌افزاید: تسهیلاتی از سوی دولت و با سازوکار تعریف‌شده توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران برای نوسازی بافت فرسوده تعریف شده که اولا حجم این تسهیلات و نرخ سود آن برای انبوه‌سازان و مردم جذاب نیست و از سوی دیگر بانک‌های عامل هم با تعلل در این زمینه عمل می‌کنند و مدعی هستند امکان پرداخت چنین تسهیلاتی را ندارند.
گزینه تسهیلات جدید نوسازی بافت فرسوده روی میز بانک‌ها
غیبی با بیان اینکه اخیرا بانک مرکزی برای تقویت منابع نوسازی بافت فرسوده به بانک‌ها اجازه پرداخت تسهیلات از محل صندوق‌های پس‌انداز یکم را صادر کرده است، خاطرنشان کرد: این تسهیلات، مشروط به سپرده‌گذاری انبوه‌سازان در صندوق‌های پس‌انداز یکم و طبق ضوابط و مقررات این صندوق‌ها و با لزوم فروش اقساطی تسهیلات موصوف پس از ساخت مسکن به افراد، تا سقف ۱۰۰۰ میلیارد تومان قابل پرداخت است. وی بیان کرد: تسهیلات مذکور طی چند روز اخیر ابلاغ شده و باید منتظر ماند و دید انبوه‌سازان و مهم‌تر از آنها بانک‌ها در برابر این ابلاغیه هم مثل تسهیلات قبلی بی‌رغبتی نشان می‌دهند یا خیر؟
نوسازی بافت فرسوده در گرو هماهنگی دولت و شهرداری‌ها
یک کارشناس اقتصادی نیز با بیان اینکه وزارت راه‌وشهرسازی نتوانست در سیاست‌های نوسازی بافت فرسوده موفق عمل کند، عدم توفیق این وزارتخانه را نتیجه ناهماهنگی با مدیریت شهر و شهرداری‌ها و همچنین نبود تفکر صحیح در بخش برنامه‌ریزی بخش مسکن دانست و در این باره به «کسب‌وکار» گفت: اجرای سیاست‌های نوسازی بافت فرسوده نقطه تلاقی مدیریت شهری و وزارت راه و شهرسازی است و در ۴ سال اخیر تقریبا کمترین تعامل بین این دو بخش وجود داشته است. وحید شریعتمداری افزود: پیش از این دوره هم تعامل بین شهرداری‌ها و بخش دولتی متولی مسکن بسیار ضعیف بوده و تنها در دولت سازندگی این تعامل مطلوب بود. این کارشناس با بیان اینکه تامین مالی نوسازی بافت فرسوده با طرح‌های نوآورانه مدیریت شهر امکان‌پذیر است، افزود: شهرداری در کلان‌شهرها می‌تواند با تعریف بسته‌های تشویقی، نوسازی بافت فرسوده را رونق دهد ولی می‌بینیم که در کلان‌شهر تهران سیاست شهرداری به تشویق انبوه‌سازی در مناطقی مثل ۲۲ منتهی شده و به بافت فرسوده توجهی نشده است.
گره‌گشایی از نوسازی بافت فرسوده با فاینانس خارجی
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تامین مالی نوسازی بافت فرسوده از راه منابع خارجی هم گزینه دیگری است که به آن توجهی نشده، افزود: استفاده از فاینانس خارجی برای نوسازی بافت فرسوده جزو طرح‌هایی است که اگر به آن توجه جدی شود، می‌تواند از مشکل تامین مالی این طرح‌ها، گره‌گشایی کند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا سرمایه‌گذاری در بافت فرسوده برای طرف‌های خارجی جذابیت دارد، گفت: علاقه‌مندی برای فاینانس و سرمایه‌گذاری مشترک نوسازی بافت فرسوده در مذاکرات اولیه با برخی گروه‌های سرمایه‌گذاری خارجی از جمله چینی‌ها وجود داشته، اما این امر موکول به برنامه‌ریزی جدی‌تر ما و رفع موانع است که تاکنون اقدامی برای آن انجام نگرفته است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به متفاوت بودن تعریف بافت فرسوده در کلان‌شهرها و شهرهای دیگر، خاطرنشان کرد: حتی درباره تعریف بافت فرسوده در کلان‌شهرها هم تعاریف مختلفی وجود دارد و در این زمینه اختلاف نظر زیاد است. بنابراین بحث بافت فرسوده دارای ارزش افزوده اقتصادی و تاریخی باید از بحث بافت فرسوده حاشیه شهرها که اقامتگاه‌های ناکارآمد هستند و حاشیه‌نشینی و دیگر معضلات اجتماعی را ایجاد کرده‌اند، جدا شود و برای نوسازی این مناطق قطعا دولت باید نگاه حمایتی داشته باشد.
