سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
امروزه با استفاده از اینترنت و فناوری اطلاعات موضوع حفظ حریم خصوصی و اطلاعات شخصی کاربران موضوع روز و مهمی است که کشورهای جهان برای حفظ آن اقدامات بسیاری را انجام داده‌اند. در ایران اما با وجود تمام پیشرفت‌هایی که در حوزه فاوا داشته‌ایم، درباره میزبانی سایت‌ها و اطلاعات آنها ضعف و نواقصی داشته‌ایم.
نقص دیتاسنترهای داخلی در حفظ امنیت اطلاعات سایت‌های ایرانی
در این باره دبیر شورایعالی فضای مجازی با بیان اینکه در حوزه ایجاد مراکز داده فراملی، دارای نواقصی هستیم، گفت: دیتاسنترهای داخلی عموما در حوزه امنیت و پایداری سرویس، غیراستاندارد هستند.
سید ابوالحسن فیروزآبادی با تاکید بر اینکه باید به سمت ایجاد دیتاسنترهای بزرگ و خدمات ابری حرکت کنیم، اظهار داشت: با ورود فناوری نسل پنجم ارتباطات سیار (G5) تا سال ۲۰۲۰ براساس هدف‌گذاری غربی‌ها، شاهد تحولات بزرگی در بازار و شبکه‌های ارتباطی خواهیم بود. وی حجم بازار اطلاعات (داده) را در حال حاضر حدود ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد کرد که حدود ۱۰ درصد آن در حوزه خدمات ابری صورت می‌گیرد و گفت: تولید داده در جهان در ۵ سال گذشته حدود ۲۶ برابر شده است، اما رشد تولید داده با رشد اقتصادی آن توازن ندارد، چرا که اقتصاد این حوزه تنها دو برابر رشد را نشان می‌دهد. دبیر شورایعالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه رشد سریع حجمی و کیفی در مراکز داده، متناسب با رشد اقتصادی این بخش در کشور نیست، افزود: در صورتی که به این مهم توجه نشود، ما در بحث قدرت مراکز داده (دیتاسنتر) در سطح فضای مجازی دچار عقب‌ماندگی خواهیم شد. در واقع یکی از مواردی که باید در داخل کشور به آن توجه شود، ایجاد مدل اقتصادی دیتاسنترهاست. رئیس مرکز ملی فضای مجازی گفت: با شکل‌گیری فضای مجازی، روابط قدرت مبتنی بر جغرافیا و روابط دولت و ملت تضعیف شده و نظام سرمایه‌داری نوآور در حوزه داده و اطلاعات در حال شکل‌گیری است.
وی با اشاره به مراکز داده قدرتمند جهانی همچون آمازون، گوگل، مایکروسافت و یاهو، تصریح کرد: در کشورهای شرق آسیا عمده مراکز داده مربوط می‌شوند به اپراتورهای تلکام که این نشان‌دهنده یک نوع عدم توازن در نگاه به طراحی بازار در شرق و غرب است.
فیروزآبادی با بیان اینکه در حوزه دیتاسنترها دچار تاخر در تدوین استراتژی، مقررات‌گذاری و تاخر در پیاده‌سازی مدل‌های مناسب مبتنی بر استراتژی‌های ملی بر فضای مجازی هستیم، گفت: امروز ایران می‌تواند محل مناسب انبار داده‌ها در منطقه باشد. در حال حاضر در دنیا کشورهایی دارای اهمیت ژئوپلیتیکی بیشتری می‌شوند که مراکز داده فراملی دارند، اما متاسفانه ما در این حوزه دارای نواقصی هستیم که باعث شده حتی اطلاعات بخشی از سایت‌های ایرانی با دامنه (IR.) هم به دلایل فنی و اقتصادی همچون امنیت و پایداری شبکه و قیمت، در خارج از کشور نگهداری شود.
وی با تاکید بر اینکه در کشور برای راه‌اندازی مراکز داده رقابت بسیار وجود دارد، خاطرنشان کرد: اما مراکز داده‌ای که شکل می‌گیرند، معمولا غیر استاندارد در زمینه حفاظت فیزیکی، الکترونیکی، نرم‌افزاری، امنیتی و پایداری در سرویس هستند. دبیر شورایعالی فضای مجازی تاکید کرد: ظرفیت‌های بزرگ دیتایی به دلیل مصرف ۳-۴ برابری انرژی نمی‌تواند در جزایر پراکنده و مراکز داده کوچک باشد و در حال حاضر مصرف مراکز داده کشور آمریکا بیش از برق مصرفی شهر مدرن و صنعتی نیویورک است؛ بنابراین اگر در کشور این مهم رعایت نشود و مراکز داده بزرگ در بخش خصوصی شکل نگیرند، باید در آینده نیروگاه‌های عظیم راه‌اندازی شود تا تامین‌کننده انرژی مراکز داده در کشور باشند.
وی افزود: باید سازمان‌هایی که در کشور نسبت به راه‌اندازی مراکز داده اقدام می‌کنند، دیتاسنتر افزونگی‌شان را به بخش خصوصی واگذار کنند. ما یکی از مشکلات‌مان در آدرس‌دهی سایت‌های ایرانی، مسیریابی است که تاخیر بالایی دارد و این به دلیل ضعف ما در ایجاد مراکز داده بزرگ در کشور است.
چون بازیگر جدی در دنیا در این حوزه نیستیم معمولا مسیریابی با تاخیر زیاد به ما اختصاص می‌یابد. دبیر شورایعالی فضای مجازی کشور با اشاره به اینکه کشور فاقد مدل و نظام ارزیابی، نظام رتبه‌بندی و نظام نظارت برای مراکز داده است، اظهار داشت: باید در حوزه قانون‌گذاری، نظارت و اشتراک‌گذاری داده‌ها، نظام‌های مربوطه شکل گیرد.
تهدید اطلاعات شخصی و سازمانی با هر حمله هکری و سایبری
احسان مناجاتی، کارشناس فناوری اطلاعات
پیشرفت‌های تکنولوژی همراه با مزایایی که دارد، معایب بسیاری نیز دارد که می‌توان به نفوذ در اطلاعات شخصی و سازمانی اشاره کرد. کشور ما در این زمینه پیشرفت‌هایی داشته است، اما این جایگاه هر زمان که موضوع حمله هکری و سایبری به میان می‌آید و تهدیدات آغاز می‌شود، دچار لرزش می‌شود. به عبارتی باید اشاره شود که بحث بر سر انتقال میزبانی سایت‌های ایرانی به داخل کشور طی سال‌های گذشته و با افزایش هک و نفوذ به سایت‌های ایرانی و همچنین برای حفظ امنیت و منافع ملی مورد توجه مسئولان دولتی کشور قرار گرفته است. اما با وجود تمام این تاکیدات و تهدیداتی که وجود دارد هنوز به دلایل بسیاری تحقق کامل این موضوع ناکام مانده است. به دلیل هزینه‌های سرویس‌های دیتاسنتری، اکثر شرکت‌های فعال در زمینه خدمات محتوایی قادر نیستند از سرویس‌های باکیفیت‌تر و مناسب‌تر از قبیل سرورهای اختصاصی استفاده کنند. بنابراین شرکت‌های خدمات محتوایی به‌منظور صرفه‌جویی در هزینه‌ها، ظرفیت فنی مورد نیاز خود را درباره سرویس‌های دیتاسنتری به میزان چشمگیری کاهش می‌دهند که این امر موجب عدم توسعه مناسب نرم‌افزاری و محتوا می‌شود و متعاقب آن موجب کاهش درآمد شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس‌های دیتاسنتری شده و موجبات عدم توسعه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات در کشور را به وجود می‌آورد.
ملاحظات امنیتی و کاهش هزینه، ضرورت به‌کارگیری دیتاسنترهای داخلی
فریدون قاسم‌زاده، کارشناس فناوری اطلاعات
موضوع میزبانی اطلاعات سایت‌های ایرانی چندین سال است که به یکی از مهم‌ترین مشکلات بخش فاوا در کشور تبدیل شده، به‌طوری که با ورق زدن عملکردها در این حوزه متوجه می‌شویم کمتر مسئولی در این مورد اظهار نظر نکرده و درباره ضرورت اجرای آن تاکید نداشته است.
در حال حاضر می‌توان به پیشرفت‌هایی که در این بخش یعنی میزبانی و انتقال میزبانی اطلاعات سایت‌های ایرانی به داخل کشور اشاره داشت، اما این نکته را نیز نباید فراموش کرد که این میزان انتقال برای کشوری مانند ایران با این تعداد سایت اصلا کافی نیست و ما در حال حاضر به دلیل مشکلات امنیتی و اقتصادی در این حوزه با میزبانی اطلاعات سایت‌های حتی با دامنه «آی‌آر» نیز در خارج روبه‌رو هستیم. اصولا برای سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات و نیز کاربران هر کشور بهتر است سایت‌های مورد مراجعه از سوی مردم در دیتاسنترهای همان کشور میزبانی شوند. معمولا در معماری شبکه برای سایت‌های پربیننده این موضوع مد نظر قرار می‌گیرد و دیتاسنترهای بزرگ برای پاسخگویی به مراجعان سایت توسط مردم هر کشور سعی می‌کنند از دیتاسنترهای موجود در همان کشور استفاده کنند زیرا با این روش از ترافیک بی‌مورد در شبکه اینترنت کاسته شده و به تبع آن هزینه ارائه خدمات به‌شدت کاهش می‌یابد، ضمن اینکه سرعت دسترسی و پایداری خدمات برای کاربرانی که اطلاعات را از نزدیک‌ترین سرور دریافت می‌کنند، افزایش می‌یابد.
همچنین درباره سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی مهم‌ترین دلیل استفاده از دیتاسنترهای داخلی ملاحظات امنیتی است. به همین دلیل اکثر این سازمان‌ها و شرکت‌ها از مدتی پیش سایت‌ها و سرورهای اصلی و پشتیبان خود را به داخل کشور منتقل کرده‌اند. درباره سازمان‌ها و شرکت‌های غیردولتی و سایت‌های خصوصی مهم‌ترین انگیزه برای انتقال به داخل کشور قیمت و کیفیت ارائه خدمات است.
بنابراین این اعتقاد وجود دارد که برای خروج از این شرایط و سوق دادن کاربران ایرانی به استفاده از خدمات داخلی بهتر است که دولت به شرکت‌های خدمات‌دهنده در بخش دیتاسنتر پهنای باند ارزان‌تر ارائه کند تا این شرکت‌ها نیز به واسطه دریافت پهنای باند ارزان، قیمت خدمات خود به کاربر نهایی را کاهش دهند. اگر سیاست دولت این است که محتوای سایت‌های ایرانی در داخل ایران میزبانی شود باید تسهیلات و سیاست‌های مناسبی برای فعالان این بخش در کشور در نظر بگیرد.
