سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
اما در دولت یازدهم علاوه بر سیاست‌های عرضه، طرف تقاضا و بازار علم و فناوری نیز به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفت.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ طی سال‌های گذشته در سیاستگذاری و راهبری کلان علم و فناوری انسجام کافی موجود نبوده و توجه دولت‌ها بیش‌تر به سیاست‌های عرضه‌‌گرایی مانند سرمایه‌گذاری مستقیم در تحقیق و توسعه معطوف بوده است و از پرداختن به سیاست‌های بخش تقاضای علم و فناوری به منظور حفظ موازنه بین عرضه و تقاضا تا حدود زیادی غفلت شده است.
در دولت یازدهم اما، تلاش شده است با رویکرد تجاری‌سازی و پیوند فعالیت‌های علم و فناوری با طررف تقاضا از طرح‌ها و پروژه‌های اولویت‌دار توسعه فناوری حمایت گسترده‌ای به‌عمل آید.
حرکت چرخ دانش‌بنیان
با اجرای «قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» و فعال‌سازی حمایت‌های پیش‌بینی شده، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان که قبل از دولت یازدهم از تعداد انگشتان دست هم کم‌تر بود تا پایان سال ۱۳۹۵ به ۲۹۵۷ شرکت افزایش یافته است.
درقالب این شرکت‌ها تاکنون برای ۸۳هزار نفر که عمدتاً از نیروهای تحصیل‌کرده و نخبه به‌شمار می‌آیند، شغل مستقیم ایجاد شده است. این شرکت‌ها با فروشی بیش از ۲۰۰۰۰۰ میلیارد ریال، رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. معافیت‌های مالیاتی، معافیت گمرکی، خدمات کریدور صادراتی، معافیت سربازی، امکان استقرار در محدوده تهران و شهرهای بزرگ و اموزش‌های تخصصی از جمله حمایت‌های ارائه شده به شرکت‌های دانش‌بنیان است.
حمایت از پژوهش‌های تقاضامحور
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، علاوه بر اجرایی‌سازی این قانون و به حرکت درآوردن چرخ شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت‌های دیگری را تحقق بخشیده است که حمایت از شکل‌گیری کانون‌های هماهنگی دانش، صنعت و بازار، حمایت از پژوهش‌های تقاضامحور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی، نانوفناوری، سلول‌های بنیادی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشاورزی و منابع طبیعی، صنایع دریایی، لیزر و اپتیک، مواد و ساخت پیشرفته، علوم و فناوری‌های شناختی اشاره کرد.
معاونت علمی و فناوری ضمن حمایت از حدود ۸۰۰ طرح توسعه فناوری و تجاری‌سازی در قالب ستادهای توسعه فناوری، توسط صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران بالغ بر ۳۰۰ میلیارد ریال حمایت کرده است.
مرکز طرح‌های کلان ملی معاونت علمی و فناوری نیز با اعتباری بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد ریال، بیش از ۵۰ طرح کلان علم و فناوری در حوزه‌های گوناگون همچون سلامت و درمان، کشاورزی، هوافضا، حمل و نقل، علوم و فنون هسته‌ای و صنایع تولیدی دیگر را مورد حمایت قرار داده است.
شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری در راستای توسعه توانمندی‌های پژوهشی و فناورانه کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته و راهبردی از ابتدای تیرماه ۹۳ ارائه خدمات آزمایشگاهی را به پژوهشگران، محققان و فناوران آغاز کرد.
در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، با همکاری نهادهای مرتبط، سرمایه‌گذاری و پروژه‌های مرتبط با توسعه ساخت داخل و گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان به ویژه در کالاهای راهبردی مانند تجهیزات شبکه مبتنی بر IP، رادیوهای پرظرفیت، دسترسی رادیوییG4، FAB (مجتمع ساخت قطعات میکروالکترونیک)، توسعه فناوری‌ها و کاربردهای الکترونیک و میکروالکترونیک در صنعت مخابرات، IT و تجهیزات الکترونیک مصرفی و صنعتی، تجهیزات انتقال شبکه زیرساخت، ماهواره‌های سنجشی مخابراتی مدار بالا در دستور کار گرفته است.
در حوزه زیست‌فناوری در سه سال گذشته تلاش‌های گسترده‌ای در راستای تجاری‌سازی و ورود این فناوری به اقتصاد کشور و عرصه صادرات به‌عنوان یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین در حوزه اقتصادی-اجتماعی شده است. بر اساس هدف‌گذاری‌های انجام‌شده، سهم ایران در بازار زیست‌فناوری بین‌المللی به ۱.۵ درصد و در افق ۱۰ساله به ۳ درصد خواهد رسید و محصولات ایرانی در حوزه‌های سوخت زیستی، زیست‌فناوری کشاورزی، داروهای نوترکیب، پروبیوتیک‌ها در عرصه تجاری وارد خواهد شد.
مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا (NBICS) که تلفیقی از فناوری‌های نوظهور نانو، زیستی، اطلاعات و شناختی است در سال‌های اخیر مورد توجه جدی جهان قرار گرفته و پیشرفت‌های زیادی در آن اتفاق افتاده است توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز شده است. با توجه به جدید بودن این حوزه در جهان و به‌ویژه در ایران، تمرکز کوتاه‌مدت این مرکز بر ترویج و فرهنگ‌سازی حوزه فناوری‌های همگرا در جامعه و به خصوص بین جوانان و متخصصان قرار دارد.
در حوزه نانو، پس از اجرای برنامه د ساله اول فناوری نانو، برنامه دوم پیشرفت این فناوری از سال ۱۳۹۴ آغاز شده است که بر اساس آن تا سال ۱۴۰۰، جایگاه علمی ایران بر اساس تعداد انتشارات معتبر در جهان از رتبه هفتم به رتبه ششم و از لحاظ کیفیت علمی از رتبه بیستم به رتبه پانزدهم و از لحاظ اختراعات معتبر، از رتبه بیست و هفتم به رتبه بیست خواهد رسید.
در حوزه تجاری‌سازی نیز در شرایط فعلی با شکل‌گیری حدود ۱۶۰ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه و با گردش مالی ۲۰۰۰ میلیارد ریال در سال، مقدمات جهش اقتصادی در حوزه نانو فراهم شده است.
با توجه به اقداماتی که از سال ۱۳۹۲ انجام شده است ضمن رشد چشمگیر و بهبود در بسیاری از شاخص‌های علمی، نوآوری و تجاری‌سازی، پیشرفت‌های قابل توجهی در تعداد دانشمندان اثرگذار و برتر ایرانی در سطح دنیا، تعداد موسسات پزوهشی، صادرات محصولات دانش‌بنیان، تعداد نشان‌های تجاری ثبت شده، اعتبارات پژوهشی، مقالات علمی پر استناد، مقالات برتر و اعتبارات پژوهشی رخ داده است.
بهبود کلی شاخص‌های جهانی نوآوری ایران در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال قبل به میزان ۲۸ رتبه بیش از همه مرهون شاخص‌های برون‌دادی است به نحوی که شاخص برون‌دادهای دانشی و فناورانه ۲۵ رتبه و شاخص برون‌دادهای خلاقانه ۲۸ رتبه بهبود یافته است که نشان‌دهنده موفقیت برنامه‌های دولت یازدهم در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تجاری‌سازی محصولات فناورانه است.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ طی سال‌های گذشته در سیاستگذاری و راهبری کلان علم و فناوری انسجام کافی موجود نبوده و توجه دولت‌ها بیش‌تر به سیاست‌های عرضه‌‌گرایی مانند سرمایه‌گذاری مستقیم در تحقیق و توسعه معطوف بوده است و از پرداختن به سیاست‌های بخش تقاضای علم و فناوری به منظور حفظ موازنه بین عرضه و تقاضا تا حدود زیادی غفلت شده است.
در دولت یازدهم اما، تلاش شده است با رویکرد تجاری‌سازی و پیوند فعالیت‌های علم و فناوری با طررف تقاضا از طرح‌ها و پروژه‌های اولویت‌دار توسعه فناوری حمایت گسترده‌ای به‌عمل آید.
حرکت چرخ دانش‌بنیان
با اجرای «قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» و فعال‌سازی حمایت‌های پیش‌بینی شده، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان که قبل از دولت یازدهم از تعداد انگشتان دست هم کم‌تر بود تا پایان سال ۱۳۹۵ به ۲۹۵۷ شرکت افزایش یافته است.
درقالب این شرکت‌ها تاکنون برای ۸۳هزار نفر که عمدتاً از نیروهای تحصیل‌کرده و نخبه به‌شمار می‌آیند، شغل مستقیم ایجاد شده است. این شرکت‌ها با فروشی بیش از ۲۰۰۰۰۰ میلیارد ریال، رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. معافیت‌های مالیاتی، معافیت گمرکی، خدمات کریدور صادراتی، معافیت سربازی، امکان استقرار در محدوده تهران و شهرهای بزرگ و اموزش‌های تخصصی از جمله حمایت‌های ارائه شده به شرکت‌های دانش‌بنیان است.
حمایت از پژوهش‌های تقاضامحور
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، علاوه بر اجرایی‌سازی این قانون و به حرکت درآوردن چرخ شرکت‌های دانش‌بنیان، حمایت‌های دیگری را تحقق بخشیده است که حمایت از شکل‌گیری کانون‌های هماهنگی دانش، صنعت و بازار، حمایت از پژوهش‌های تقاضامحور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی، نانوفناوری، سلول‌های بنیادی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، کشاورزی و منابع طبیعی، صنایع دریایی، لیزر و اپتیک، مواد و ساخت پیشرفته، علوم و فناوری‌های شناختی اشاره کرد.
معاونت علمی و فناوری ضمن حمایت از حدود ۸۰۰ طرح توسعه فناوری و تجاری‌سازی در قالب ستادهای توسعه فناوری، توسط صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران بالغ بر ۳۰۰ میلیارد ریال حمایت کرده است.
مرکز طرح‌های کلان ملی معاونت علمی و فناوری نیز با اعتباری بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد ریال، بیش از ۵۰ طرح کلان علم و فناوری در حوزه‌های گوناگون همچون سلامت و درمان، کشاورزی، هوافضا، حمل و نقل، علوم و فنون هسته‌ای و صنایع تولیدی دیگر را مورد حمایت قرار داده است.
شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری در راستای توسعه توانمندی‌های پژوهشی و فناورانه کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته و راهبردی از ابتدای تیرماه ۹۳ ارائه خدمات آزمایشگاهی را به پژوهشگران، محققان و فناوران آغاز کرد.
در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، با همکاری نهادهای مرتبط، سرمایه‌گذاری و پروژه‌های مرتبط با توسعه ساخت داخل و گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان به ویژه در کالاهای راهبردی مانند تجهیزات شبکه مبتنی بر IP، رادیوهای پرظرفیت، دسترسی رادیوییG4، FAB (مجتمع ساخت قطعات میکروالکترونیک)، توسعه فناوری‌ها و کاربردهای الکترونیک و میکروالکترونیک در صنعت مخابرات، IT و تجهیزات الکترونیک مصرفی و صنعتی، تجهیزات انتقال شبکه زیرساخت، ماهواره‌های سنجشی مخابراتی مدار بالا در دستور کار گرفته است.
در حوزه زیست‌فناوری در سه سال گذشته تلاش‌های گسترده‌ای در راستای تجاری‌سازی و ورود این فناوری به اقتصاد کشور و عرصه صادرات به‌عنوان یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین در حوزه اقتصادی-اجتماعی شده است. بر اساس هدف‌گذاری‌های انجام‌شده، سهم ایران در بازار زیست‌فناوری بین‌المللی به ۱.۵ درصد و در افق ۱۰ساله به ۳ درصد خواهد رسید و محصولات ایرانی در حوزه‌های سوخت زیستی، زیست‌فناوری کشاورزی، داروهای نوترکیب، پروبیوتیک‌ها در عرصه تجاری وارد خواهد شد.
مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا (NBICS) که تلفیقی از فناوری‌های نوظهور نانو، زیستی، اطلاعات و شناختی است در سال‌های اخیر مورد توجه جدی جهان قرار گرفته و پیشرفت‌های زیادی در آن اتفاق افتاده است توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز شده است. با توجه به جدید بودن این حوزه در جهان و به‌ویژه در ایران، تمرکز کوتاه‌مدت این مرکز بر ترویج و فرهنگ‌سازی حوزه فناوری‌های همگرا در جامعه و به خصوص بین جوانان و متخصصان قرار دارد.
در حوزه نانو، پس از اجرای برنامه د ساله اول فناوری نانو، برنامه دوم پیشرفت این فناوری از سال ۱۳۹۴ آغاز شده است که بر اساس آن تا سال ۱۴۰۰، جایگاه علمی ایران بر اساس تعداد انتشارات معتبر در جهان از رتبه هفتم به رتبه ششم و از لحاظ کیفیت علمی از رتبه بیستم به رتبه پانزدهم و از لحاظ اختراعات معتبر، از رتبه بیست و هفتم به رتبه بیست خواهد رسید.
در حوزه تجاری‌سازی نیز در شرایط فعلی با شکل‌گیری حدود ۱۶۰ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه و با گردش مالی ۲۰۰۰ میلیارد ریال در سال، مقدمات جهش اقتصادی در حوزه نانو فراهم شده است.
با توجه به اقداماتی که از سال ۱۳۹۲ انجام شده است ضمن رشد چشمگیر و بهبود در بسیاری از شاخص‌های علمی، نوآوری و تجاری‌سازی، پیشرفت‌های قابل توجهی در تعداد دانشمندان اثرگذار و برتر ایرانی در سطح دنیا، تعداد موسسات پزوهشی، صادرات محصولات دانش‌بنیان، تعداد نشان‌های تجاری ثبت شده، اعتبارات پژوهشی، مقالات علمی پر استناد، مقالات برتر و اعتبارات پژوهشی رخ داده است.
بهبود کلی شاخص‌های جهانی نوآوری ایران در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال قبل به میزان ۲۸ رتبه بیش از همه مرهون شاخص‌های برون‌دادی است به نحوی که شاخص برون‌دادهای دانشی و فناورانه ۲۵ رتبه و شاخص برون‌دادهای خلاقانه ۲۸ رتبه بهبود یافته است که نشان‌دهنده موفقیت برنامه‌های دولت یازدهم در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تجاری‌سازی محصولات فناورانه است.
