مجتبی کاوه
و نخستین اثری که این بحران ایجاد کرد مسدود شدن راههای – زمینی، هوایی و دریایی – قبلی واردات مایحتاج غذایی این کشور بود. آیا این بحران فرصتی در اختیار تجار و فعالان اقتصادی کشور ما قرار میدهد تا جای پای خود را در بازار مواد غذایی قطر محکم کنند؟ کارشناسان ضمن تایید این فرصت، در این باره نظرات متفاوتی دارند.
ترکیه فرصت را درک کرده، اما ایران تماشاچی است
یک کارشناس بخش کشاورزی معتقد است فرصت ایجاد شده برای ایران در بازار غذای کشور قطر نمیتواند مدت مدیدی ادامه داشته باشد اما در همین مدت اندک هم میتوان جای پای ایران را در این بازار محکمتر کرد. کرامت وکیلی پور با بیان اینکه استفاده از فرصتهای اینچنینی نیازمند دیپلماسی مبتنی بر توسعه صادارت است به «کسب وکار» میگوید: با وجود تغییرات مثبتی که در دیپلماسی کشور ما اتفاق افتاده هنوز نمیتوان گفت دیپلماسی ما مبتنی بر توسعه صادرات است در حالی که میبینیم کشوری مثل ترکیه اساس دیپلماسی خود را بر توسعه صادرات گذاشته و از چنین فرصتهایی بهترین بهرهبرداری را میکند. این عضو کانون خبرگان کشاورزی با بیان اینکه کشاورزی ایران تا صادرات محور شدن فاصله زیادی دارد، افزود: اگر در چند روز اخیر به تحرکات سیاسی ترکیه توجه کنیم مشخص میشود که این کشور با فعل و انفعالات سیاسی از جمله رای به اعزام ۵ هزار مستشار نظامی به قطر بستر لازم برای ورود محمولههای مواد غذایی خود به این کشور را ایجاد کرد و این در حالی است که دستگاه دیپلماسی کشور ما تقریبا در این مورد سکوت اختیار کرده و مواضعی که اعلام میشود هم با تاخیر و دو پهلو است. در واقع ترکیه این رویداد را برای خود تبدیل به فرصت کرده اما ایران فعلا بیشتر تماشاچی است!
یکی از مسئولان تشکلهای صادراتی محصولات کشاورزی نیز با بیان اینکه نخستین محموله مواد غذایی ایران توسط دولت و از طریق هوایی به قطر صادر شد به «کسبوکار» میگوید: افزایش صادرات مواد غذایی به بازار قطر و استفاده از این فرصت با چالشهایی روبهرو است که اهم آنها عبارتند از: آماده نبودن زیرساختهای افزایش صادرات در ایران، بالا بودن قیمت تمام شده محصولات غذایی ایرانی، بستهبندی غیر جذاب و حتی غیر استاندارد برخی محصولات و نهایتا حمایت ضعیف ضعیف دیپلماسی کشور از صادرکنندگان. رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات کشاورزی با بیان اینکه این فرصت تنها برای ایران نیست و ترکیه هم به افزایش سهم خود در بازار مواد غذایی قطر چشم دوخته است، افزود: ترکیه به کمک ساختارهای صادراتی که طی ۲ دهه اخیر در توسعه آنها سرمایهگذاری هنگفتی انجام داده میتواند به سرعت کشتیهای حامل مواد غذایی خشک خود را به طرف بنادر قطر حرکت دهد اما در بازار سبزی و میوه و برخی اقلام پروتیئنی ایران میتواند از مزیت نزدیکی به قطر استفاده کند. سیدرضا نورانی با بیان اینکه امکانات کشور ما برای راهاندازی خطوط کشتیرانی و رساندن مواد غذایی به قطر تقریبا خوب است، گفت: مساله اساسی این است که آیا امکانات حمل و نقلی جادهای ما برای انتقال مواد غذایی به بنادر و همچنین سرعت عمل ما در بارگیری و تخلیه محمولهها در بنادر نیز میتواند به سرعت به این فرصت واکنش نشان دهد؟ به نظر میرسد چنین امکانی برای ما وجود ندارد. وی در پاسخ به اینکه آیا امکان توسعه صادرات به قطر توسط خطوط هوایی وجود دارد، گفت: هزینه تمام شده در این مورد حرف اول را میزندو قطعا ارسال هوایی مواد غذایی به این کشور از نظر قیمت صرفه اقتصادی مورد نظر را برای بخش خصوصی ندارد.