وضعیت نیروگاه‌های اسقاطی در ایران

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، در ایران از مجموع ظرفیت اسمی ۶۱ هزار و ۶۳۳ مگاواتی واحدهای حرارتی، ۱۲ هزار و ۲۶ مگاوات ظرفیت واحدهایی است که بیش از ۲۵ سال از عمر آن‌ها می‌گذرد. در این بین، عمر ۲ هزار و ۴۳۲ مگاوات واحد نیروگاهی بین ۲۶ تا ۳۰ سال، عمر ۲ هزار و ۵۵۳ مگاوات واحد نیروگاهی بین ۳۱ تا ۳۵ سال، عمر ۴ هزار و ۸۵۵ مگاوات واحد نیروگاهی بین ۳۶ تا ۴۰ سال و عمر ۲ هزار و ۱۸۶ مگاوات واحد نیروگاهی بیش از ۴۰ سال است.
هم اینک سه هزار مگاوات از تولید برق کشور توسط نیروگاه‌های فرسوده با بازده حدود ۲۲ درصد و با عمر طولانی انجام می‌شود که باید از رده خارج شوند به نحوی که اخیراً محسن طرزطلب مدیر عامل شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی در گفتگویی اعلام نمود، برخی از این نیروگاه‌ها تعطیل شده و بعضی دیگر با نیروگاه‌های مدرن جایگزین می‌شوند که از جمله آن‌ها نیروگاه زرند کرمان و نیروگاه شهرری است که با یک برنامه زمانبندی کنار گذاشته خواهند شد.
نکته قابل توجه دیگر ترکیب تولید انواع نیروگاه‌های حرارتی است که عامل تاثیرگذار دیگری بر متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور است. بر مبنای "آمار تفصیلی صنعت برق در سال ۱۳۹۴"، ۳۶.۳ درصد از قدرت نامی نیروگاه‌های کشور در اختیار نیروگاه‌های گازی با راندمان ۳۱.۲ درصد و ۲۱.۴ درصد در اختیار نیروگاه‌های بخاری با راندمان ۳۵.۷ درصد و ۲۵ درصد در اختیار چرخه ترکیبی با راندمان ۴۶.۱ درصد بوده است. ملاحظه می‌شود که بیشترین راندمان متعلق به نیروگاه‌های چرخه ترکیبی است و منطقی است که بخش اعظم ظرفیت نیروگاهی کشور در اختیار نیروگاه‌های چرخه ترکیبی باشد. بنا براین لازم است در راستای بهسازی نیروگاه‌های موجود و به تبع افزایش راندمان آن‌ها در اولین قدم پروژه‌های نیمه تمام سیکل ترکیبی به اتمام برسند و در گام بعدی تبدیل نیروگاه‌های چرخه باز به چرخه بسته و پس از ان به نوسازی و یا اسقاط نیروگاه‌های قدیمی پرداخته شود.
۸۵ درصد ظرفیت نیروگاهی کشور از نوع حرارتی (بخاری، گازی، سیکل ترکیبی) بوده که در ۶ ماه نخست سال ۹۵ عهده دار تولید ۹۵ درصد برق کشور بوده است. این نیروگاه‌ها از سوخت‌های فسیلی همچون گاز طبیعی و سوخت‌های مایع استفاده می‌کنند که هر چه میزان مصرف این سوخت‌ها پایین تر باشد فعالبت نیروگاه اقتصادی تر و راندمانان بالاتر ارزیابی می‌شود و این امر یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای تعیین کیفیت نیروگاه‌ها است کما اینکه در گزارشی که تحت عنوان، "قیمت گذاری سوخت گاز طبیعی نیروگاه‌ها به تناسب راندمان" توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تهیه شده در راندمان‌های مختلف میزان برق تولیدی از سوخت‌ها متفاوت است و این تفاوت میزان تولید در ازای افزایش راندمان بصورت تصاعدی است.
در همین راستا باید گفت که از ابتدای سال ۹۵ تا کنون در شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی ۱۸۷۲۱۱ گیگاوات ساعت برق توسط نیروگاه‌های حرارتی تولید شده و برای این مقدار ۴۷ میلیارد لیتر سوخت (۹۶.۴۱ درصد گاز – ۲.۲۸ درصد گازوئیل و ۳.۳ درصد مازوت) مصرف شده که مقدار قابل توجهی است.
همچنین بر اساس گزارش "آمار تفصیلی صنعت برق در سال ۱۳۹۴ "جمع قدرت نامی نیروگاه‌های حرارتی ایران ۶۱ هزار و ۶۳۳ مگاوات است که با متوسط راندمان ۳۷.۴ درصد در حال فعالیت هستند در حالیکه این عدد تقریباً ۱۳ درصد از متوسط اتحادیه اروپا پایین تر است.
از سوی دیگر بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در صورتی که راندمان نیروگاه‌های حرارتی، یک درصد افزایش یابد، علاوه بر اینکه شبکه برق کشور از سرمایه‌گذاری برای ساخت یک نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی بی‌نیاز می‌شود، مصرف سوخت نیز حداقل به اندازه یک درصد کاهش خواهد یافت؛ به گونه‌ای که با توجه به انواع سوخت مصرفی نیروگاه‌های حرارتی، در مصرف گاز طبیعی ۵۰۳ میلیون مترمکعب، در مصرف گازوئیل ۹۵ میلیون لیتر و در مصرف نفت کوره ۱۷۸ میلیون لیتر صرفه‌جویی خواهد شد.
در عرصه عمل نیز دولت یازدهم در سال ۹۵ با استفاده از روش‌هایی مانند IGV تغییر درجه پره‌های توربین و مدیا (خنک کردن هوای ورودی)، استفاده از توربین‌های انبساطی و wet compression(روش دیگر خنک کاری) بدون ساخت نیروگاه جدید توانسته ۱۱۰۰ مگاوات به توان قابل تولید نیروگاه­ها در زمان پیک شبکه اضافه کند.
ملاحظه می‌شود که کیفیت نیروگاه‌ها و بالا بودن راندمان انها تا چه اندازه در تولید برق کشور حائز اهمیت است.
با توجه به اقتصادی بودن نوسازی و بهسازی ظرفیت نیروگاهی در کشور دولت تدبیر و امید که همواره نسبت به موضوع مسئولیت‌های اجتماعی و حفاظت از محیط زیست تاکید داشته به اهدافی رسیده است. به‌طور مثال راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور در ابتدای دولت یازدهم (سال ۱۳۹۲) معادل ۳۷ درصد بوده که با اقدامات صورت گرفته، این شاخص در پایان سال ۱۳۹۵ به ۳۷.۹ درصد افزایش یافته است. این افزایش راندمان معادل صرفه جویی ۶.۱ میلیارد مکعب گازطبیعی در سال ۱۳۹۵ است.
همچنین مصرف سوخت نفت کوره به سبب آلایندگی بالای زیست محیطی از ۱۵۲۶۳ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۲ به ۴۵۶۲ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته، علاوه‌بر این با استفاده از تکنولوژی‌های جدید و استفاده از پساب تصفیه شده بجای آب خام استخراجی از چاه‌های عمیق میزان مصرف آب را تا ۹۰ درصد کاهش داده و در نتیجه میزان برداشت از سفره­های زیرزمینی کشور کاهش قابل ملاحظه ای داشته است.